Afyonkarahisar ve Yozgat Koşullarında Yüksek Verim Sağlayacak Uygun Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 35 Sayı: 1, 46 - 59, 30.04.2018

Fatih Yalçın Zeki Mut Özge Doğanay Erbaş Köse

https://doi.org/10.13002/jafag4367

Cited By: 10

Öz

Bu çalışma, 2015 ve 2016 yıllarında Afyonkarahisar ve Yozgat koşullarında yetiştirilen 8 nohut çeşidinin tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. İki yılın birleştirilmiş sonuçlarına göre Afyonkarahisar’da; bitki boyu 38.23 ile 41.93 cm, dal sayısı 3.33 ile 3.87 adet, bakla yüksekliği 18.3 ile 25.5 cm, bakla sayısı 17.1 ile 27.1 adet, tane sayısı 14.34 ile 27.89 adet, tane verimi 116.4 ile 211.6 kg da-1, yüz tane ağırlığı 39.7 ile 45.1 g, ham protein oranı % 21.66 ile 24.91, kabuk oranı % 5.21 ile 6.00, su alma kapasitesi 0.36 ile 0.57 g/tane ve hidratasyon katsayısı % 96.78 ile 131.59 arasında bulunmuştur. Yozgat’ta ise bitki boyu 41.03 ile 51.23 cm, dal sayısı 2.82 ile 3.48 adet, bakla yüksekliği 20.9 ile 27.0 cm, bakla sayısı 19.5 ile 22.3 adet, tane sayısı 18.56 ile 23.63 adet, tane verimi 102.8 ile 195.4 kg da-1, bin tane ağırlığı 37.6 ile 44.6 g, ham protein oranı % 19.96 ile 24.05, kabuk oranı % 4.77 ile 5.99, su alma kapasitesi 0.38 (Akçin) ile 0.51 g/tane ve hidratasyon katsayısı % 104.32 ile 119.40 arasında bulunmuştur. Her iki yerde de en yüksek tane verimi Azkan çeşidinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çeşit, kalite, nohut, verim

Kaynakça

• Akçin A (1998). Yemeklik Dane Baklagiller, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 8, 377 s, Konya.
• Anlarsal AE, Yücel C ve Özveren D (1999). Çukurova koşullarında bazı nohut hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt III: 342-347 Adana.
• Bakoğlu A (2009). Elazığ ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1): 1-6, Şanlıurfa.
• Belete T, Mekbib F and Eshete M (2017). Assessment of genetic improvement in grain yield potential and related traits of kabuli type chickpea (Cicer arietinum L.) varieties in Ethiopia (1974-2009). Adv. Crop Sci. Tech., 5:3.
• Beysarı V (2012). Bazı nohut(Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Bingöl koşullarındaki verim ve adaptasyon yeteneklerinin belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl.
• Biçer BT ve Anlarsal AE (2004). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(4): 389-396.
• Biçer BT, Akıncı C ve Eker S (2017a). Kışlık Nohut Genotiplerinin Soğuk ve Antraknoza Dayanıklılığı İle Tohum Pişme Özelliklerinin Saptanması. El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi, 4 (3):355-364.
• Biçer BT, Albayrak Ö ve Akıncı C (2017b). Farklı Ekim Zamanlarının Nohutta Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. ADÜ Ziraat Dergisi, 14(1): 51-57.
• Bildirici N, Çiftçi V ve Doğan Y (2007). Van-Gevaş sulu koşullarında farklı sıra aralıklarının nohut (Cicer arietinum L,)’ta verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Türkiye 7. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiriler (I): 585-588, Erzurum.
• Çiftçi V, Togay N, Togay Y ve Doğan Y (2004). Determining relationships among yield and some yield components using path coefficient analysis in chickpea (Cicer arietinum L.). Asian Journal of Plant Sciences, 3(5): 632-635.
• Doğan Y, Çiftçi V ve Ekinci B (2015) Mardin Kızıltepe ekolojik koşullarında farklı bitki sıklıklarının nohutta (Cicer arietinum L.) verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Dergisi 5(1): 73-81.
• Düzdemir O, Akdag C ve Yanar Y (2007). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin farklı çevrelerde antraknoz (Ascochyta rabiei)’a dayanımları ve tane verimleri üzerine bir araştırma. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2): 87-97.
• Erdin F ve Kulaz H (2014). Van-Gevaş ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L,) çeşitlerinin ikinci ürün olarak yetiştirilmesi. Turkish Journal of Agricultural and Natural Science, 1: 910-914.
• Eser D, Geçit HH, Emeklier HY ve Kavuncu O (1989) Nohut gen materyalinin zenginleştirilmesi ve değerlendirilmesi. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(2): 246-254.
• FAO (2016). http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor (Erişim tarihi: 23 Ocak 2018).
• Kaçar O, Göksu E ve Azkan N (2004). Bursa koşullarında bazı nohut çeşit ve hatlarında (Cicer arietinum L.) bakteri aşılama ve değişik azot dozlarının verim ve verim unsurları üzerine etkisinin belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat. Fak. Derg., 42(3):21-32.
• Karakan Kaya F (2014) Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Elazığ koşullarındaki verim ve adaptasyon yeteneklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s:50, Bingöl.
• Karasu A ve Vural H (2006). Bazı nohut genotiplerinin (Cicer arietinum L.) ısparta şartlarına adaptasyonu üzerine kantitatif bir yaklaşım. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2:21, 9-13.
• Karayel R (2012). Samsun’da ekilen bezelye genotiplerinin bazı fizikokimyasal özelliklerinin belirlenmesi ve ıslah materyali olarak uygunluğunun değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniveristesi Fen bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Samsun.
• Özçelik H, Bozoğlu H, Mut Z ve Peşken E (2001). Farklı ekim zamanı ve bitki sıklığında ve yetiştirilen nohut çeşitlerinin tane verimi ve bazı özelliklerin tespiti. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Tekirdağ.
• Mart D, Cansaran E ve Karaköy T (2005). Çukurova koşullarında nohutta (Cicer arietinum L.) bazı özellikler yönünden genotip x çevre interarksiyonları ve uyum yeteneklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, 1027-1032 s, 5-9 Eylül, Antalya.
• Mut Z (1999). Damla-89 nohut çeşitlerinde bakteri aşılaması ile birlikte çinko ve molibden uygulamasının üretim ve kaliteye etkilerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 97s, Samsun.
• SAS Institute (1998). INC SAS/STAT users’ guide release 7.0, Cary, NC, USA.
• Savage GP, Savage G E, Russell AC and Koolaard JP (2001). Search for predictors of cooking quality of marrow fat pea (Pisum sativum L.) cultivars. Journal of the Science of Food and Agriculture, 81: 701-705.
• Sepetoğlu H (1996). Yemeklik Dane Baklagiller. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Ders Notları, 24:3, Bornova/İzmir.
• Singh N, Kaur N, Rana JC and Sharama SK (2010). Diversity in seed and flour properties in field pea (Pisum sativum L.) germ plasm. Food Chemistry, 122: 518-525.
• Şehirali S (1988). Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları, 1089, 314 s, Ankara.
• Topalak C ve Ceyhan E (2015). Nohutta farklı ekim zamanlarının tane verimi ve bazı tarımsal özellikler üzerine etkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi 2(2):128-135.
• TÜİK (2016). http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Erişim tarihi 02 Ağustos 2017).
• Türk Z ve Koç M (2003). Diyarbakır koşullarında kuru ve sulu olarak yetiştirilen nohut (Cicer arietinum L.)’un verim ve verim unsurlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Cilt: 2, 424-427s, Diyarbakır.
• Uzun A, Özçelik H ve Yılmaz S (2011). Seçilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L. ) hatlarının agronomik ve kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi 1(1): 29-36.