Perge'den Aurelia Botiane Demetria Lahdi

Yıl 2025, Cilt: 30, 177 - 193, 11.11.2025

Hüseyin Sabri Alanyalı , Ünal Demirer

https://doi.org/10.37095/gephyra.1438283

Öz

Perge Antik kentinde bulunmuş olan lahit Antalya Müzesinde sergilenmektedir. Lahidin ön ve yan yüzleri Küçük Asya sütunlu lahitleri şeklinde yapılmıştır. Arka yüzü ise Torre Nova tipinde işlenmiştir. Ana temada lahdin sahipleri Filozof şeklinde resmedilirken diğer figürler öğrencileri ve dinleyicileri olarak işlenmişlerdir. Arka yüzde ise Troia Savaşı ile ilgili üç sahne anlatılmıştır. Perge kenti ve Pamphylia Bölgesi özellikle 2. ve 3. yüzyıllarda lahit üretimi ile öne çıkmaktadır. Bu üretim bölgesel olarak kalmayıp, kısa sürede tüm Roma dünyasında da tanınmıştır. Taleplerin artması ile bölgede üretim çoğalmış ve bölge ekonomisinde büyümeye katkı sağlamıştır. Günümüzde halen malzeme tedariği, üretim merkezleri ve sanatsal özellikleri konusunda araştırmalar devam etmektedir. Makalede yer alan lahit bu örneklerden yalnızca bir tanesidir ve lahit tanıtılırken lahdin özelindeki sorunlar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Perge , Roma lahdi , Roma heykeltıraşlığı , Pamphylia , antik ölü gömme gelenekleri

Sarkophag der Aurelia Botiane Demetria aus Perge

Öz

The sarcophagus found in the ancient city of Perge is exhibited in the Antalya Museum. The front and side faces of the sarcophagus are made in the form of Asia Minor columned sarcophagi. The back side is carved in Torre Nova type. In the main theme, the owner of the sarcophagus is depicted as the Philosopher, while the other figures are depicted as his students and listeners. On the reverse side, three scenes from the Trojan War are depicted. The city of Perge and the region of Pamphylia were prominent with sarcophagus production especially in the 2nd and 3rd centuries. This production was not confined to the region, but soon became known throughout the Roman world. With the increase in demand, production increased in the region and contributed to the growth of the regional economy. Today, research on material supply, production centres and artistic features are still ongoing. The sarcophagus is only one of these examples. In the article, the sarcophagus is introduced as well as the problems specific to it.

Anahtar Kelimeler

Römischer Sarkophag , Römische Skulptur , Pamphylien , Perge , Antike Bestattungsbräuche

Sarcophagus of Aurelia Botiane Demetria from Perge

Öz

The sarcophagus found in the ancient city of Perge is exhibited in the Antalya Museum. The front and side faces of the sarcophagus are made in the form of Asia Minor columned sarcophagi. The back side is carved in Torre Nova type. In the main theme, the owner of the sarcophagus is depicted as the Philosopher, while the other figures are depicted as his students and listeners. On the reverse side, three scenes from the Trojan War are depicted. The city of Perge and the region of Pamphylia were prominent with sarcophagus production especially in the 2nd and 3rd centuries. This production was not confined to the region, but soon became known throughout the Roman world. With the increase in demand, production increased in the region and contributed to the growth of the regional economy. Today, research on material supply, production centres and artistic features are still ongoing. The sarcophagus is only one of these examples. In the article, the sarcophagus is introduced as well as the problems specific to it.

Anahtar Kelimeler

Perge , Roman Sarcophagus , Roman Sculpture , Pamphylia , ancient burial customs

Kaynakça

• Demirer, Ü. 1999. “Perge Nekropolünde Kurtarma Kazısı.” In: H. Çakmak – F. Bayram – F. Kaymaz – N. Tarlan – A. Özme – K. Ataş – H. Dönmez – İ. E. Tütüncü (edd.), IX. Müze Kurtarma Kazıları Semineri 27-29 Nisan 1998 Antalya. Ankara: Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane, 75-88.
• Demirer Ü. – Çınar, Ü. – Koç, A. 2005. Antalya Museum. Ankara: The Curators of Antalya Museum.
• Himmelmann, N. 1974. “Ein kleinasiatische Sarkophag in Rom.” In: E. Akurgal – U. B. Alkım (edd.), Mansel’e Armağan. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 45-52.
• Işık, F. 1998. “Zur Produktionbeginn und Ende der Kleinasiatischen Girlandensarkophage der Hauptgruppe.” In: R. Amedick – G. Koch (edd.), Akten Des Symposiums ‘125 Jahre Sarkophag-Corpus’ Marburg 4.-7. Oktober 1995. Mainz: von Zabern, 278-294.
• Işık, F. 2000. “Stadtrömisch oder kleinasiatisch? Zur Frage der Girlandensarkophage der Hauptgrupe aus Rom.” In: T. Mautern (ed.) Munus. Festschrift H. Wiegartz. Münster: Scriptorium,139-148
• Işık, F. 2002. “Neue Überlegungen zu einem Sarkophagfragment in Münster.” In: E. Schwertheim (ed.), Studien zum antiken Kleinasien V, Hans Wiegartz gewidmet. AMS 44. Bonn: Habelt, 135-144.
• Kahil, L. 1997. “Menelaos.” In: LIMC VIII-1 Suppl., 834-841.
• Koch, G. 1993. Sarkophage der römischen Kaiserzeit. Darmstadt: WBG.
• Koch, G. 2008. “Kinder-Sarkophage der römischen Kaiserzeit in Kleinasien”, Adalya 11: 165-187.
• Koch, G. – Sichtermann, H. 1982. Römische Sarkophage. München: C. H. Beck.
• Korkut, T. 2019. “Dokimeion or Pamphylia? Sarcophagus Production in Roman Pamphylia.” In: E. Özer (ed.), Anadolu’da Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Ölü Gömme Adetleri Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı: 23-26 Temmuz 2018. Ankara: Bilgin Yayınevi, 629-658.
• Korkut, T. – Dirican, M. 2020. “Pamphylia ve Phrygia Bölgeleri Roma Dönemi Lahit Üretim Merkezleri ve Atölye Sorunları.” TÜBA-AR 27: 257-270.
• Kossatz-Deismann, A. 1981. “Achileus.” In: LIMC I: 37-200.
• Mansel, A. M. – Akarca, A. 1949. Perge’de Kazılar ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Mansel, A. M. 1978. Side 1947 – 1966 Yılları Kazıları ve Araştırmaların Sonuçları. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Öniz, H. 2015. “Side Antik Kenti Mendireği.” TINA Denizcilik Arkeolojisi Dergisi 1: 58-63.
• Öniz, H. 2017. “Stone sarcophagi as filling material of the breakwater of ancient Side Turkey.” Skyllis 17: 83-86.
• Öniz, H. – Stefanile, M. 2016. “Three funerary steles from the Sea of Side Turkey," Archaeol. Marit. Mediterr. 13: 117-127.
• Robert, C. 1919. Archäologische Hermeneutik. Berlin: Weidmann.
• Rodenwaldt, G. 1940, Ein lykisches Motiv, JDAI 55: 44-57.
• Schmidt-Colinet, A. 1995. Palmyra Kulturbegegnung im Grenzbereich. Mainz: Zabern.
• Stewart, A. 1990. Greek Sculpture. London/New Haven: Yale University Press.
• Summerer, L. – Bruno, M. – von Kienlin, A. 2012. “Der weiße Glanz Phrygiens: Die Marmorsteinbrücke von Dokimaion.“ AW: 38-48.
• Şahin, S. 2004. Die Inschriften von Perge II, Historische Texte aus dem 3. Jht. N. Chr. – Grabtexte aus den 1.-3. Jahrhunderten der römischen Kaiserzeit-Fragmente, Bonn: R. Habelt.
• Şahin, S. 2012. Marmor Numidicum in Perge unter Domitian.“ Gephyra 9: 41-50.
• Şahin, S. 2016. “Domitianus’un yönetimi sırasında Perge’de Numidia Mermeri.“ In: F. Onur – H. Uzunoğlu – F. Avcu (edd.), Eskiçağ Yazıları 9. AKRON 12. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1-15.
• Şimşek, C. 1998. “Laodikya Ana Küme Girlandlı Lahitleri (A ve B).” Arkeoloji ve Sanat Dergisi 85: 2-28
• Waelkens, M. 1982. Dokimeion. Die Werkstatt der repräsentativen kleinasiatischen Sarkophage. Chronologie uns Typologie ihrer Production. Berlin: Gebrüder Mann Verlag.
• Wiegartz, H. 1965. Kleinasiatische Säulensarkophage. IstForsch 26. Berlin: Mann.