Mahlep Anaçlarında Kuraklık Stresinin Stoma ve Diğer Morfolojik Özellikler Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 34 Sayı: Ek Sayı, 34 - 40, 29.12.2017

İ. Kürşat Özyurt Yaşar Akça

https://doi.org/10.13002/jafag4402

Öz

Bu araştırmada, mahlep anaçlarında (Prunus mahalep L.) stoma ve morfolojik özellikler üzerine kuraklık stresinin etkileri incelendi. Araştırmada köklenme kapasitesi yüksek 3 mahlep anacı ile SL64 klon anacı kullanıldı. Kuraklık testlerinde 4 farklı sulama konusu (S1= Eksik nemin tarla kapasitesine getirilmesi, S2= S1 konusuna verilen suyun %70 oranında uygulanması, S3=S1 konusuna verilen suyun %40 oranında uygulanması, S4=S1 konusuna verilen suyun %10 oranında uygulanması) uygulandı. Yaprak alanı değişim oranı %2.21(S4) ile
%93.46 (S1) arasında tespit edilmiştir. Bütün sulama uygulamalarında yaprak alanı değişiminin arttığı belirlenmiştir. Bitki uzunluğu değişimi %12.02 (S4) ile 237.55 (S1) arasında, bitki çap değişimi %7.85 (S4) ile 249.54 (S1) arasında saptanmıştır. Bitki gelişiminde sulama konuları arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Tam sulama konusunda (S1) stoma sayısının arttığı ancak su kısıtı uygulanan S2, S3 ve S4 konularında ise stoma sayısının azaldığı belirlenmiştir. Stoma sayısı değişimi %-35.14 ile 20 arasında, stoma çapındaki değişim
% -14.87 ile 9.26 arasında ve stoma uzunluğundaki değişim ise %-33.15 ile 23.22 arasında bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bitki gelişimi, kuraklık stresi, stoma, yaprak alanı

Kaynakça

• Achard, P., Cheng, H., De Grauwe, L., Decat, J., Schoutteten, H., Morıtz, T., 2006. Integration of plan tresponses to environmentally activated phyto hormonal signals. Science, 311, 91–94.
• Akça, H., 2008. Defne (Laurusnobilis L.)’de Kuraklığa Uyum Mekanizmalarının Uyarılması ve Oluşan İçsel Hormon Değişimlerinin İncelenmesi, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, İzmir.
• Akman, Y.,Keteoğlu, O., Kurt, L., 2004. Güney, K., Bitki Ekolojisi. Palme Yayınları, 406-415 sy.
• Babolola, O.,Fawusi, M.O.A., 1980. Drought susceptibility of two to mato varieties. Plant and Soil, 55, 205-215.
• Blum, A., 1986. Breeding crop varieties for stress environments, Crit. Rev. Plant Sci., 2, 199.
• Chapin , F.S., 1991. Integrated responses of plants to stress. Bioscience, 41 (1), 29-36.
• Çağlar, S., Sütyemez, M., Bayazit, S., 2004. Seçilmiş Bazı Ceviz (JuglansRegia) Tiplerinin Stoma Yoğunlukları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 17(2), 169-174.
• Çırak, C, ve Esendal, E., 2006. Soyada Kuraklık Stresi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21(2): 231-237.
• Dickison,W.C. 2000. lntegrative Plant Anatomy. Library of Congres catalog card number; 99-68568.
• Düzdemir, O., Ünlükara, A., ve Kurunç, A., 2009. Response of cow pea to salinity and irrigation regims. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, Vol. 37:271-280, New Zealand.
• Jang, J.Y., Lee, S.H., Rhee, J.Y., Chung, G.C., Ahn, S.J., Kang, H.S., 2007. Transgenic Arabid opsis and tobacco plants over expressing an aqua porin respond differently to vario usa biotic stresses. Plant Molecular Biology. 64,621–632.
• Karipçin, M.Z., 2009. Yerli ve Yabani Karpuz Genotiplerinde Kuraklığa Toleransın Belirlenmesi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana.
• Kaya, E.,1999. Mahlep Çöğür Anaç Seleksiyonu Üzerinde Araştırmalar. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Kaynaş, N. ve Eris A., 1998. Bazı Nektarin Çeşitlerinde Toprak Su Noksanlıgının Biyokimyasal Degisimler Üzerine Etkileri Tr. J. of Agriculture and Forestry , Tübitak.
• Kaynaş, N., ve Eriş, A., 1995. Bazı Nektarin Çesitlerinde Toprak Su Noksanlığının Biyokimyasal Degişimler Üzerine Etkileri Tr. J. of Agriculture and Forestry 22 (1998) 35-41, Tübitak, Ankara.
• Kırnak ve Demirtaş 2001. Fidanlarında Fizyolojik ve Morfolojik Değişimlerin Belirlenmesi, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 33 (3), 265-270, 2002, Erzurum.
• Kuo, C.G., Shen, B.J., Chen, H. M.H., Chen, C., Opena, R.T. 1988. Associations between heat tolerance, water consumption, and morphological characters in Chinese cabbage. Euphytica, 39, (1), 65-73.
• Kuşvuran, Ş., 2010. Kavunlarda Kuraklık Ve Tuzluluğa Toleransın Fizyolojik Mekanizmaları Arasındaki Bağlantılar, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana.
• Kuşvuran, Ş., Daşgan, H.Y., Abak, K., 2008. Farklı Bamya Genotiplerinin Kuraklık Stresine Tepkileri. VII. Sebze Tarımı Sempozyumu, 26-29 Ağustos, Yalova.
• Kuşvuran, Ş., Küçük kömürcü, S., Daşgan, H.Y., Abak, K., 2009. Relationships Between Drought Tolerance and Stomata Density in Melon. The 4th International Cucurbitaceae Symposium, 20-24 Eylül, China.
• Liu, F., Stutzel, H., 2004. Biomass partitioning, specific leafarea and water use efficiency of vegetable a maranth (Amaranthusspp.) in response to drough tstress. Scientia Horticulturae, 102 (1), 15-27.
• Mehri, N., Fotovat, R., Saba, J., Jabbari, F., 2009. Variation of Stomata Dimensions and Densities in Tolerant and Susceptible Wheat Cultivars under Drought Stres. Journal of Food Agricultureand Environment:7 (1): 167-170.
• Morgan, J.M. Osmoregulation and Water Stress in Higher Plants. Ann. Rev.Plant Physiol. 35, 299-319, 1984.
• Nesmith, D.S., Brıdges, D.C., Barbour, J.C., 1992. Bell pepper responses to root restriction. Journal of Plant Nutrition, 15 (12), 2763-2776.
• Neumann, P.M., 1995. The role of cell wall adjustment in plant resistance to water deficits. Crop Science, 35, 1258–1266.
• Osmond, C.B., Austin, M.P., Berry, J.A., Billings, W.D., Boyer, 252 J.S., Dacey, J.W.H., Nobel, P.S., Smith, S.D., Winner W.E., 1987. Stress physiology and the distribution of plants. Bioscince, 37 (1), 38-48.
• Özcan, S., Babaoğlu, M. ve Gürel, E., 2004. Bitki Biyoteknolojisi Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları. S.Ü. Vakfı Yayınları, Konya, 289s.
• Özdemir, G., 2005. Farklı Kireç İçerikli Topraklarda Yetiştirilen Asma Genotiplerinde Değişik Uygulamaların Fe Alımı Üzerine Etkilerinin Morfolojik Ve Fizyolojik Yönden İncelenmesi (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Razi H. and M.T. Asad, 1998. Evaluation of variation of agronomic traits and waterstress tolerant in sunflower conditions. Agricultural and Natural Resources Sciences, 2: 31-43.
• Ribas, F., Cabello, M.J., Moreno, M.M., Moreno, A., Lopez Bellido, L., 2001. Effect of irrigation and potassium application in melon (Cucumismelo L.) production, I: Yield. Investigacion Agraria, Produccion Y Proteccion Vegetales, 16 (2), 283-297.
• Stewart, B. A.,Howell, T. A., 2003. Drought evidance and drought adaptation. Encyclopedia of Water Science, 1076
• Tanzarella, O.A., Pace, C.D., Filippetti, A., 1984. Stomatal Frequency and Size in Vicia faba L. Crop Sci. 24: 1070–1076.
• Urban, L., Fabret, L., Barthelemy, L., 1994. Interpreting Changes in Stem Diameter in Rose Plants. Physiologia Plantarum 92 (4): 668 – 674.
• Xu, Z., Zhou, G., 2008. Responses of Leaf Stomatal Density to Water Status and its Relationship with Photosynthesis in a Grass. Journal Exper. Botany., 59 (12): 3317-3325.