Ampelographic Identification of Grape Varieties Grown in Yüksekova (Hakkâri) Region

Yıl 2018, Cilt: 35 Sayı: 3, 217 - 226, 31.12.2018

Tuncer Arslan Adnan Doğan Cüneyt Uyak

https://doi.org/10.13002/jafag4469

Öz

This study was conducted in 2011-2012 to determine ampelographic characteristics of the grape varieties grown in Yüksekova (Hakkâri) town and villages. Ampelographic characteristics of the varieties were determined based on “Descriptors for Grape” method developed by “International Board for Plant Genetic Resources” (IBPGR). It was determined that 12 grape varieties grown in Yüksekova region belonged to Vitis vinifera L. species. Berry skin color was ‘Green yellow’ in six varieties and ‘dark red’ in the other six varieties. Mean bunch weight of the varieties was “small” in Tırşık and Tritelk varieties, “big” in Besirane, Mirani, Öküzgözü and Reşmıv varieties and “Medium” in the others. The lowest bunch weight (193.50±17,78 g) was observed in Tritelk variety and the heaviest bunch weight (576.30±48.22 g) was observed in Öküzgözü variety. Average yield per grapevine varied between 3.79-6.08 kg, water soluble dry matter content (WSDM) varied between 11-19% and titratable acidity varied between 6,00-16.30 g/l. Flowers of all varieties were “hermaphrodite”.

Anahtar Kelimeler

Yüksekova (Hakkari), ampelography, identification, Vitis vinifera L., grape varieties

Kaynakça

• Ağaoğlu YS, Çelik H, Çelik M, Fidan Y, Gülşen Y, Günay A, Halloran N, Köksal Ġ ve Yanmaz R (1995). Genel Bahçe Bitkileri. AÜ, Ziraat Fakültesi, Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, Yayın No: 4, 387 s., Ankara.
• Akkurt M (1997). Meram (Konya) İlçesi Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar.. AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Aktepe N (1994). Kalecik İlçesi Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Altın H (1991). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Bağında Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinde Ampelografik Özelliklerin ve Fenolojik Safhaların Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Anonim (1983). Descriptor for Grape. IBPGR Secretariat, Roma, 93.
• Anonim (1997). Descriptor for Grapevine (Vitis spp.). International Plant Genetic Resources Institute, Roma, Italy, 58.
• Anonim (2010a) Bitki Genetik Kaynaklarının Korunması ve Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. 11-15 Ocak 2010. Ankara.
• Anonim (2010b). The Second Report on The State of The World’s Plant Genetic Resources For Food and Agriculture. FAO, Rome.
• Asensio ML, Valdes E, Cabello F (2002). Characterisation of Some Spanish White Grapevine Cultivars by Morphology and Amino Acid Analysis. Scientia Horticulturae 93: 289–299.
• Barış C, Gürnil K (1991). Üzüm Çeşitlerinde (Vitis vinifera) Çekirdeksizliğin Kalıtımı. Bahçe 20 (1–2): 87–100.
• Binay Y. (2013). Bazı Yöresel Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Casanova1 J, Mozas P, Ortiz JM. (2011). Ampelography and Microsatellite DNA Analysis of Autochthonous and Endangered Grapevine Cultivars in The Province of Huesca (Spain). Spanish Journal of Agricultural Research, 9 (3): 790-800.
• Çelik H. (1990). Kastamonu İli Bağcılık Durumu ve Burada Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. 19 MÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• Çelik H, Karanis C. (1998). Amasya’da Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. 4. Bağcılık Sempozyumu Bildirileri. 20–23 Ekim 1998, Yalova. 357–361.
• Çelik H, Köse B, Cangi R (2008). Determination of Fox Grape Genotypes (Vitis labrusca L.) Grown in Northeastern Anatolia. Hort. Sci (PRAGUE) 35(4): 162–170.
• Çoban H, Küey E. (2006). Manisa’da (Yuntdağı) Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 43(2): 41–52.
• Demir İ. (1987). Ankara Şartlarında Yetiştirilen Yabancı Kökenli Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Dilli Y. (1997). Harran Ovası Koşullarında Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Nitelikleri İle Verim ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. HÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa.
• Diri A. (1996). Sungurlu Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri. AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Ecevit FM, Kelen M. (1999). Isparta (Atabey)’da Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 23: 511–518.
• Eker Ö. (2015). Ekşi Kara ve Gök Üzüm (Vitis vinifera L.) Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Eren F. (2012). Gemerek (Sivas) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Tokat.
• Fidan Y. (1985). Özel Bağcılık. AÜ, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 930, 401s, Ankara..
• Gider S. (1995). Kalecik Karası Üzüm Çeşidinin Klon Seleksiyonuyla Elde Edilmiş Klonlarının Ankara Koşullarında Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Gonzalez AS, Massera F, Moscosol D, Hinrichsen P, Montenegrol G, Laucou V, Lacombe T, Boursiquot JM, Pszczólkowski P. (2016). Identification and Characterization of Original Grapevine Cultivar (Vitis vinifera) Found in Chile. Cien. Inv. Agr. 43(2):21-31.
• Güleryüz M, Köse C. (2003). Olur (Erzurum) İlçesinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri. Atatürk Üniv., Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (3): 205-209.
• Güler B. (2007). Pervari (Siirt) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Gürsöz S. (1993). GAP Alanına Giren Güneydoğu Anadolu Bölgesi Bağcılığı ve Özellikle Şanlıurfa İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Nitelikleri İle Verim ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana.
• Kaplan N (1994). Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara
• Kara Z (1990). Tokat Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Kara Z, Beyoğlu N. (1995). Konya İli Beyşehir Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 3–6 Ekim 1995, Adana. Cilt 2: 519–523.
• Kılıç MF (2009). Gevaş (Van) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma.. YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Van.
• Küçükhaskul A (1996). Safranbolu Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi. AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Marasalı, B., 1986. Ankara Koşullarında Yetiştirilen Bazı Yerli Standart Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. A.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Maul E. (2008). Status of The European Vitis Database. Report of A Working Group on Vitis, Biodiversity International, 25-34.
• Medınaradze I, Abashıdze E, Chıpashvılı R, Vashakıdze L, Maghradze D. (2015). Ampelographic Study of Vitis vinifera L. Varieties Maintained in Shida Kartli (Georgia). Vitis 54 (Special Issue), 125–126.
• Morton LT (1979). A Practical Ampelography (Translated and Adapted From P. Galet). Cornel University Pres, Ithaca and London, 248.
• Odabaş F, Köse B, Çelik H (2002). Amasya İli Merzifon İlçesinde Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 5–9 Ekim 2002, Nevşehir, 366–371.
• Oraman MN. (1972). Bağcılık Tekniği II. AÜ, Ziraat Fak., Yayın No: 470, Ankara. 402.
• Pejıc I, Maletıc E. (2010). Conservation Evaluation and Revitalization of Native Grapevine Varieties in Croatia. Mitteilungen klosterneuburg, 60: 363-368.
• Regner F, Eiras-Dias JE, Stadlbauer A, Blahous D (1999). “Blauer Portugıeser”, The Dissemination of A Grapevine. Ciencia Tec. Vitiv. 14(2): 37–44.
• Santiago JL, Boso S, Gago P, Alonso-Villaverde V, Martinez MC (2007). Molecular and Ampelographic Characterisation of Vitis vinifera L. “Albarino”, “Savagnin Blanc” and “Caıno Blanco” shows that they are different cultivars. Spanish Jornal of Agricultural Research. 5(3): 333–340.
• Serhat Mİ. (2016). Iğdır Yöresinde Yetiştirilen Yerel Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Iğdır.
• Söylemezoğlu G. (2001). Türkiye’de Yetiştirilen Bazı Sofralık ve Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin İzoenzimlerden Yararlanarak Teşhisleri. Gıda 26 (6): 451-459.
• Söylemezoğlu G, Kunter B, Akkurt M, Sağlam M, Ünal A, Buzrul S, Tahmaz H (2015). Bağcılığın Geliştirilmesi Yöntemleri ve Üretim Hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisleri VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, Ankara, 606-630.
• Uyak C. (2010). Siirt Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Y.Y.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Van.
• Uzun İ. (2015). Asma Gen Bankaları ve Veri Tabanları. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi-A 27 (Türkiye 8. Bağcılık ve Tekn. Sempozyumu Özel Sayısı): 492-500.
• Ünal MS (2000). Malatya ve Elazığ İlleri Bağcılığı İle Malatya İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana.
• Weaver, R.J. (1976). Grape Growing. California University, Davis.
• Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliewer, WM., Lider, L.A. 1974. General Viticulture. California Üniv. Press, Berkeley, 710.