Almon Polynomial Technique Approach of Product-Price Relationship (Paddy of Samsun Province Case)

Yıl 2014, Cilt: 31 Sayı: 3, 49 - 55, 08.12.2014

Hasan Gökhan Doğan Arslan Zafer Gürler Bekir Ayyıldız

Öz

In time series econometrics, the models are available that not only the present value oft he explanatory variables but also allows to investigate of the previous periods. One of the econometrics models is Almon Model. In this study, production-price relationship of paddy in Samsun province has been studied by Almon Model. Research period includes between 1993-2013 years. According to model results, product of paddy in Samsun province is affected by “t”, “t-1” and “t-2” period price. “t” period prices affect product negatively, “t-1” and “t-2”period prices positive influences. In this study, Cobweb Theorem was seen in economics theory, requirement of the production plan has emerged. When the product plan, that actively operation of cases such as producer organizations, cooperatives and support factors of government can assessment as proposal. Thus, ensuring price stability both product more clearly foreseeable and such as supply and demand excessive undesired results can be prevent.

Anahtar Kelimeler

Almon Model, Paddy, Product-Price, Samsun

Üretim Fiyat İlişkisinde Almon Polinomial Tekniği Yaklaşımı (Samsun İli Çeltik Örneği)

Öz

Zaman serisi ekonometrisinde, açıklayıcı değişkenin sadece bugünkü değerlerinin değil geçmiş dönemlerdeki etkisinin de araştırılmasına olanak sağlayan modeller bulunmaktadır. Bu ekonometrik modellerden biri de Almon Modelidir. Bu çalışmada, Samsun ili çeltik üretim-fiyat ilişkisi Almon Modeli ile incelemeye alınmıştır. İnceleme dönemi 1993-2013 yılları arasını kapsamaktadır. Model sonuçlarına göre, Samsun ilinde çeltik üretimi “t”, “t-“1” ve “t-2” dönem fiyatlarından etkilenmektedir. “t” dönemi fiyatları üretimi negatif yönlü etkilerken, “t-1” ve “t-2” dönem fiyatları pozitif yönlü etkilemektedir. Ekonomik teorideki Cobweb Teoreminin de görüldüğü bu çalışmada, üretim planının gereği ortaya çıkmıştır. Bu üretim planı yapılırken, üretici birlikleri, kooperatifler ve devletin destekleme unsurları vb gibi olguların aktif olarak işletilmesi öneri olarak değerlendirilebilir. Böylece, fiyat istikrarı sağlanarak hem üretim daha net öngörülebilecek hem de arz ve talep fazlası gibi arzu edilmeyen sonuçların önüne geçilebilecektir.

Anahtar Kelimeler

Almon Modeli, Çeltik, Üretim-Fiyat, Samsun

Kaynakça

• Akın F. (2002), Ekonometri, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Almon, S. (1965), “The Distributed lag Between Capital Appropriations and Expenditures”, Econometrica, 33(1):178 – 196.
• Anonim, 2003. TZOB Çeltik Çalışma Grubu Raporu. http://www.tzob.org.tr/Portals/0/Dokumanlar/FaaliyetRaporlari/docs/celtik.pdf. Erişim. 28.04.2014.
• Anonim, 2014. FAO. www.fao.org. Erişim: 28.04.2014.
• Anonim, 2014. TUİK. www.tuik.gov.tr. Erişim: 28.04.2014.
• Doğan H.G., Gürler, A.Z, 2013. Gecikmesi Dağıtılmış Ekonometrik Bir Modelin Seçilmiş Bir Tarım Ürünü Üzerine Uygulanması, Akademik Bakış Dergisi, Sayı:39, Sayfa:1-12.
• Dikmen N. 2005. Koyck - Almon Yaklaşımı İle Tütün Üretimi ve Fiyat İlişkisi, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, 26-27 Mayıs 2005 İstanbul Üniversitesi.
• Erdal G. (2006). Tarımsal Ürünlerde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı ile Analizi (Domates Örneği), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 23: 17-24.
• Erdal, G., Erdal, H., (2008). Kuru Soğanda Üretim Fiyat Etkileşimi, Gaziosmanpaşa Ziraat Fakültesi Dergisi, 25:33-39. Tokat.
• Erdal H, Erdal G, Esengün K. (2009). An Analysis of Production and Price Relationship for Potato in Turkey: A Distributed Lag Model Application, 15:page 243-250.
• Gujarati, D. N. (2001), Temel Ekonometri, 2. Baskı, Çev. Ümit Şenesen Gülay Günlük Şenesen, Literatür Yayınları:33, İstanbul.
• Gujarati, N. D.,Porter, C. D., 2009. Temel Ekonometri, 5.baskı, Çev. Ümit Şenesen Gülay Günlük Şenesen, 2012, Literatür Yayınları:656, İstanbul.
• Gürler, A., Z., (2012). Analitik Tarım Ekonomisi, Geliştirilmiş 2. Basım, Nobel Yayınları, S 214, Ankara.
• Karakayalı, H. (2002), Ekonomi Kuramı, Emek Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, Manisa.s.77-81.
• Kutlar, A., (2000), Ekonometrik Zaman Serileri, Gazi Yayınları, Ankara.
• Özçelik A, Özer OO. 2006. Koyck Modeliyle Türkiye’ de Buğday Üretimi ve Fiyat İlişkisinin Analizi, Tarım Bilimleri Dergisi, 12: 333-339.
• Yurdakul, F., (1998). “Pamuk Üretimi İle Pamuk Fiyatı Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: Koyck-Almon Yaklaşımı”, Çukurova Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, Adana.
• Tarı, Recep (2005); Ekonometri, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 3. Baskı, Kocaeli Üniversitesi Yayınları, Kocaeli.