THE ROLE OF STATE PREVENTING IMPERFECT COMPETITION

Yıl 2009, Cilt: 4 Sayı: 2, 74 - 93, 01.06.2009

Nazim Öztürk , Yüksel Bayraktar

Öz

The supporters of the market economy places their thoughts on the assumption of perfect competition, and they claim that the market economy itself will take care of all the problems in economy, hence there is no need for the government to interfere the market affairs. However, when there is an imperfect market structure, market economy will not provide efficient resource allocation. The market economy in imprerfect conditions will not provide the Pareto optimality. Furthermore, it will be insufficient to provide economic efficiency as well. This market failure becomes the basis for the government intervention and the government intervenes the market to prevent this imperfect competition and to establish the correct pricing mechanism. There are important duties for the govenment to protect and to regulate the competition. Competition is the main factor to prevent the society which is driven by self interest from becoming a “ruthless looter”. In this context this study concentrates on the imperfect competition that causes market failure and the reason for the government intervention. The answers are sought for the following questions: what does competition mean? What kind of functions the competition fulfills? What is the role of the competition in resource allocation? Is the perfect competition possible all the time? What kind of conditions creates imperfect competition? How does the imperfect competition occure? What are the responsibilities of the government to prevent the imperfect competition?

Anahtar Kelimeler

Competition, Cartel, Trust, Resource Allocation Efficiency

AKSAK REKABETİN ÖNLENMESİNDE DEVLETİN ROLÜ

Öz

Piyasa ekonomisi taraftarları düşüncelerini tam rekabet piyasası varsayımına dayandırmakta, piyasanın kendi kendine bütün sorunları çözeceğini ve devletin ekonomiye müdahale etmemesi gerektiğini savunmaktadır. Oysa aksak rekabetçi oluşumlar söz konusu olduğunda piyasa mekanizması aracılığıyla kaynak dağılımında etkinliğin sağlanması mümkün olamamaktadır. Aksak rekabet koşullarında piyasa ekonomisi tek başına Pareto etkin dağılımı sağlayamamakta, ekonomik etkinliği sağlamakta yetersiz kalmaktadır. Piyasanın başarısız olduğu bu durum, devleti ekonomiye çeken önemli birer gerekçe olmakta ve devlet fiyat mekanizmasının eksikliklerini gidermek ve aksak rekabetçi oluşumları engellemek amacıyla ekonomiye müdahale etmektedir. Rekabetin düzenlenmesi, korunması ve gerçekleştirilmesinde devlete önemli görevler düşmektedir. Yalnızca kişisel çıkar tarafından yönlendirilen bir toplumun “insafsız vurguncular” toplumu olmasını engelleyen temel öğe rekabettir. Bu çerçevede çalışmada, devletin ekonomiye müdahale etmesinde son derece önemli rol oynayan ve piyasa başarısızlığına yol açan aksak rekabet üzerinde durulmaktadır. Bunun için şu sorulara cevap aranmaktadır: Rekabet ne demektir? Rekabetin yerine getirdiği fonksiyonlar nelerdir? Rekabet kaynak dağılımın sağlanmasında ne gibi rol oynamaktadır? Tam rekabet her zaman mümkün müdür? Aksak rekabetçi oluşumlar nelerdir, niçin ve nasıl oluşmaktadır? Aksak rekabetin önlenmesinde devlete düşen görevler nelerdir?

Anahtar Kelimeler

Rekabet, Kartel, Tröst, kaynak dağılımı etkinliği

Kaynakça

• Başkaya, F. (2000), Kalkınma İktisadının Yükselişi ve Düşüşü, Ankara: İmge Kitabevi, 3. Baskı.
• Bulutoğlu K. (1997), Kamu Ekonomisine Giriş Devletin Ekonomik Bir Kuramı, Filiz Kitabevi, 5. Baskı, İstanbul.
• Dinler, Z. (2002), Mikro Ekonomi, Ekin Kitabevi, 14. Baskı, Bursa.
• Dinler, Z. (2005), İktisada Giriş, Ekin Kitabevi, 11. Basım, Bursa.
• Encaoua, D ve A. Hollander, (2002), “Competition Policy and Innovation”, Oxford Review of Economic Policy, Vol. 18, No: 1, Oxford University Press.
• Erkan H. (2000), Bilgi Uygarlığı İçin Yeniden Yapılanma, İmge Kitabevi, 1. Baskı, Ankara.
• Erkan, H. (1987), Sosyal Piyasa Ekonomisi Ekonomik Sistem ve Piyasa Ekonomisine İşlerlik Kazandırılması, Konrad Adenauer Vakfı Yayını, İzmir.
• Guerrien B. (1999), Neo-Klasik İktisat (Çeviren: E. Tokdemir), İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Hoekman, B. ve P. C. Mavroidis, (2002), “Economic Development, Competition Policy, and The World Trade Organization”, The World Bank, Policy Research Working Paper No: 2917.
• Khemani, R. S., (2002), “Competition Policy Economic Adjustment and Competitiveness”, (Ed., Nabi, Ijaz), Building Competitive Firms: Incentives and Capabilities, The World Bank Publications, Washington, DC, s.77-97.
• Nicholson, W. (2002), Microeconomic Theory Basic Principles and Extensions, The Dryden Press, 8. Edition, New York.
• Öztürk, N. (2007a), Piyasa Başarısızlığından Kamu Ekonomisinin Başarısızlığına Ekonomide Devletin Değişen Rolü, Palme Yayıncılık, Ankara.
• Öztürk, N. (2007b), Kamu Tercihinin Tespitinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yolları, Palme Yayıncılık, Ankara.
• Öztürk, N. (2009), İktisatta Bölüşüm Kuram Politika, Palme Yayıncılık, Ankara.
• Savaş, V. (2000), Piyasa Ekonomisi ve Devlet, Liberte Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
• Seyidoğlu H. (2002), Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük, Güzem Can Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
• Stıglıtz, J. E. (1994), Kamu Kesimi Ekonomisi, (Çeviren: Ö. F. Batırel), Marmara Üniversitesi Yayın No:549, İstanbul.
• Stockmann K. (1992), “Sosyal Piyasa Ekonomisinde Rekabetin Fonksiyonları ve Korunması”, (Çeviren: Meneviş Öğüt), Sosyal Piyasa Ekonomisinin Rekabet Boyutu, (Yayına Hazırlayan: Hüsnü Erkan), Tükelmat A. Ş., İzmir, s.17-39.
• Şaylan, G. (2003), Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Kitabevi, 2. Baskı, Ankara.
• Şener, O. (2001), Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi, Beta Basım Yayım Dağıtım, 7. Baskı, İstanbul.
• Telatar F. (2004), Politik İktisat Politikası, İmaj Yayınevi, Ankara.
• Thieme H. J. (1992), “Piyasaların Düzenleniş İlkesi Olarak Rekabet” (Çeviren: N. Oğuzhan Altay), Sosyal Piyasa Ekonomisinin Rekabet Boyutu, (Yayına Hazırlayan: Hüsnü Erkan), Tükelmat A. Ş., İzmir, s.40-65.
• Türkan, E. (2001), İkinci En İyi Ekonomik Siyasal ve Sosyal Sapmalarla Mücadele ve Erdemli Sapmalar Kuramı, Liberte Yayını, 1. Baskı, Ankara.
• Ünsal, E. (1998), Mikro İktisat, Kutsan Ofset Matbaacılık, 2. Baskı, Ankara.
• Wallis, L. Joe ve Dollery E. Brian (1999) Market Failure Government Failure Leadership and Public Policy, Macmillan, London.
• Young R. (2003), Market Failure (www.tutor2u.net/shop/ Market%20Failure%20QA%20Contents.pdf ), s. 1-53. Questions and Answers
• Erkan H. (1999) “Türk Toplumunda Kültür ve Rekabet, Rekabet Kurumu Yayınları, Perşembe Konferansları, Kasım 1999, Ankara, s. 33-75.