Tokat Yöresinde Kiraz ve Vişne Ağaçlarında Ölümlere Neden Olan Hastalık Etmenlerinin Belirlenmesi

Yıl 2015, , 32 - 40, 01.07.2015

Özer Çalış Yusuf Yanar

https://doi.org/10.13002/jafag803

Öz

Türkiye Dünya kiraz ve vişne üretiminde ilk sıralarda olup bu sert çekirdekli meyvelerin üretiminde son yıllarda ciddi problemler yaşanmaktadır. Özellikle kiraz ve vişne ağaçlarında kısa sürede ölümlere neden olan hastalıklar görülmektedir. Bu çalışma Tokat yöresinde kiraz ve vişne ağaçlarında ölümlere neden olan hastalık etmenlerini ortaya koymak, bu hastalık etmenlerini klasik ve moleküler olarak tanımlamak ve ileride yapılacak çalışmalar için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla Tokat Merkez, Pazar, Turhal, Niksar ve Erbaa kiraz ve vişne üretim alanlarında sürveyler gerçekleştirilmiştir. Sürveylerde toplanan bitki örneklerinden laboratuvarda fungal ve bakteriyel etmenler besi ortamında, fitoplazma ve viral etmenleri ise toplam genomik DNA’ları elde edilerek izole edilmişlerdir. Besi ortamlarında gelişen fungal ve bakteriler özel besi yerlerinde saflaştırılarak tanılanmıştır. Yapılan klasik tanı testleri ve patojenisite testleri kiraz ve vişnelerde kurumalara neden olan hastalık etmelerinin Leucostoma spp. ve Alternaria spp. olduğunu ortaya koymuştur. Gerçekleştirilen moleküler analizler toplam genomik DNA içerisinde ksilem ve flöeme özelleşmiş olduğu bilinen bakteri ile virus etmenlerinin bulunmadığını ortaya koymuştur. Bu çalışmadan elde edilen veriler, kiraz ve vişnede problem olan hastalık kaynaklı ağaç ölümleri ile mücadele stratejilerinin oluşturulmasında fayda sağlayacaktır

Anahtar Kelimeler

Kiraz ve vişne hastalıkları, kiraz ve vişne, Leucostoma spp., hastalık, Kiraz ve vişne hastalıkları, kiraz ve vişne, Leucostoma spp., hastalık

Kaynakça

• Adams, G., Hammar, S. and Proffer, T. (1990). Vegatative compatibility in Leucostoma persooni. Phytopathology 80:287-291.
• Anonim (2012). Uludağ İhracatçı Birlikleri http://www.uib.org.tr/tr/uib-gundem-kiraz-uretiminde-dunya-birincisi-turkiye-ihracatta-da-liderligi-hedefliyor.html (Access to web: 04.08.2014).
• Anonim (2014). http://www.bayindirtarim.gov.tr/index.ph p/bitkisel-ueretim/9-kiraz-ve-visne-yetistiriciligi.html (Accessed to web: 23.07.2014).
• Bora T. ve Karaca G. (1970). Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak., Yardımcı Ders Kitabı, No: 167, 43 p.
• Doyle J.J., Doyle J.L. (1987). A rapid DNA isolation procedure for small quantities of fresh leaf tissue. Phytochemical Bulletin 19:11-15
• FAO (2012). FAO. http://faostat.fao.org; Statictic Database, (Access to web: 05.08.2014).
• Hammar, S., Fulbright, D.W., and Adams, G.C. (1989). Association of double-stranded RNA with low vriulence in an isolate of Leucostoma persoonii. Phytopathology 79:568-572.
• TÜİK (2014). Türkiye İstatististik Kurumu Konularına göre İstatistikler veri tabanı http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=kategorit