Soma Termik Santrali Civarında Yetiştirilen Zeytin (Olea europaea L.) Çeşitlerinin Yaprak ve Meyve Özellikleri

Yıl 2014, Cilt: 2014 Sayı: 2, 105 - 112, 01.06.2014

Cihan Bülbül Tarık Yarılgaç

https://doi.org/10.13002/jafag740

Öz

Bu çalışma, Soma Termik Santrali’ne 1 ve 10 km mesafede yetiştirilen Domat, Gemlik ve Edremit zeytin çeşitlerinin yaprak ve meyve özelliklerini belirlemek amacı ile 2010 ve 2011 yılları büyüme döneminde Manisa ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Yaprak ve meyvede yapılan ölçümlerde, mesafenin artmasına bağlı olarak, Domat zeytin çeşidinin yaprak ağırlığı her iki yılda da önemli derecede (P<0,05) azalmıştır. 2010 yılında, Edremit çeşidinin meyve eti ağırlığı, meyve ağırlığı, meyve boyu ve meyve eni, 2011 yılında ise Domat ve Gemlik çeşitlerinin yalnızca meyve boyu mesafenin artmasına bağlı olarak önemli derecede azalmıştır. Bunun aksine 2010 yılında Edremit çeşidinde, 2011 yılında ise Domat çeşidinde 100 g’ma giren tane sayısı önemli derecede (P<0,05) artmıştır. 2010 yılında Edremit çeşidinin çekirdek ağırlığı, boyu ve eni, 2011 yılında ise Domat çeşidinin yalnızca çekirdek eni mesafenin artmasına bağlı olarak önemli derecede azalmıştır. Domat çeşidinin nem ve yağ içeriği mesafenin artmasına bağlı olarak önemli derecede artmış, Gemlik çeşidinin yağ içeriği ise azalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ağırlık, boy, çekirdek, en, meyve, nem ve yağ içeriği.

The leaf and fruit features of olive varieties (Olea europaea L.) cultivated around soma thermal plant

Öz

The present study was conducted under ecological conditions of Manisa during the growth seasons of 2010 and 2011 years to determine the leaf and fruit characteristics of Domat, Gemlik and Edremit olive cultivars grown at 1 and 10 km distances from The Soma Thermal Plant. In measurement made in the leaf and the fruit leaf weight of Domat cultivar significantly decreased (P<0.05) in both years with increasing distances. Fruit flesh weight, fruit weight, fruit length and fruit width of Edremit cultivar in 2010 and the only fruit length of Domat and Edremit cultivars in 2011 significantly decreased with increasing distances. Conversely, number of fruit in each 100 g of Edremit cultivar in 2010 and of Domat cultivar in 2011 significantly increased (P<0.05). Stone weight, length and width of Edremit cultivar in 2010 and only the stone width of Domat cultivar significantly decreased with increasing distances. Water and oil contents of Domat cultivar significantly increased, but oil content of Gemlik cultivar significantly decreased with increasing distances from the plant.

Anahtar Kelimeler

Weight, length, stone, width, fruit, oil and water content

Kaynakça

• Adaros G, Weigel HJ and Jager HJ (1990). Effects of incremental ozone concentrations on the yield of bush beans (Phaseolus vulgaris. Var. Nanus [L-] Aschers). Gartenbauwis, 55(4): 162-167.
• Anonim (2012). http://faostat.fao.org (Erişim; 1 Mart 2014).
• Atalay E ve Dinçer HM (1971). Belli başlı çeşitlerimiz de meydana gelen yaygın teşekkül devrelerinin tespiti (sonuç raporu). Zeytincilik Araştırma İstasyonu, Edremit, Balıkesir.
• Breton CM, Warnock P and Berville AJ (2012). Olive germplasm - the olive cultivation, table olive and olive oil industry in Italy. Ed. Innocenzo Muzzalupo. Origin and history of the olive. Publisher: InTech. pp 1-21, Crotia.
• Canözer Ö (1991). Standart zeytin çeşitleri kataloğu. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Genel Yayın No: 334, Seri:16, 107.
• Dağdelen A ve Tümen G (2010). Güney Marmara’da yetiştirilen bazı önemli zeytin çeşitlerinin olgunlaşma boyunca bazı fiziko-kimyasal özellikler bakımından karşılaştırılmaları. II. Ulusal Öğrenci Zeytin Kongresi, Bursa.
• Diez F (1971). The Biochemistry of fruits and their products. A.R.C. Food Research Institute, Norwich, England, 1: 261-274.
• Dokuzoğuz M ve Mendilcioğlu M (1971). Ege bölgesinin önemli zeytin çeşitleri üzerinde pomolojik çalışmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1818, İzmir.
• Dölek B (2003). Erdemli, Silifke ve Mut ilçelerinde yetiştiriciliği yapılan sofralık ve yağlık zeytin çeşit ve tiplerinin morfolojik, fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Dursun A, Aslantaş R ve Pırlak L (1998). Hava kirliliğinin bahçe bitkileri yetiştiriciliği üzerine etkileri. Ekoloji Çevre Dergisi, 7(27): 11-14.
• Ekinci E (2010). Gökçeada zeytininin, önemli zeytin çeşitleriyle morfolojik, pomolojik ve genetik özellikler bakımından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Elkoca E (2003). Hava kirliliği ve bitkiler üzerindeki etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(4): 367-374.
• Evrenesoğlu Y, Turhan E, Yılmaz C ve Baykul A (2011). Eskişehir-Sarıcakaya bölgesinde zeytin (Olea europaea L.) yetiştiriciliği ve bazı zeytin çeşitlerinde pomolojik özelliklerin belirlenmesi. Ulusal Zeytin Kongresi. 22-25 Şubat 2011, Ege Üniversitesi, Akhisar, 226-231.
• Gündoğdu MA, Şeker M ve Yılmaz C (2011). Çanakkale Ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı nar çeşit ve tiplerinin pomolojik ve biyokimyasal özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (4-8 Ekim 2011), Şanlıurfa (Basımda).
• Gündoğdu T ve Şeker M (2011). Bazı yerli ve yabancı zeytin çeşitlerinin pomolojik ve biyokimyasal özelliklerinin incelenmesi. Ulusal Zeytin Kongresi. 22-25 Şubat 2011, Ege Üniversitesi, Akhisar, 374-384.
• Hammami SBM, Manrique T and Rapoport HF (2011). Cultivar-based fruit size in olive depends on different tissue and cellular processes throughout growth. Scientia Horticulturae, 130: 445-451.
• Kaynaş N, Sütçü AR ve Fidan AE (1996). Zeytinde adaptasyon (Marmara Bölgesi). Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler. Yayın No: 82, Yalova, 27 s.
• Özbaykal S (1995). Çukurova bölgesi yetiştiriciliği yapılan zeytinlerde azotlu gübrelerin verim, kalite ve bitki besin madde içerikleri üzerine etkileri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 224 s.
• Özkaya MT, Cakir E, Gokbayrak Z, Ercan H and Taksin N (2006). Morphological and molecular characterization of Derik Halhali olive (Olea europaea L.) accessions grown in Derik Mardin province of Turkey. Scientia Horticulture, 108: 205- 209.
• Öztürk F, Yalçın M ve Dıraman H (2009). Türkiye zeytinyağı ekonomisine genel bir bakış. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 4 (2): 35-51.
• Pandey J and Agrawal M (1994). Evaluation of air pollution phytotoxicity in a seasonally dry tropical urban environment using three woody perennials. New Phytologist, 126(1): 53-61.
• Sakar E, Çelik M, Ergül A, Ulaş M, Ünve H, Ak BE ve Özkaya MT (2013). Şanlıurfa ili zeytin gen kaynaklarının morfolojik, pomolojik ve yağ asitleri kompozisyonları ile SSR’a dayalı moleküler karakterizasyonu. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (2): 98-110.
• Şahin G (2013). Organik zeytin yetiştiriciliğinde farklı gübre dozlarının toprak özellikleri, yaprak besin elementi içeriği ve yağ kalitesi üzerine etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Takahama U, Veljovic-Lavanovic S and Heber U (1992). Effect of the air pollutant S02 on leaves. Plant Physiology, 100(1): 261-266.
• Takemoto BK, Bytnerovvicz A and Olzsyk DM (1998). Depression of photosynthesis, growth, and yield in field-grown green pepper (Capsicum annum L.) exposed to acid fog and ambient ozone. Plant Physiology, 88: 477-482.
• Toker C ve Aksoy U (2013). Kuzey Ege agroekolojik şartlarında yetişen Ayvalık çeşidi zeytin meyvesinin kalite özellikleri. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 8(3): 51-57.
• Toplu C (2000). Hatay ili değişik üretim merkezlerindeki zeytinlerin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikleri ile beslenme durumları üzerine araştırmalar. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana.
• Toplu C ve Gezerel Ö (2000). Hatay ilinde yetiştirilen bazı zeytin çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye I. Zeytincilik Sempozyumu, 77-93, 6-9 Haziran 2000, Bursa.
• Toplu C, Önder D, Önder S and Yıldız E (2009). Determination of fruit and oil characteristics of olive (Olea europaea L. cv. ‘Gemlik’) in different irrigation and fertilization regimes. African Journal of Agricultural Research, 4 (7): 649-658.
• Tunalıoğlu R (2010). Türkiye zeytinciliğinde tarihsel ve ekonomik gelişmeler. Zeytin Bilimi, 1: 15-20.
• Ulaş M (2001). Çukurova bölgesinde yaygın bazı sofralık ve yağlık zeytin çeşitlerinin morfolojik, fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Yavuz H (2008). Türk Zeytinyağlarının bazı kalite ve saflık kriterleri’nin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.