Farklı Azot Dozlarının Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Silaj Verimi Üzerine Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 38 Sayı: 2, 95 - 103, 31.08.2021

Erol Özaslan , Tamer Kuşaksız

https://doi.org/10.13002/jafag4780

Öz

Bu çalışma, Manisa ili Salihli ilçesi ekolojik koşullarında üç farklı silajlık mısır çeşidi ile (C-955, TK-6063 ve Kolosseus) yedi farklı azot dozunun (0, 4, 8, 12, 16, 20 ve 24 kg N da-1) mısır çeşitlerinin silaj verimi ve kalitesi üzerine etkilerini belirlemek için 2015 yılında şahsa ait arazide üç tekerrürlü olarak "Tesadüf Blokları Deneme Desenine" göre yürütülmüştür. Araştırmada azot dozlarının silaj verimi unsurları üzerine etkileri istatistiksel açıdan önemli farklılıklar göstermiştir. Araştırma sonuçlarına göre mısır çeşitlerinin ortalama; yeşil ot verimi, bitki boyu, yaprak sayısı, sap çapı, yeşil otta koçan yüzdesi üzerine azot dozlarının etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuş, bununla birlikte mısır çeşitlerinin ortalama; yeşil otta yaprak yüzdesi ve yeşil otta sap yüzdesi üzerine azot dozlarının etkisi önemli bulunmamıştır. Azot dozlarının önemli etki ettiği silaj verimi unsurları; yeşil ot verimi 7406.0-8880.1 kg da-1, bitki boyu 248.2 -299.4 cm, yaprak sayısı 11.4-14.3 adet, sap çapı 2.4-2.7 cm, yeşil otta koçan yüzdesi %27.1-%31.0 arasında bulunmuştur. Denemede kullanılan azot dozları arasında silaj verimi açısından en uygun azot dozu 20 kg da-1 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil ot verimi, sap çapı, koçan oranı, yaprak oranı, sap oranı

The Effects of Different Nitrogen Doses on Silage Yield of Maize (Zea mays L.) Cultivars

Öz

This study was carried out in the experimental field in Salihli district of Manisa province in 2015, aiming to determine the effects of different nitrogen doses (0, 4, 8, 12, 16, 20, and 24 kg N da-1) on silage yield and quality characteristics of maize cultivars (C-955, TK-6063, and Colosseus). The field experiment was designed in a randomized complete block (RCBD) with three replications. The effects of nitrogen doses on the silage yield components showed statistically significant differences. According to the results, the effects of different nitrogen doses on herbage yield (kg da-1), plant height, number of leaves, stem diameter, and ear ratio (%) were statistically significant. However, the effects of different nitrogen doses on the leaf ratio (%) and stem ratio (%) were not found statistically significant. The average value of herbage yield was between 7406.0 and 8880.1 kg da-1; the plant height of maize genotypes varied between 248.2 and 299.4 cm; the number of leaves per plant was between 11.4 and 14.3; stem diameter varied between 2.4 and 2.7 cm; ear ratio was between 27.1% and 31.0%.. Among the nitrogen doses used in the experiment, the optimum nitrogen dose in terms of silage yield was determined as 20 kg da-1.

Anahtar Kelimeler

Herbage yield, stem diameter, ear ratio, leaf ratio, stem ratio

Kaynakça

• Açıkgöz E (2001). Yem Bitkileri. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182, Bursa
• Açıkgöz E, Hatipoğlu R, Altınok S, Sancak C, Tan A, Uraz D(2005). Yem Bitkileri Üretimi ve Sorunları, Türkiye Ziraat Mühendisliği, VI. Teknik Tarım Kongresi, 3-7.
• Alçiçek A (2001). Süt İneklerinin Yemlenmesinde Yeni Teknikler. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, No: 100, İzmir
• Anonim, (2015). Salihli iklim verileri. Meteoroloji Müdürlüğü, Manisa
• Avcıoğlu R, Soya H, Açıkgöz E, Tan A (2000). Yem bitkileri Üretimi. Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, 1. Cilt, 567-585. Ankara
• Bayram G, Şenyiğit E, Doğan R, Turgut İ, Tekinalp E, Şenol T (2013). Farklı Koşullarda Yetiştirilen At Dişi Mısırda Azot Dozlarının Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10 -13 Eylül 2013 Konya (Özet Kitabı 435-440 s.)
• Baytekin H, Akıncı C, Gül İ, Doran İ, Kılıç H (2004). Sulu Koşullarda Bazı Ana Ürünlerden Sonra Yetiştirilen İkinci Ürün Mısır ve Sorgumda Farklı Azot Dozlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Tübitak Proje No:Tarp-2260, Diyarbakır.
• Can M, Akman Z (2014). Uşak Ekolojik Şartlarında Farklı Azot Dozlarının Şeker Mısırın (Zea Mays Saccharata Sturt.) Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 9 (2): 93-101.
• Çelebi R, Çelen AE, Zorer Çelebi Ş, Şahar AK (2010). Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının (Zea Mays L.) Silaj Verimi ve Kalitesine Etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 24(4) 16-24.
• Çelik N, Budaklı Çarpıcı E, Bayram G (2008). Silajlık Mısır (Zea Mays L.)’da Bitki Yoğunluğu ve Farklı Miktarda Azot Uygulamalarının Stres Fizyolojisi, Verim ve Kalite Yönünden Değerlendirilmesi. Proje No:106O148, Bursa.
• Demari GH, Carvolho IR, Nardino M, Szareski VJ, Dellagostin SM, Rosa TC, Follmann DN, Monteiro MA, Basso CJ, Pedo T, Aumonde TZ, Zimmer PD (2016). Importance of Nitrogen In Maize Production. Journal of Current Research. 8(08), 36629-36634.
• Freed R, Einensmith SP, Guets S, Reicosky D, Smail VM, and Wolberg P (1989). User’s guide to MSTAT-C, analysis of agronomic research experiments. Michigan State University, USA.
• Geren H (2000). Ana ve İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinde Ekim Zamanlarının Hasıl Verimleri ile Silaja İlişkin Tarımsal Özelliklere Etkisi Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi. İzmir.
• Kacar B, Katkat AV (2009). Bitki Besleme. Nobel Yayıncılık Dağıtım Tic. Ltd. Şti. Ankara
• Kara B (2006). Çukurova Koşullarında Değişik Bitki Sıklıkları ve Farklı Azot Dozlarında Mısırın Verim ve Verim Özellikleri İle Azot Alım ve Kullanım Etkinliğinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı (Doktora Tezi). 43-67 s. Adana
• Karasu A, Oz M, Bayram G, Turgut I (2009).The Effect of Nitrogen Levels on Forage Yield and Some Attributes in Some Hybrid Corn (Zea mays indentata Sturt.) Cultivars Sown as Second Crop for Silage Corn. African Journal of Agricultural Research Vol. 4 (3): 166-170
• Kırtok Y (1998). Mısır Üretimi ve Kullanımı. Kocaoluk Maatbaası, İstanbul
• Kuşaksız T, Kuşaksız E (2008). Manisa Ekolojik Koşullarında Ana Ürün Silajlık olarak Uygun Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Rektörlüğü Araştırma Fonu Proje No:2006-061 Kesin Rapor. 20-28 s. Manisa.
• Kuşaksız T (2010). Adaptability of some new maize(Zea mays L.) cultivars for silage production as main crop in mediterranean environment. Turkish Journal of Field Crops,15(2): 193-197.
• Kün E (1985). Sıcak İklim Tahılları. Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara
• Özaslan E (2019). Effects of Different Nitrogen Doses on Silage Yield and Quality Characteristics of Maize (Zea mays L.) Cultivars. Manisa Celal Bayar University Graduate School of Applied and Natural Sciences. Department of Agricultural Sciences. M.Sc Thesis. 9-57p.Manisa
• Saruhan V, Şireli HD (2005). Mısır Bitkisinde Farklı Azot Dozları ve Bitki Sıklığının Koçan, Sap ve Yaprak Verimlerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 9 (2):45-53.
• Steel RGD and Torrie JH (1980). Principles and Procedures of Statistics. 2nd Ed. McGraw Hill series in probability and statistics, New York, USA.
• Tan M, Dumlu Gül Z, Güney E, Yolcu H, Kharazmı K (2013). Azotlu Gübre ve Zeolit Uygulamalarının Silajlık Mısırda Verim ve Bazı Özellikleri Üzerine Etkileri. 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül 2013 Konya ( özet kitabı, 87-92s.)
• TUİK, 2017. Tarım,Tahıllar ve Diğer Ürünlerin Alan ve Üretim Miktarları. Tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 23 Ocak 2019).
• Yaşak S, Çınar A, Turgay ME (2003). Mısırda Ekim Zamanının Tohum Tutma ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Etkileri. V. Tarla Bitkileri Kongresi 13- 17 Ekim 2003, 352-357 s.Diyarbakır
• Yıldırım MB, Kuşaksız T (2002). Tarımda İstatistik Yöntemler. Celal Bayar Üniversitesi Yükseköğrenim Vakfı Yayınları No:21, Manisa.
• Yıldırım Ö, Baytekin H (2003). Mısırda Bitki Sıklığının Yeşil Ot ve Tane Verimi ile Bazı Tarımsal Karakterlere Etkisi. V. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003, II:448-452 s.Diyarbakır
• Yılmaz Ş, Sağlamtimur T (1996). Ana Ürün Mısırda Üst Gübre Olarak Uygulanan Farklı Form ve Dozlarda Azot Gübresinin Hasıl Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkisi Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 1(1):113-124.
• Yılmaz İ, Deniz S, Akdeniz H, Keskin B (2001). Van Yöresinde Dane Sorgum, Silaj Sorgum ve Silajlık Mısır Yetiştirme Olanakları Üzerine Bir Araştırma TÜBİTAK Proje No: Tarp-2133, Van.
• Yolcu H, Tan M (2008). General View to Turkey Forage crops Cultivation. Univ. of Ankara. J. Agric. Sci. 14(3):303-312.
• Zorer Çelebi Ş, Şahar AK, Çelebi R, Çelen AE (2010). TTM-815 Mısır Çeşidinde Azotlu Gübre Form ve Dozlarının Silaj Verimine Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 47(1): 61-69.