A Rhodian Bride in Inland Northwestern Anatolia (?): An Unexpected Type of Fibula from Bahçelievler Settlement

Yıl 2025, Cilt: 30, 143 - 154, 11.11.2025

Erkan Fidan , Emre Erdan

https://doi.org/10.37095/gephyra.1624382

Öz

The paper examines an unexpected fibula find from the Bahçelievler (in Bilecik) site, notable for its Neolithic artifacts. A bronze fibula bearing a button attachment was discovered during salvage excavations at this small yet highly significant site in inland Northwestern Anatolia. The fibula, discovered beside a collection of pottery, an unidentified wall, and burnt soil, is among the few Rhodian fibulae recorded in literature. The fibula, deposited as part of a burial custom, is the earliest known instance in the area and signifies the northernmost location of this fibula type. The discovery of a Rhodian fibula in an area significantly inland from the shore indicates mobility between the two regions. Despite the Phrygian type being the predominant fibula group in the region, the presence of this particular type of fibula, significant for its representation of national identity, has been attributed to a woman buried in Bahçelievler who may have arrived through intermarriage.

Anahtar Kelimeler

Fibula , Archaic Period , Intermarriage , Mobility , Reused material

İç Kuzeybatı Anadolu’da Bir Rodos Gelini (?): Bahçelievler Yerleşiminden Beklenmedik Bir Fibula Türü

Öz

Makale, Neolitik eserleriyle dikkat çeken Bahçelievler (Bilecik) yerleşmesinde beklenmedik bir fibulayı incelemektedir. İç Kuzeybatı Anadolu'daki bu küçük ama oldukça önemli arkeolojik alanda kurtarma kazıları sırasında düğmeli tunç bir fibula keşfedildi. Bir taş temel duvarın iç kısmında, çanak çömlek topluluğu ile birlikte yanmış bir alanda bulunan fibula, literatürde kaydedilen Rodos fibulalarındandır. Bir cenaze töreni geleneğinin parçası olarak bırakıldığı düşünülen fibula, bölgedeki bilinen en eski örnektir ve bu fibula tipinin en kuzeydeki yerini belirtir. Kıyıdan önemli ölçüde içerideki bir alanda bir Rodos fibulasının keşfi, iki bölge arasında hareketlilik olduğunu göstermektedir. Frig tipi bölgedeki baskın fibula grubu olmasına rağmen, ulusal kimliği temsil etmesi açısından önemli olan bu özel fibula tipinin varlığı, Bahçelievler'de gömülü ve evlilik yoluyla Rodos’tan gelen bir kadına atfedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fibula , Arkaik Dönem , Karma Evlilik , Hareketlilik , Yeniden Kullanılan Malzeme

Kaynakça

• Belk, R. W. 1998. “Possessions and the Extended Self.” Journal of Consumer Research 15/2: 139-168.
• Bielefeld, E. 1968. “Schmuck”: Archaeologia Homerica IC, Vandenhoeck/Ruprecht: Göttingen.
• Blinkenberg, C. 1926. Fibules Grecques et Orientales, Andr. København: Fred. Høst & Søn.
• Brøns, C. 2014. “Representation and Realities: Fibulas and Pins in Greek and Near Eastern Iconography.” In: M. Harlow - M. L. Nosch (edd.), Greek and Roman Textiles and Dress An Interdisciplinary Anthology, Oxford: Oxbow Books, 60-94.
• Buchner, G. 1975. “Nuovi aspetti e problemi posti dagli scavi di Pithecusa con particolari considerazioni sulle oreficeri di stile orientalizzante antico.”In: C. J. Berard (ed.), Contributıon À L'étude de la Socıété et de la Colonisation Eubéennes. Naples: Publications du Centre Jean Bérard, 59-86.
• Buchner, G. 1977. “Cuma nell’VIII secolo a.C., osservata dalla prospettiva di Pithecusa.” In: Accademia Nazionale dei Lincei (ed.), I Campi Flegrei nell’archeologia e nella storia (Atti dei Convegni Lincei 33), Atti del Convegno Internazionale (Roma , 4-7 maggio 1976), Roma, 131–48.
• Buchner, G. 1979. Early Orientalizing Aspects of the Euboean Connection”, In: D. Ridgway - F. R. Ridgway (edd.), Italy before the Romans: the Iron Age, Orientalizing and Etruscan Period, London/New York: Academic Press, 129-144.
• Caner, E. 1983. Fibeln in Anatolien I. Munich: CH Beck.
• Coldstream, J. N. 2008. Greek Geometric Pottery: A Survey of Ten Local Styles and Their Chronology, London: Bristol Phoneix Press.
• D'acunto, M. 2017. “The Protogeometric and Geometric Necropolis of Ialysos (Rhodes): Burial Customs, Commerce and Society.” In: A. M. Ainian – A. Alexandridou – X. Charalambidou (edd.), Regional Stories towards a new Perception of the early Greek World, Acts of an International Symposium in Honour of Professor Jan Bouzek, Volos, 18-21 June, 2015, Volos: University of Thessaly Press, 437-486.
• Deger-Jalkotzy, S. 2006. “Late Mycenaean Warrior Tombs”, in: S. Deger-Jalkotzy – I. S. Lemos (edd.), Ancient Greece: from the Mycenaean palaces to the age of Homer, Edinburg: Edinburgh University Press, 151-181.
• Dominguez, A. J. 1989. La colonización Griega en Sicilia. Griegos, Indígenas y Púnicos en la Sicilia Arcaica: Interacción y aculturación, BAR InternationalSeries 549, Oxford: BAR Publishing.
• Dusenbery, E. 1998: Samothrace 11: The Necropoleis, 2 vols, Princeton.
• Erdan, E. - Toprak, G. T. - Sıdal-Gökdağ, E. 2020. “Doğum ve Koruyuculuk ile İlişkili Fibula-İğne Kullanımı.” TÜBA-AR 27: 130-150.
• Erdan, E. 2019. “Su Kuşlu Fibulalar ve Aydın Arkeoloji Müzesi’nden Bir Örnek.” OLBA XXVII: 227-248.
• Fidan, E. - Sarıaltun, S. - Doğan, T. - Seçer-Fidan, S. - İlkmen, E. 2022. “Radiocarbon Dating Evidence and Cultural Sequencing In Chronology of Neolithic Settlement at Bilecik-Bahçelievler from Northwest Anatolia.” Mediterranean Archaeology and Archaeometry 22/3: 133-148.
• Fidan, E. 2020. “Fikirtepe Kültürü ve Öncesi: Bilecik Bahçelievler Kurtarma Kazısı’nın İlk Sonuçları / Fikirtepe Culture and Before: Preliminary Results from the Rescue Excavation of Bilecik Bahçelievler.” Arkeoloji ve Sanat Dergisi 163: 29-38.
• Gallo, L. 1983. “Colonizzazione, demografia e strutture di parentela.” Publications de l'École Française de Rome 67/1: 703-728.
• Greenewalt, C. H. Jr. - Rautman, M. L. - Meriç, R. 1986. “The Sardis Campaign of 1983.” Bulletin of the American Schools of Oriental Research Supplementary Studies 24: 1-30.
• Greenewalt, C. H. Jr. 2010. “Afiyet Olsun! (Bon Appetit!).” In: N. D. Cahill (ed.), Lydialılar ve Dünyaları/The Lydians and Their World, Istanbul: Yapıkredi Yayınları, 125-33.
• Haspels, C. H. E. 1951. “La Cité de Midas: Céramique et Trouvailles Diverses.” In: M. A Gabriel (ed.), Phrygie, Exploration Archéologique 3, Paris: E. de Borccard.
• Hodos, T. 1999. “Internarriage in the Western Greek Colonies.” Oxford Journal of Archaeology 18/1: 1-78.
• Hogarth, D. G. 1908. Excavations at Ephesus: The Archaic Artemisia. London.
• Joukowsky, M. 1986. Prehistoric Aphrodisias: an account of the excavations and artifact Studies, Vol. 1. Excavations and Studies. Providence: Brown University.
• Kaya, F. H. - Albayrak, M. - Laflı, E. - Buora, M. 2024. “Fibulae from Nicaea in Bithynia (south-eastern Marmara).” Cercetări Arheologice 31/2: 487-522.
• Klebinder-Gauß, G. 2007. Bronzefunde aus dem Artemision von Ephesos. Wien: ÖAW.
• Laurenzi, L. 1936. “Necropoli ialisie (scavi dell’anno 1934).” Clara Rhodos VIII: 8-205.
• Leighton, R. 1999. Sicily Before History An Archaeological Survey from the Paleolithic to the Iron Age. Ithaca: Cornell University Press.
• Özer, B. 2000. “Erken Demir Çağ Başlarına Ait Karia Fibulaları”, In: G. Yalçın – O. Stegemeier (edd.), Metallurgica Anatolica, Festschrift für Ünsal Yalçın Anlasslich Seines 65. Geburtstags, Ünsal Yalçın 65. Yaşgünü Armağan Kitabı, İstanbul: Ege Yayınları, 225-244.
• Ramage, A. - Ramage, N. H. - Gürtekin-Demir, G. 2021. “Ordinary Lydians at Home: The Lydian Trenches of the House of Bronzes and Pactolus Cliff at Sardis: Archaeological Exploration of Sardis Report 8.” Cambridge MA: Archaeological Exploration at Sardis, Cambridge: Harvard University Press.
• Sapouna-Sakellarakis, E. 1978. Die Fibeln der Griechischen Inseln. Munich: CH Beck.
• Sarıaltun, S. - Fidan, M. E. - Ağaç, S. 2023. “Bahçelievler Yerleşmesi Neolitik Çanak Çömleğinde Uygulanan Bezeme ve Kazı Tekniklerin Değerlendirilmesi.” Seramik Araştırmaları Dergisi The Journal of Ceramic Research SRMKA 5: 1-30.
• Sarıaltun, S. - Semiz, B. - Ağaç, S. - Fidan, E. 2024. “Preliminary result of archaeological and petrographic classification of Neolithic pottery from Bahçelievler settlement in Northwestern Anatolia.” Journal of Archaeological Science: Reports 53: 1-12.
• Shepherd, G. 1999. “Fibulae and Females: Intermarriage in the Western Greek Colonies and the Evidence from the Cemeteries.” In: G. R. Testskhladze (ed.), Ancient Greeks West and East, Leiden: Brill, 267-300.
• Takaoğlu, T. - Atabay, M. 2021. Tenedos/Bozcaada: Tunç Çağı'ndan Günümüze Bir Ada Tarihi. Istanbul: Ege Yayınları.
• Takaoğlu, T. - Yaman, H. 2019. “Arkaik Dönem Kuzeydoğu Ege Kültürel Etkileşim Ağı İçinde Tenedos Adası.” In: V. Şahoğlu – M. Şevketoğlu – Y. H. Erbil (edd.), Kültürlerin Bağlantısı Başlangıcından Roma Dönemi Sonuna Kadar Eski Yakın Doğuda Ticaret ve Bölgelerarası İlişkiler/Connectıng Cultures Trade and Interconnections in the Ancient Near East from the Beginning until the End of the Roman Period. Ankara: Anatolia Supplement Series 4, 321-338.
• von Eles Masi, P. 1986. Le Fibule Dell'Italia Settentrionale, Prähistorische Bronzefunde Abteilung XIV 5, Munich: CH Beck'sche Verlagsbuchhandlung.
• Waldbaum, J. C. 1983. Metalwork from Sardis. The finds through 1974. Cambridge: Harvard University Press.
• Ziskowski, A. 2007. “Debating the Origins of Colonial Women in Sicily and South Italy.” Electronic Antiquity 11/1: 1-13.