Consumer Dimension of Sustainability: Bibliometric Analysis on Green Product Purchasing Behavior

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 18, 29 - 41, 25.12.2025

Hale Çolakoğlu , Elçin Bayraktar Köse

https://doi.org/10.31006/gipad.1766288

Öz

This article aims to compile studies on green product purchasing behavior, a key concept in the consumer context of sustainability, within the scope of the TR Index and examine them using bibliometric analysis. Following this, the concepts of green product and green product purchasing behavior were explained and the studies conducted were examined 56 articles published in the TR Index (Ulakbim) between 2008 and 2024 were accessed. The data were examined in terms of author information, distribution by year, keywords, source distribution, citation distribution, page count, and subject distribution and the Bibexcel program was used in data analysis. Based on the results, it appears that the topic of green product purchasing will not be included in its current form as of 2022, but rather a different use of this main topic will be preferred by adding it to the scope of sustainable products.

Anahtar Kelimeler

Green Product Purchasing , Green Consumption , Consumer Behavior , Sustainability.

Sürdürülebilirliğin Tüketici Boyutu: Yeşil Ürün Satın Alma Davranışı Üzerine Bibliyometrik Analiz

Öz

Bu makale sürdürülebilirlik kavramının tüketici bağlamında önemli kavramlardan biri olan yeşil ürün satın alma davranışına ilişkin yapılan çalışmaların TR Dizin kapsamında derlenerek bibliyometrik analiz yöntemi ile incelenmesini amaçlamaktadır. Bu doğrultuda yeşil ürün ve yeşil ürün satın alma davranışı kavramları açıklandıktan sonra yapılan çalışmalar incelenmiştir. 2008-20024 yılları arasında TR Dizin (ulakbim)’de yer alan 56 makaleye ulaşılmıştır. Veriler yazar bilgisi, yıllara göre dağılım, anahtar kelimeler, kaynak dağılımı, atıf dağılımı, sayfa sayısı ve konu dağılımı kapsamında incelenmiş ve veri analizinde Bibexcel programı kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, yeşil ürün satın alma konusunun 2022 yılı itibariyle bu başlıktaki haliyle değil, sürdürülebilir ürün konusu kapsamına ilave edilerek bu ana başlığın farklı bir kullanımının tercih edildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Ürün Satın Alma , Yeşil Tüketim , Tüketici Davranışı , Sürdürülebilirlik.

Etik Beyan

Derginize yayınlanmak üzere göndermiş olduğumuz “Sürdürülebilirliğin Tüketici Boyutu: Yeşil Ürün Satın Alma Davranışı Üzerine Bibliyometrik Analiz” başlıklı çalışmamız etik kurul izni gerektiren çalışma grubu kapsamında yer almamaktadır.

Kaynakça

• Al, U. & Coştur, R. (2007). “Türk Psikoloji Dergisi’nin Bibliyometrik Profili”, Türk Kütüphaneciliği, 21(2), 142-163.
• Alhamad, A.; Ahmed, E.; Akyürek, M. ve Baadhem, A. (2023). “Green Marketing and Attitude Affect the Consumer Buying Behavior of Green Product in Turkey”. Indikator: Jurnal Ilmiah Manajemen dan Bisnis, 7(2), 1-19.
• Ayaz, G. (2025). Sürdürülebilir Tüketimde Yeşil Satın Alma Davranışları. İçinde Deligöz, K. (Ed.), Sürdürülebilir Pazarlama: Yeni Çağın Dinamikleri, (s. 49-71), Özgür Yayınları.
• Barbu, A.;Catana, S.A.; Deselnicu, D.C.; Cioca, L.-I. ve Ioanid, A. (2022). “Factors Influencing Consumer Behavior toward Green Products: A Systematic Literature Review”, Int. J. Environ. Res. Public Health, 19, 16568. https://doi.org/10.3390/ijerph192416568.
• Biswas, A. & Roy, M. (2016) “A Study of Consumers’ Willingness to Pay for Green Products”, Journal of Advanced Management Science 4(3), 211-215.
• Boz, D.; Duran, C. ve Başköy, S. (2020). “Yeşil Pazarlama Faaliyetlerinin Tüketiciler Üzerindeki Etkileri”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 1346-1372. doi.org/10.26466/opus.615467
• Bozpolat, C. (2021). “Çevresel Kaygının ve Algılanan Pazar Etkisinin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışındaki Rolü”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(24), 702 - 727. doi.org/10.36543/kauiibfd.2021.029.
• Carley, S.; Krause, R.M.; Lane, B.W. ve Graham, J.D. (2013). “Intent to Purchase a Plug-In Electric Vehicle: A Survey of Early Impressions in Large US Cites”, Transportation Research Part D: Transport and Environment, 18, 39-45.
• Çabuk, S.; Nakıboğlu, M. A. B. ve Keleş, C. (2008). “Tüketicilerin Yeşil (Ürün) Satın Alma Davranışlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 85- 102.
• Dangelico, R. M. & Vocalelli, D. (2017). “Green Marketing: An Analysis of Definitions, Strategy Steps and Tools Through a Systematic Review of The Literature”, Journal of Cleaner Production. 165, 1263-1279.
• Duru, M. N. & Şua, E. (2013). “Yeşil Pazarlama ve Tüketicilerin Çevre Dostu Ürünleri Kullanma Eğilimleri”, Ormancılık Dergisi, 9 (2), 126-136.
• Egbue, O. & Long, S. (2012). “Barriers to Widespread Adoption of Electric Vehicles: An Analysis of Consumer Attitudes and Perceptions”, Energy Policy, 48, 717-729.
• Ekşi Veri, Akıllı Veri Analizi ve Analitiği Uygulaması, https://app.eniser.info/eksi/, E.T. 10.05.2025.
• Gleim, M.R.; Smith, J.S.; Andrews, D. ve Cronin J.J. (2013). “Against the Green: A Multi-method Examination of the Barriers to Green Consumption”, Journal of Retailing, 89(1), 44-61.
• Graham-Rowe, E.; Gardner, B.; Abraham, C.; Skippon, S.; Dittmar, H.; Hutchins, R. ve Stannard, J. (2012). “Mainstream Consumers Driving Plug-In Battery-Electric and Plug-In Hybrid Electric Cars: A Qualitative Analysis of Responses and Evaluations”, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 12(1), 140-153.
• Kavousian, A.; Rajagopal, R. ve Fischer, M. (2013). “Determinants Of Residential Electricity Consumption: Using Smart Meter Data to Examine the Effect of Climate, Building Characteristics, Appliance Stock, and Occupants' Behavior”, Energy, 55, 184-194.
• Kayabaşı, A. & Bozkurt Y. (2017). “Yeşı̇l Ürün Satın Alma Nı̇yetı̇nı̇ Etkileyen Faktörler Üzerı̇ne Ampı̇rı̇k Bı̇r İnceleme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 58, 51-70.
• Kaytancı M. & Çuhadar, M. (2023). “Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarında Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi”, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10(4), 1129-1136.
• Kim, H.Y. & Chung J. E. (2011). “Consumer Purchase Intention for Organic Personal Care Products”, Journal of Consumer Marketing, 28(1), 40-47.
• Kumar, P. & Ghodswar, B.M. (2015). “Factors Affecting Consumers’ Green Product Purchase Decisions”. Mark. Intell. Plan. 33, 330–347.
• Lee, K. (2009). “Gender Differences in Hong Kong Adolescent Consumers Green Purchasing Behavior”, Journal of Consumer Marketing. 26 (2), 87-96.
• Liobikiene, G. & Bernatoniene, J. (2017). “Why Determinants of Green Purchase Cannot Be Treated Equally? The Case of Green Cosmetics: Literature Review”, Journal of Cleaner Production, 162, 109-120.
• Mosavichechaklou, S., Bozbay, Z. (2018). Türk ve İran’lı Tüketicilerin Yeşil Satın Alma Davranış Öncüllerinin Belirlenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (4), 25-45.
• OECD (2002) Policies to Promote Sustainable Consumption: An Overview, ENV/EPOC/WPNEP(2001)18/FINAL, Paris: OECD. https://one.oecd.org/document/ENV/EPOC/WPNEP(2001)18/FINAL/en/pdf
• Onurlubaş, E. (2019). Sosyal Etki, Çevresel Duyarlılık ve Çevresel Bilincin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkileri. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(3), 447 - 457. Doi.Org/10.24925/Turjaf.V7i3.447-457.2403
• Öztürk, O. ve Gürler, G. (2022), “Bir Literatür İncelemesi Aracı Olarak Bibliyometrik Analiz”, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Plötz, P.; Schneider, U.; Globisch, J. ve Dütschke, E. (2014). “Who Will Buy Electric Vehicles? Identifying Early Adopters in Germany”, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 67,96-109.
• Portney, Kent E.. Sustainability, MIT Press, 2015. ProQuest Ebook Central, http://ebookcentral.proquest.com/lib/canakkale/detail.action?docID=4397950.
• Rana, J. & Paul, J. (2017). “Consumer Behavior and Purchase Intention for Organic Food: A Review and Research Agenda”, Journal of Retailing and Consumer Services, 38, 157-165.
• Rezvani, Z., Jansson, J. ve Bodin, J. (2015). “Advances in Consumer Electric Vehicle Adoption Research: A Review and Research Agenda”. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 34, 122-136.
• Sdrolia, E. & Zarotiadis, G. (2019). “A Comprehensive Review for Green Product Term: From Definition to Evaluation”, Journal of Economic Surveys, 33(1), 150-178.
• Sharma, K.; Aswal, C. ve Paul, J. (2023). “Factors Affecting Green Purchase Behavior: A Systematic Literature Review”, Business Strategy and the Environment, 32, 2078- 2092.
• TDK, (2025), Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/, E.T. 12.05.2025. TR Dizin, https://trdizin.gov.tr/, E.T. 10.05.2025.
• Tseng, S.-C. & Hung, S.-W. (2013). “A Framework Identifying the Gaps Between Customers’ Expectations and Their Perceptions in Green Products”, J. Clean. Prod., 59, 174-184.
• Ünüvar, Ş.; Kılınç, C. Ç.; Gök, H. S. ve Şalvarcı, S. (2018). “Turizm Öğrencilerinin Yeşil Ürün Tercihinin Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies , 6(1), 20- 40. doi.org/10.21325/jotags.2018.172
• Yadav, R. &Pathak, G.S. (2017). “Determinants of Consumers' Green Purchase Behavior in a Developing Nation: Applying and Extending the Theory of Planned Behavior”, Ecological Economics, 134, 114-122.
• Zhang, X., & Dong, F. (2020). “Why Do Consumers Make Green Purchase Decisions? Insights from a Systematic Review”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(18), 6607. https://doi.org/10.3390/ijerph17186607.