Determination of Some Agricultural Traits of Fennel (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce) Lines Developed for the Middle Black-Sea Region of Turkey

Yıl 2011, Cilt: 2011 Sayı: 2, 1 - 8, 01.06.2011

Arslan Uzun Kudret Kevseroğlu Serkan Yılmaz

Öz

Fennel (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce) is an important spices plant of which homeland is west Asia and Mediterranean. Cultivation has been done in different parts of Turkey restrictedly. Total 10 genotypes comprising 9 lines determined by selection under controlled conditions and 1 control treatment (Afyon population) were grown in different location (Kutuköy, Gökhöyük and Gelemen) and were determined their tome agricultural traits. According to results 50 % flowering time of the lines varied between 72-75 days. Maximum seed yield (1437.0 ton/ha), maximum essential oil rate (3.09%) were obtained from the lines numbered 55a69 and 55a45, respectively. It was found that effect of varying environments on the yield and quality traits was important.

Anahtar Kelimeler

Fennel, Foeniculum vulgare var. dulce, Line, Seed Yield, Volatile Oil Rate and Agronomic traits

Orta Karadeniz Bölgesi İçin Geliştirilen Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce) Hatlarının Bazı Tarımsal Özellikleri Bakımından İncelenmesi

Öz

Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce) , anavatanı Batı Asya ve Akdeniz olan Apiaceae familyasına ait önemli bir baharat bitkisidir. Ülkemiz birçok yöresinde sınırlı tarımı yapılmaktadır. Çalışmada, kontrollü şartlarda seleksiyonla belirlenen 9 hat ve 1 kontrol (Afyon populasyonu) olmak üzere 10 genotip üç farklı çevrede (Kutuköy, Gökhöyük ve Gelemen) yetiştirilerek bazı tarımsal özellikleri belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre hatların % 50 çiçeklenme dönemi 72-75 gün arasında değişmiştir. En yüksek tane verimi 55a69 (143.70 kg/da), en fazla uçucu yağ oranı 55a45 (% 3.09) nolu hatlardan elde edilmiştir. Değişen çevrelerin hatların verim ve kalite değerlerine etkisi önemli bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Rezene, Foeniculum vulgare var. dulce, Hat, Tohum verimi, Uçucu yağ oranı, Agronomik özellikler

Kaynakça

• Anonim. 1989. TSE Standartları TS-7418 Rezene 1989.
• Anonim. 1999. İhracatı Geliştirme Merkezi (İGEME) Kayıtları, Ankara
• Anonim 2004. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Entegre Ürün Yönetimi Araştırmaları Ara Sonuç Raporu. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. 2004
• Anonim 2008. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Kayıtları, Samsun
• Anonim 2009. Türkiye İstatistik Enstitüsü Kayıtları Ankara
• Arabacı, O., E. Bayram 2005. Rezenede (Foeniculum vulgare Mill.) Farklı Ekim Zamanı ve Tohumluk Miktarının Verim Bazı Önemli Özellikler Üzerine Etkisi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi 5-9 Eylül 2005, Antalya
• Arslan, N., 1990 Ülkemizde Tıbbi Bitkiler ve Önemi. Tarımda Kaynak. 1: 11-13
• Baytop, T., 1972. Türkiye’de Bitkilerle Tedavi. İstanbul Üniversitesi Yayınları. Yayın No.: 3225.
• Baytop, T.,1994. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları. No. 578, Ankara. 508. 1994.
• Baydar, H., 2009. Tıbbi, Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilimi ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi. SDÜ Yayın No.: 51 151s. Isparta.
• Coşge, B., Gürbüz, B., Day, S., 2007. Ankara Ekolojik Koşullarına Adapte Olabilen Yüksek Drog Verimi ve Uçucu Yağ Oranına Sahip Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. Dulce) Hatlarının Seleksiyonu. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi. 25 – 27 Haziran 2007, Erzurum.
• Davis, P.H. 1982. Flora of Turkey and The East Agean Islands. Labiatae, University Press, Edinburg Volume 7, p 462-463.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları – II) s.298 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No.:1021 Ders Kitabı: 295-298 s. Ankara
• Kapoor, R., Giri, B., Mukeriji, K., 2004. Improved Growth and Essential Oil Yield and Quality in Foeniculum vulgare Supplemented with P-Fertilizer. Bio Resource Technology, 93, 307 – 311. Inoculation
• Karaca, A., Kevseroğlu, K., 1999 Farklı Orjinli Kişniş (Coriandrum sativum L.) ve Rezene (Feoniculum vulgare Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. J. Agric., Fac. O.M.U., 14,(2): 65-77.
• Kızıl, S., Arslan, N., İpek, A., 2001 Rezene (Foeniculum vulgare Zamanlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17 – 21 Eylül 2001. Cilt II, 331 – 334, Tekirdağ. Farklı Ekim
• Kumar, A., Singh, R., Chhillar, R.K., 2002. Influence of Irrigation and Fertilizer Levels on Growth, Seed Yield and Water – Use Efficiency by Fennel (Foeniculum vulgare). Indian Journal of Agronomy 47 (2): 289-293.
• Mohamed, M.A.H., Abdu, M., 2004. Growth and Oil Production of Fennel (Foeniculum vulgare Miller): Effect of Irrigation and Organic Fertilization. Biological Agriculture and Horticulture 22(1): 31 – 39.
• Oğuz, A., 2000 Rezenede (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce) Farklı Üretim Yöntemlerinin Verim ve Uçucu Yağ Üzerine Etkileri. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Özel, A., Demirbilek, T., 2000 Harran Ovası Koşullarında Bazı Teknik Tek Yıllık Baharat Bitkilerinin Verim ve Bazı Agronomik Özelliklerinin Belirlenmesi. Harran Üniv. Ziraat Fakültesi, 4(3-4):21-32.
• Özkan, F., 1999. Tatlı Rezenede Bitki Sıklığının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara.
• Özkan, F., B. Gürbüz, 2000. Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce)’de Bitki Sıklığının Verim ve Verim Özellikleri Üzerine Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi (9) 1-2.
• Özyılmaz B. 2007. Farklı Sıra Aralığı ve Ekim Normlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce)’de Verim, Verim Unsurları ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
• Piccaglia, R.,Marotti, M., 2001. Characterization of Some Italian Types of Wild Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) J. Agric. Food Chem. 2001, 49, 239-244.
• Şanlı, A.,Karadoğan, T., Baydar, H., 2008. Doğal Olarak Yetişen Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce)’nin Farklı Büyüme Dönemlerinde Uçucu Yağ Miktarı ile Bileşenlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2): 17-22 2008 ISSN 1304-9984.