The Variations of Ozone, Nitrogen Dioxide and Sulphur Dioxide Being Harmful on Plants in Atmosphere of Erzurum

Yıl 2011, Cilt: 2011 Sayı: 1, 73 - 77, 01.06.2011

Fatma Sezer Turalıoğlu

Öz

Ozone, nitrogen dioxide and sulphur dioxide concentrations which are harmful on plants were determined during 8 weeks covering winter and summer seasons. The measurements were weekly performed at 10 sampling points located in Erzurum city by using passive samplers. While the mean O3, NO2 and SO2 concentrations during winter period were found 55.4±11.3, 14.0±7.7 and 17.8±14.2 µg/m3, respectively: These concentrations in summer were 63.1±11.5, 10.7±6.3 and 3.4±2.5 µg/m3, respectively. These values generally lie below the air quality standards recommended by the national and international ambient air quality regulation. The seasonal variations have shown a maximum O3 concentration during summer while NO2 and SO2 levels have maxima in winter. However, the highest value of ozone and the lowest value of nitrogen and sulphur dioxide were obtained from rural areas where vehicular traffic is lower.

Anahtar Kelimeler

Ozone, Nitrogen dioxide, sulphur dioxide, Air quality, Erzurum

Bitkilere Zararlı Olan Ozon, Azot Dioksit ve Kükürt Dioksit’in Erzurum Atmosferindeki Değişimleri

Öz

Bitkilere zararlı olan ozon (O3), azot dioksit (NO2) ve kükürt dioksit (SO2) konsantrasyonları kış ve yaz dönemlerinde 8 hafta süresince belirlendi. Örnekler Erzurum’da 10 farklı noktada pasif örnekleyici ile haftalık olarak yapıldı. O3, NO2 ve SO2 konsantrasyonları kış ayında sırasıyla 55.4±11.3, 14.0±7.7 ve 17.8±14.2 µg/m3 olarak bulunurken yaz aylarında bu değerler 63.1±11.5, 10.7±6.3 ve 3.4±2.5 µg/m3 olmuştur. Bu değerler büyük oranda sınır değerlerin altında kalmıştır. Bu kirleticilerin mevsimsel değişimleri, O3’nun yaz ayında diğerlerinin kış ayında maksimum değere ulaştığını göstermiştir. Ayrıca, en yüksek ozon ve en düşük azot ve kükürt dioksit seviyelerinin trafik etkisinin az olduğu kırsal alanlarda bulunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ozon, Azot dioksit, Kükürt Dioksit, Hava kalitesi, Erzurum

Kaynakça

• AB (Avrupa Birliği). Council Directive, 2002. 2002/3/EC relating to ozone in ambient air. Of J Eur Communities; L 67:14-30. (Avrupa 1999/30/EC relating to limit values for sulphur dioxide, nitrogen dioxide and lead in ambient air. Of J Eur Communities; L 163:14-30.
• Dursun, A., Aslantaş, R., Pırlak, L., 1998 Hava kirliliğinin bahçe yetiştiriciliği üzerine etkiler. Ekoloji. 7-27, 11-14.
• HKDYY (Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği). 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete.
• İm U., Kındap T., Ünal A., Tek A., Topçu, S., Yenigün O., İncecik S., 2008. İstanbul’da Şehirsel, Yarı-Şehirsel ve Kırsal Bölgelerdeki Ozon Seviyelerinin Değişimi. Hava Kirliliği ve Kontrolü Ulusal Sempozyumu, 22- 25 Ekim 2008, Hatay, 375-383.
• Müezzinoğlu, A., 2003. Atmosfer Kimyası, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları, İzmir.
• Özden, Ö., Döğeroğlu, T., Kara, S., 2008. Assessment of ambient air quality in Eskişehir, Turkey. Environment. International. 34, 678-687.
• Turalıoğlu, F.S. , 2005. An Assessment on variation of sulphur dioxide and particulate matter in Erzurum (Turkey), Assessment, 104, 119-130. Monitoring and Quality., for pp.http://www.radiello.com Geneva, 190