“Yıldız” Kuşburnu (Rosa canina) Çeşidinin Bazı Fenolojik, Pomolojik ve Morfolojik Özellikleri

Yıl 2017, Cilt: 34 Sayı: 1, 170 - 178, 02.05.2017

Mehmet Güneş Serkan Güneş Ümit Dölek

https://doi.org/10.13002/jafag4195

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, 2012 yılında tescil edilmiş olan “Yıldız” kuşburnu çeşidinin henüz çeşit adayı iken yetiştiriciliğe esas teşkil eden bazı fenolojik, pomolojik ve morfolojik özelliklerini ortaya koymayı amaçlamıştır. “Yıldız” kuşburnu çeşidi daha önce Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnu popülasyonundan seleksiyon yoluyla seçilmiştir. Çalışmanın lokasyon denemeleri Tokat Merkez (rakım:640 m) ve Başçiftlik (rakım:1400 m) ilçelerinde kurulmuş ve iki yıl süreyle yürütülmüştür. Merkez ilçe lokasyonunda kuşburnu çalıları, her iki yılda da Mayıs ayının üçüncü haftasında çiçeklenmeye başlamış ve Ağustos ayının üçüncü ve dördüncü haftalarında optimal hasat olgunluğuna ulaşmışlardır. Başçiftlik lokasyonunda ise çiçeklenme Temmuz ayının ilk haftasında meydana gelmiş ve meyveler Ağustos ayının son haftası ile Eylül ayının ikinci haftası arasında optimal hasat olgunluğuna ulaşmışlardır. “Yıldız” kuşburnu çeşidinin bazı pomolojik özellikleri (iki yılın ortalaması olarak) Merkez ve Başçiftlik lokasyonlarında sırasıyla aşağıdaki gibi olmuştur: Meyve ağırlığı 2.15-2.90 g; meyve eti oranı %58.15-69.93; vitamin C 616.24-694.57 mg/100 g; toplam kuru madde %27.66-30.68 ve suda çözünebilir kuru madde %19.52-21.65. Çeşidin bitkisel gelişimi ve morfolojik özellikleri çevresel koşullardan etkilenmiştir.

Anahtar Kelimeler

C vitamini, çeşit, meyve ağırlığı, meyve eti oranı, rakım, tescil.

Kaynakça

• Anonim (1983). Gıda Maddeleri Muayene ve Analiz Yöntemleri Kitabı. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Gıda İşleri Genel Müdürlüğü Yayın No: 65, Özel Yayın No: 62-105, 796 s, Ankara.
• Cemeroğlu B (1992). Meyve ve Sebze İşleme Endüstrisinde Temel Analiz Metotları. Biltav Yay. 381 s, Ankara.
• Doğan A and Kazankaya A (2006). Fruit properties of rosehip species grown in Lake Van Basin (Eastern Anatolia Region). Asian Journal of Plant Sciences 5 (1):120-122.
• Ekincialp A (2007). Hakkari yöresinde kuşburnu (Rosa spp.) tiplerinin seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncüyıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Ercişli S and Eşitken A (2004). Fruit characteristics of native rosehip (Rosa sp.) selections form the Erzurum province of Turkey. New Zeland Journal of Crop and Horticultural Science 2004. Vol. 32: 51-53.
• Ercişli S, Eşitken A ve Güleryüz M (2001). Erzurum (merkez ilçe), Tortum, Pazaryolu ve Pasinler ilçelerinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe, 29 (1-2): 39-44.
• Ercişli S ve Güleryüz M (1996). Gümüşhane ve ilçelerinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa sp.) seleksiyon yoluyla ıslahı. Gümüşhane Valiliği-KTÜ Orman Fakültesi Kuşburnu Sempozyumu Bildiriler Kitabı Sayfa 157-163.
• Güleryüz M ve Ercişli S (1996). Kuşburnu yetiştiriciliği. Kuşburnu Sempozyumu, 5-6 Eylül 1996. Gümüşhane. 103-117.
• Güneş M (1997). Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı ve çelikle çoğaltılması üzerinde bir araştırma. Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Güneş M ve Şen SM (2001). Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburunların (Rosa sp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe, 30 (1-2):9-16, 2001.
• Güneş M and Dölek Ü (2010). Fruit characteristics of promising native rose hip genotypes grown in Mid-North Anatolia Region of Turkey. Journal of Food, Agriculture &Environment, Vol.8 (2): 460-463.
• Halasova J and Jicinska D (1988). Amount of ascorbic acid in the hips of Rosa species. Folia Geobotanica Et Phytotaxonomica, 23(2): 181-185.
• Kazankaya A, Koyuncu F, Aşkın MA, Yarılgaç T and Özrenk K (2002). Fruit traits of rosehips (Rosa spp.) selections of Edremit and Gevas Plains. Bulletin of pure and Applied Sciences, 21 (2) 87-92.
• Kazankaya A, Yılmaz H ve Yılmaz M (2001). Adilcevaz yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların seleksiyonu. YYÜ. Zir. Fak. Derg., 11(2):29–34.
• Kazankaya A, Türkoğlu N, Yılmaz M ve Balta MF (2005). Pomological description of Rosa canina selections form Eastern Anatolia, Turkey.Int.J. Botany. 1 (11):100-102.
• Kızılcı G (2005). Bazı ümitvar kuşburnu (Rosa spp.) tiplerinin Erzincan ekolojik koşullana adaptasyonu (Seleksiyon II). GOÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Kovacs AS, Toth M, Udvardy L and Fascar G (2005). Phenelogical, morphological and pomological characteristics of some rose species in Hungary. 1st International Rose Hip Conference. Acta Horticulturae 690 (pp.71-77). Gümüşhane, Türkiye.
• Kurt A ve Yamankaradeniz R (1983). Erzurum yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnunun bileşimi ve değerlendirme olanakları üzerinde araştırmalar. Doğa Bilim Dergisi Tarım ve Ormancılık Cilt: 7, 1983.
• Nitransky S (1976). Some pomological and technological proporties of hips of cultivated Rosa pomifera. Vedecke Prace Vyskumneho Ustavu Rastlinnej Vyroby Piestanocnb. 13: 227-233.
• Nizharadze AN (1971). Chemical analiysis of the dog rose. Trudy Gruzinskii Nauchno-Issledovatel’shii Institut Pischchevoi Promyshlennosti, 4: 121 126.
• Joublan J P and Rios D (2004). Rose culture and industry in Chile. In Ist International Rose Hip Conference Acta Horticulturae 690 (pp. 65-70). Gümüşhüne Türkiye.
• Türkben C, Çopur U, Tamer CE ve Şenel Y (1999). Bursa yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnu (Rosa spp.) meyvelerinin bazı özelliklerinin belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi 14-17 Eylül 1999 s 809-814 Ankara.
• Türkoğlu N ve Muradoğlu F (2003). Tatvan yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnu tiplerinin üstün özelliklerinin belirlenmesi üzerine Bir araştırma. IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 8-12 Eylül 2003, s 256-257 Antalya.