Stadiasmus Patarensis için Parerga (16): Yollar, Yerleşimler ve Teritoryumlar

Yıl 2016, Cilt: 13, 89 - 118, 15.05.2016

Fatih Onur

https://doi.org/10.37095/gephyra.318433

Cited By: 7

Öz

Bu makalede
Stadiasmus Patarensis’te (SP) geçen yollar, yerleşimler ve teritoryumlar
arasındaki ilişkilere yönelik bazı hususlar tartışılmaktadır. SP’nin bir
seyahat kılavuzu olamayacağını ve sadece, neredeyse bütün büyük ve bazı küçük
yerleşimler arasında tamir edilen, yeniden yapılan ya da mevcut haldeki
yolların (viae) uzunluklarının verildiği, fakat rotaları (itinera)
gösterme amacı taşımayan bir liste olduğunu kabul eden yazar şunları
önermektedir: 1) Yerleşimler arasındaki yolların mesafeleri yerleşim
merkezlerinden ya da merkez sınırlarından ölçülmüş ve anıtta da o şekilde verilmiştir.
2) Yerleşimlerin teritoryumları SP’de dikkate alınmıştır. 3) SP’de adı geçen
tüm yerleşimler, statü bakımından her zaman belirlenemese de bağımsız bir
yapıya sahiptir. Bu üç öneri üç başlıkla açıklanmaktadır.

I. Prepozisyonlar
(edatlar) ve artikeller: SP’de kullanılan prepozisyonlar (διά, εἰς ve ἐπί) ve artikellerin kullanımındaki belli
özellikler metni coğrafi olarak kavramada önem arz etmektedir. Bu bağlamda
yazar, artikellerin bölge isimlerinde (B yüzü sat. 37: Κόδοπα τῆς Μυλιάδος, C yüzü sat. 8: Ἀτταλεία τῆς Παμφυλίας, C yüzü sat. 28: ἐν τῆι Ἀσίαι, C yüzü sat. 29: ἐν τῶι Ἐπικαλ...) ve doğal olu­şumlarda (B sat. 30–31: διὰ τοῦ π[εδί]ου ... διὰ δὲ τῆς ὀρεινῆς) kullanıldığına dikkat çekmektedir. Διά prepozisyonu alıp, artikelle verilen
diğer isimlerin doğal oluşumlara (örn. ovalık alan, dağlık alan) ve dağa (örn.
Masikytos), artikel almayan isimlerin ise (Trimilinda, Plata..., Kollyba,
Kandyba, Rhodiapolis ve Madamyssos) bağımsız yerlere ait olduğunu belirtmekte,
bu yerleşimlerin διά ile
gösterilmesinin nedenini de yolun yerleşimin içine girmeden teritoryumundan
geçmesiyle açıklamaktadır. Bu durumda yazar, yolların εἰς alan yerleşimlere girdiğini ve bu
yolların ölçülerinin kentin merkez sınırlarından itibaren alındığını
savlamaktadır.

II. Mesafeler ve
yerleşimler: SP’nin bir seyahat rehberi gibi bir amacının olmadığı ve sadece
yol öl­çülerinin resmi bir sunumu olduğu kabul edilerek, verilen ölçülerin
özenli olduğu ve yolların doğrudan ilgili yerleşimlerden çıkıp diğer yerleşimin
içine ulaştığı belirtilmektedir. Phellos – Kyaneai – Myra yolları ile
Rhodiapolis ve Madamyssos arazilerinden geçerek giden Korydalla – Akalissos
yolu bu tez için örnek olarak kullanılmaktadır. Bu örnekler uyarınca,
Phellos’tan çıkan yolun Kyaneai kentine gitmeyip hemen güneyindeki ovadan
ilerleyerek Myra’ya gitmiş olması, SP’te belirtilen yol ölçülerinin veriliş
sistematiği açısından uyumsuz olmaktadır. Çünkü böyle bir durumda, yol Kyane­ai
teritoryumundan geçecek olduğu için Kyaneai’ın διά prepozisyonu ile verilmiş bir ara yerleşim
olarak görünmesi gerekecekti. Bunun böyle olması gerektiği, Korydalla’dan çıkıp
Akalissos’a ilerleyen ve Rhodiapolis’in hemen doğusundaki ovadan geçmesi
gereken yolun διά Ῥοδίας πόλεως καὶ Μα­δαμυσσοῦ olarak verilmesinden anlaşılmaktadır. Çünkü bu yol Rhodiapolis’e
uğramadan kentin te­ritoryumundan geçmektedir. Böylelikle yazıttaki διά ve εἰς prepozisyonlarının kullanım farkı daha
belirgin bir şekilde görülebilmektedir.

III. Yerleşimlerin
statüleri ve teritoryumları: SP’te geçen yerleşimlerin hepsinde bağımsız bir
yapıya sahip olduğu gerek yukarıdaki tartışmalardan gerekse bazı yerleşimlerin
verilmemiş olmasından anlaşılabilmektedir. Bunun yanı sıra Kitanaura’nın
Termessos’a bağlı verilmesi de özerkliklerin dikkate alınmış olmasına bir
örnektir. SP’nin aynı teritoryum içerisinde bulunan herhangi iki nokta arasında
hiç yol vermemesi de bu durumla ilişkilidir. Bu duruma aykırı görülebilecek tek
yol bilgisi Sidyma ve Kalaba(n)tia arasında gösterilen yoldur. Fakat bu yol
bilgisinin gözden geçirilmesi gereken önemli hususları vardır: 1- Yazıttaki
Kalaba(n)tia tamamlaması kesin değildir; 2- Eğer Kalaba(n)tia tamamlaması doğru
ise, SP’nin sistematiğine göre Kalaba(n)tia’nın statüsünün bağımsız bir yapıya
sahip olması beklenir; 3- Kalabatia’nın Sancaklı Limanı’ndaki lokalizasyonu
kesin değildir, çünkü Sancaklı limanından Kalabatia’ya ilişkin kesin bir veri
olmamakla birlikte, Sancaklı limanının İ.S. 2.–3. yüzyıllarda Sidyma’ya ait bir
liman olduğu kesindir; 4- Sidyma – Kalaba(n)tia arasında verilen mesafe SP’de 24
stadia (4,5) km iken, Sidyma ve Sancaklı limanı arasındaki gerçek mesafe 7–8
km’dir. Sonuç olarak, yollar, yerleşimler ve teritoryumlar arasındaki ilişkiler
devam eden yüzey araştırmaları açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Stadiasmus Patarensis, Roma Yolları, artikeller, edatlar, yerleşim statüleri, yerleşim teritoryumları

Parerga to the Stadiasmus Patarensis (16): The Roads, Settlements and Territories

Öz

In this contribution
the author discusses three issues relating to the course of the roads and
settlements mentioned in the Stadiasmus Patarensis (SP): 1- All the roads
recorded on the SP were measured from within the borders of town centres,
except for those settlements given with the preposition διά. 2- The territories
of the settlements were observed in the composition of the road list and
indicated through διά when required. 3- All the settlements recorded on the SP
had an autonomy with reference to fiscal basis and possessed territorial
rights. The author begins the discussion with the use of the prepositions διά,
εἰς and ἐπί, which relate to territories or natural formations, town zones and
borders respectively, and the articles that were not used for the settlement
names, but for the regions or natural formations recorded on the SP. The author
understands the SP was not constructed as a route guide for travellers, as it
does not provide “routes” (itinera) but “roads” (viae) and, in consequence, it
should be regarded as an official inventory of the roads, and consequently it
is suggested that the recorded distances indicate the actual lengths of the
roads between town-zones of settlements. Finally, based upon the argumentation
outlined above, the author points out the autonomous nature of the settlements
recorded in the SP. He also discusses the possible reasons for the omission of
some ports, and concludes that it was because they were either, not poleis at
the time or, they were ports under the control of other settlements, such as
Andriake of Myra, with the roads given to the cities to which these ports
belonged.

Anahtar Kelimeler

Stadiasmus Patarensis, Roman Roads, articles, prepositions, status of settlements, territories of settlements

Kaynakça

• M. Adak, Lokalisierung von Olympos und Korykos in Ostlykien. Gephyra, 1, 27-51.
• M. Adak – S. Şahin, Das römische Strassen- und Siedlungssystem in der lykischen Milyas (Elmalı - Hochebene), Gephyra 1, 2004, 67-83.
• M. Adak – M. Wilson, Das Vespasiansmonument von Döşeme und die Gründung der Doppelprovinz Lycia et Pamphylia. Gephyra 9, 2012, 1-40.
• M. Alkan, Parerga to the Stadiasmus Patarensis (8): On the named places in the journeys of sacrifice recorded in the Vita of Saint Nicholas of Holy Sion, Gephyra 8, 2011, 99-124.
• M. Alkan, Toponym Olarak “Symbolon” ve Lykia’daki İki Lagün, in: E. Akyürek Şahin – B. Takmer – F. Onur (edd.), Eskiçağ Yazıları 5 [Akron 7], İstanbul 2013, 83-101.
• M. Arslan, Mithradates VI Eupator: Roma’nın Büyük Düşmanı, İstanbul 2007.
• G. E. Bean, Notes and Inscriptions from Caunus II, JHS 74, 1954, 85-110.
• G. E. Bean, Die Lage von Phellos, Anz. ÖAW 95, 1958, 49-58.
• G. E. Bean, Journeys in Northern Lycia 1965-1967, Vienna 1971.
• S. Biagi, Le stadiasmos de Patara et la définition de l'espace romain dans la nouvelle province de Lycie-Pamphylie, Res Antiquae 5, 2008, 299-307.
• Th. Corsten, Kibyra und Lykien, in: Ch. Schuler (ed.), Griechische Epigraphik in Lykien. Eine Zwischenblanz. Akten des int. Kolloquiums, München, 24-26. Februar, Vienna 2007, 175-181.
• Th. Corsten, Termessos in Pisidien und die Gründung griechischer Städte in Nord-Lykien, in: P. Brun – L. Cavalier – K. Konuk – F. Prost (edd.), Euploia. La Lycie et la Carie antiques. Actes du colloque de Bordeaux 5, 6, 7 novembre 2009, Bordeaux 2013, 77-83.
• Th. Corsten – O. Hülden, Zwischen den Kulturen. Feldforschungen in der Kibyratis. Bericht zu den Kampagnen 2008-2011. Mit Beiträgen von Jörg Gebauer und Kathrin B. Zimmer, Ist.Mit. 62, 2012, 7-117.
• J. J. Coulton, Termessians at Oinoanda, AS 32, 1982, 115-131.
• J. J. Coulton, Balboura Survey and Settlement in Highland Southwest Anatolia I-II, London 2012.
• A. V. Çelgin, Termessos Teritoryumu, Rudolf Heberdey ve Bir Toponim Önerisi Hakkında Değerlendirmeler, in: O. Tekin – A. Erol (edd.), Ancient History, Numismatics and Epigraphy in the Mediterranean World. Studies in memory of Clemens E. Bosch and Sabahat Atlan and in honour of Nezahat Baydur, Istanbul 2009, 99-111.
• A. V. Çelgin, Termessos Teritoryumundan Yeni Bir Adak Yazıtı, in: O. Tekin – M. H. Sayar – E. Konyar (edd.), Tarhan Armağanı. M. Taner Tarhan’a Sunulan Makaleler / Essays in Honour of M. Taner Tarhan, Istanbul 2013, 115-129.
• N. Çevik, Lykia Kitabı, İstanbul 2015.
• N. Çevik – I. Pimouguet-Pédarros, Fortifications et système défensif de Myra: Recherches 2009, Anatolia Antiqua 18, 2010, 243-275.
• N. Çevik – I. Pimouguet-Pédarros, Kelbessos et Kitanaura sur le territoire de Termessos de Pisidie, in: H. Bru – G. Labarre (edd.), L’Anatolie des peuples, cités et cultures (IIe millénaire av. J.-C.-Ve siècle ap. J.-C.). Autour du projet d’Atlas historique et archéologique de l’Asie Mineure antique. Actes du colloque international de Besançon (26-27 novembre 2010), Besançon 2013, 273-288.
• M. Dräger, Die Städte der Provinz Asia in der Flavierzeit [Studien zur kleinasiatischen Stadt- und Regionalgeschichte, Bd. 576], Frankfurt am Main etc. 1993.
• W. Smith (ed.), A Dictionary of Roman and Greek antiquities, Londra 1860.
• K. W. Müller, (ed.), Fragmenta historicorum Graecorum, Paris 1841-1870.
• M. Gander, Tlos, Oinoanda and the Hittite Invasion of the Lukka lands. Some Thoughts on the History of North-Western Lycia in the Late Bronze and Iron Ages, Klio 96/2, 2014, 369-415.
• R. G. Goodchild, Roman Milestones in Cyrenaica, PBSR 18, 1950, 83-91.
• G. Graßhoff – F. Mittenhuber (edd.), Untersuchungen zum Stadiasmos von Patara: Modellierung und Analyse eines antiken geographischen Streckennetzes, Bern 2009.
• G. Harrison, A treatise on the Greek prepositions, and on the cases of nouns with which these are used, Philadelphia 1858.
• M. Harrison, Mountain and Plain: from the Lycian Coast to the Phrygian Plateau in the Late Roman and Early Byzantine Period. (ed. W. Young), Ann Arbor, 2001.
• R. Heberdey, Termessische Studien [Akademie der Wissenschaften in Wien. Philosophisch-historische Klasse.], Vienna/Leipzig 1929.
• R. Heberdey, Termessos, in: RE 5 A/1, 1934, 732-775.
• R. Heberdey – E. Kalinka, Bericht über zwei Reisen im südwestlichen Kleinasien, Vienna 1897.
• H. Hellenkemper – F. Hild, Lykien und Pamphylien I-III [Tabula Imperii Byzantini 8; Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse. Denkschriften 320], Vienna 2004.
• O. Hülden, Die Nekropolen von Kyaneai. Studien zur antiken Grabkultur in Lykien II [Lykische Studien 9/2, Tübinger Althistorische Studien 5/2], Bonn 2010.
• B. İplikçioğlu, Zum Territorium von Termessos in Pisidien, in: P. Scherrer – H. Täuber – H. Thür (edd.), Steine und Wege. Festschrift für Dieter Knibbe zum 65. Geburtstag, Vienna 1999, 309-314.
• B. İplikçioğlu, Ländliche Siedlungen und das Territorium von Termessos (Pisidien), in: F. Kolb – E. Müller-Luckner (edd.), Chora und Polis [Schriften des Historischen Kollegs, Kolloquien 54], Munich 2004, 103-125.
• B. İplikçioğlu, Entscheidung eines Statthalters von Lykien in einem Rechtsstreit zwischen Termessos und dem Koinon der Lykier, in: Ch. Schuler (ed.), Griechische Epigraphik in Lykien, Eine Zwischenblanz. Akten des int. Kolloquiums, München, 24-26. Februar, Vienna 2007, 81-83.
• B. İplikçioğlu – G. Çelgin – A. V. Çelgin, Doğu ve Kuzeydoğu Lykia-Güneybatı Pisidia Epigrafik-Tarihi Coğrafi Yüzey Araştırmaları Projesi 1999, AST 18, 2001, 242-244.
• B. İplikçioğlu – G. Çelgin – A. V. Çelgin, Epigraphische Forschungen in Termessos und seinem Territorium IV: Epigraphische Forschungen in Ostlykien. Forschungsjahr 1999. (unpublished article).
• E. Kirsten, Phellos und Antiphellos, in: M. Kandler – S. Karwiese – R. Pillinger (edd.), Lebendige Altertumswissenschaft, Festgabe zur Vollendung des 70. Lebensjahres von Hermann Vetters, Vienna 1985, 24-29.
• T. Klee, Zur Geschichte der gymnischen Agone an griechischen Festen, Leipzig/Berlin 1918.
• Ch. Kokkinia (ed.), Boubon: The Inscriptions and Archaeological Remains; A Survey 2004-2006 [Meletemata 60], Athens 2008.
• Ch. Kokkinia, The Inscriptions of Boubon: a cataloque, in: Kokkinia 2008, 27-126.
• F. Kolb, Kyaneai ve Çevresi Yüzey Araştırması 1994 Yılı Sonuçları, AST XIII/1, 1995, 245-269.
• F. Kolb, Burg – Polis – Bischofssitz. Geschichte der Siedlungskammer von Kyaneai in der Südwesttürkei, Mainz am Rhein 2008.
• T. Korkut, Tlos Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırmaları, AST 32/1, 2014, 505-524.
• T. Korkut, Tlos, İstanbul 2015.
• S. Lebreton, Les géomètres de Quintus Veranius. À propos du stadiasmos de Patara, Dialogues d'histoire ancienne 36/2, 2010, 61-116.
• C. Schrevel, Lexicon manuale græco-latinum et latino-græcum, New York 1832.
• S. Luraghi, On the meaning of prepositions and cases: the expression of semantic roles in ancient Greek, Amsterdam 2003.
• S. Luraghi, The Spatial Meaning of διά with the Accusative in Homeric Greek, Mnemosyne 65/3, 2012, 357-386.
• Ch. Marek, Kaunos und Lykien, Adalya 14, 2011, 57-60.
• T. Marksteiner – M. Wörrle, Ein Altar für Kaiser Claudius auf dem Bonda, Chiron 32, 2002, 545-564.
• H. B. Mattingly, The Date and Significance of the ‘Lex Antonia de Termessibus’, Scholia: Studies in Classical Antiquity 6, 1997, 68-78.
• A. McNicoll – T. Winikoff, A Hellenistic Fortress in Lycia-The Isian Tower?, AJA 87/3, 1983, 311-323.
• R. Merkelbach, Der Glanz der Städte Lykiens. Die Festrede des Literaten Hieron (TAM II 174), EpigrAnat 32, 2000, 115-125.
• R. Merkelbach – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten IV: Die Südküste Kleinasiens, Syrien und Palaestina, Münih/Leipzig 2002.
• N. P. Milner – C. F. Eilers, Q. Mucius Scaevola and Oenoanda: A New Inscription, AS 45, 1995, 73-89.
• N. P. Milner – C. F. Eilers, L. Calpurnius Piso, Moles Son of Moles, and Emperor Worship: Statue Bases from the Upper Agora at Oinoanda, AS 5, 2006, 61-76.
• S. Mitchell, Termessos, king Amyntas, and the war with the Sandaliôtai. A new inscription from Pisidia, in: D. French (ed.), Studies in the History and Topography of Lycia in Memoriam A. S. Hall, London 1995, 95-105.
• S. Mitchell, The Treaty between Rome and Lycia of 46 BC (MS 2070), in: R. Pintaudi (ed.), Papyri Graecae Schøyen [Papyrologica Florentina 35], Firenze 2005, 164-259.
• F. Mittenhuber, Literarischer und geographischer Kontext, in: Graßhoff – Mittenhuber 2009, 7-29.
• F. Mittenhuber, Untersuchungen zum Stadiasmos von Patara: Modellierung und Analyse eines antiken geographischen Streckennetzes, in: Graßhoff – Mittenhuber 2009, 27-62.
• F. Mittenhuber, Identifizierung und Lokalisierung der im Stadiasmos aufgeführten Orte, in: Graßhoff – Mittenhuber 2009, 89-147.
• J. Nollé, Kitanaura: Münzen und Geschichte einer kleinen Stadt in den ostlykischen Bergen, JNG 46, 1996, 7-29.
• J. Nollé – M. H. Sayar, Drei Inschriften aus Antiphellos in Lykien, ZPE 52, 1983, 219-223.
• B. Hederich, Novum lexicon manuale Graeco-Latinum et Latino-Graecum, Leipzig 1827.
• W. Dittenberger (ed.), Orientis Graeci Inscriptiones Selectae I-II, Leipzig 1903-1905.
• F. Onur, Trebenna Tarihi / History of Trebenna, in: N. Çevik – E. Akyürek – B. Varkıvanç (edd.), Trebenna. Tarihi Arkeolojisi ve Doğası. Its History, Archaeology and Natural Environment, İstanbul 2005, 7-20 and 161-166.
• F. Onur – M. Alkan, Parerga to the Stadiasmus Patarensis (6): Route 54 (Patara – Phellos) and New Inscriptions, Gephyra 8, 2011, 64-80.
• F. Onur, Parerga to the Stadiasmus Patarensis (17): A Correction to the Course of the Road between Xanthos and Neisa, Gephyra 13, 2016, 211-224.
• F. Onur – M. Oktan, Parerga to the Stadiasmus Patarensis (12): The routes 56 – 57 (Phellos – Kyaneai – Myra), Gephyra 10, 2013, 97-108.
• S. B. Platner, A Topographical Dictionary of Ancient Rome, London 1929.
• S. Polla – E. Rinner, Der Stadiasmos und das lykische Strassennetz, in: Graßhoff – Mittenhuber 2009, 63-88.
• A. Porcher, Campagnes et habitats du territoire de Termessos (Pisidie): quelques repères pour l’époque impériale, in: H. Bru – F. Kirbihler – S. Lebreton (edd.), L'Asie mineure dans l'antiquité: échanges, populations et territoires: regards actuels sur une péninsule: actes du colloque de Tours, 21–22 octobre 2005, Rennes Cedex 2009, 289-300.
• D. Reitzenstein, Die Lykischen Bundespriester: Reprasentation Der Kaiserzeitlichen Elite Lykiens, Berlin 2011.
• E. Rinner, Implizite Informationen des Stadiasmos zur Kreuzungssituation im Xanthostal, in: Graßhoff – Mittenhuber 2009, 167-207.
• E. Rinner, Die Wiedergabe eines Strassennetzes in der Inschrift des Stadiasmos, in: Graßhoff – Mittenhuber 2009, 209-251.
• A. L. Rivet – K. Jackson, The British Section of the Antonine Itinerary, Britannia 1, 1970, 34-82.
• L. Robert, Noms indigènes dans l’Asie Mineure gréco-romaine, Paris 1963.
• L. Robert, Documents de l’Asie Mineure méridionale, Genf – Paris 1966.
• W. Rodwell, Milestones, Civic Territories and the Antonine Itinerary, Britannia 6, 1975, 76-101.
• D. Rousset, De Lycie en Cabalide: la convention entre les Lyciens et Termessos près d' Oinoanda [Fouilles de Xanthos X. Hautes études du monde gréco-romain 45], Geneva 2010.
• D. Rousset, Le stadiasme de Patara et la géographie historique de la Lycie: itinéraires et routes, localités et cités, in: P. Brun – L. Cavalier – K. Konuk – F. Prost (edd.), Euploia. La Lycie et la Carie antiques. Actes du colloque de Bordeaux 5, 6, 7 novembre 2009, Bordeaux 2013, 63-75.
• B. Salway, The perception and description of space in Roman itineraries, in: M. Rathmann (edd.), Wahrnehmung und Erfassung geographischer Räume in der Antike, Mainz am Rhein 2007, 181-209.
• B. Salway, Putting the World in Order: Mapping in Roman Texts, in: R. J. Talbert (ed.), Ancient Perspectives: Maps and their Place in Mesopotamia, Egypt, Greece, and Rome, Chicago 2012, 193-234.
• Ch. Schuler, Ländliche Siedlungen und Gemein-den im hellenistischen und römischen Kleinasien [Vestigia 50], Münih 1998.
• Ch. Schuler, Ein Vertrag zwischen Rom und den Lykiern aus Tyberissos, in: Ch. Schuler (ed.), Griechische Epigraphik in Lykien. Eine Zwischenblanz. Akten des int. Kolloquiums, München, 24-26. Februar, Vienna 2007, 51-79.
• Ch. Schuler, Priester πρὸ πόλεως in Lykien: Eine neue Inschrift aus dem Territorium von Patara, ZPE 173, 2010, 69-86.
• Stadiasmus sive periplus Maris Magni
• Sylloge Nummorum Graecorum Cabinet des Médailles, Banque Nationale de Paris.
• S. Şahin, Parerga zum Stadiasmus Patarensis (1). Überlegungen zur Strecke 3 von Sidyma nach Kalabatia, Gephyra 6, 2009, 101-112.
• S. Şahin, Parerga zum Stadiasmus Patarensis (3): Die Inschrift von Köybaşı in Zentrallykien, Gephyra 7, 2010, 137-152.
• S. Şahin, Parerga zum Stadiasmus Patarensis (4): Mikron Oros Akarassos in Milyas, Gephyra 7, 2010, 153-159.
• S. Şahin, Parerga zum Stadiasmus Patarensis (5). STR 59 und Daseia von Bonda, Gephyra 8, 2011, 55-63.
• S. Şahin, Parerga zum Stadiasmus Patarensis (9): Kaunisch-lykische Frage, Gephyra 10, 2013, 32-37.
• S. Şahin, Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae / Likya Eyaleti roma Yolları (Tarihi İçerik: M. Adak), İstanbul 2014.
• S. Şahin – M. Adak, Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae, İstanbul 2007.
• B. Takmer, Lykia Orografyası, in: S. Şahin – M. Adak (edd.), Likya İncelemeleri 1, Istanbul 2002, 33-51.
• B. Takmer, Two Milestones on the Road from Myra to Limyra. Gephyra 1, 2004, 107-117.
• B. Takmer, Lex Portorii Provinciae Lyciae. Ein Vorbericht über die Zollinschrift aus Andriake aus neronischer Zeit, Gephyra 4, 2007, 165-188.
• B. Takmer, Stadiasmus Patarensis için Parerga 2: Sidyma I. Yeni Yazıtlarla Birlikte Yerleşim Tarihçesi, Gephyra 7, 2010, 95-136.
• W. Tietz, Der Golf von Fethiye, Bonn 2003.
• N. Tüner, Lykia'nın Yerleşim Coğrafyasında Yeni Lokalizasyonlar, in: S. Şahin – M. Adak (edd.), Likya İncelemeleri I, Istanbul 2002, 63-78.
• H. Uzunoğlu – E. Taşdelen, Parerga to the Stadiasmus Patarensis (7): New inscriptions from the territory of Phellos, Gephyra 8, 2011, 81-98.
• C. Van Tilburg, Traffic and Congestion in the Roman Empire. Abingdon 2007.
• M. Wörrle, Stadt und Fest im Kaiserzeitlichen Kleinasien, Munich 1988.
• M. Zimmermann, Untersuchungen zur historischen Landeskunde Zentrallykiens, Bonn 1992.
• M. Zimmermann, Trebendai, in: DNP 12/1, 2002, 776.
• M. Zimmermann, Feldforschungen in Phellos (Lykien) 2003, AST 22/1, 2004, 45-52.
• M. Zimmermann, Survey at Phellos 2003, ANMED 2, 2004, 101-104.
• M. Zimmermann, Feldforschungen in Phellos (Lykien) 2004, AST 22/1, 2005, 63-68.
• M. Zimmermann, Eine Stadt und ihr kulturelles Erbe. Vorbericht über Feldforschungen im zentrallykischen Phellos 2002-2004, MDAI (I) 55, 2005, 211-266.
• M. Zimmermann, Phellos in Zentrallykien und die Grundmuster lykischer Siedlungsgeschichte, şurada: K. Dörtlük – B. Varkıvanç - T. Kahya – J. De Courtils – M. Doğan Alparslan – R. Boyraz (eds.), III. Uluslararası Likya Sempozyumu / The IIIrd Symposium on Lycia (07-10 Kasım 2005 / 07-10 November 2005, Antalya) Sempozyum Bil¬dirileri / Symposium Proceedings, II. Cilt, İstan¬bul 2006, 907-916.