The Interaction between Production and Prices for Dry Onion

Yıl 2008, Cilt: 2008 Sayı: 1, - , 01.06.2008

Gülistan Erdal Hilmi Erdal

Öz

In this study, the relation between production level and prices in dry onion production is examined with the help of Koyck Model, one of the Distributed Lag Models. The study covers the period 1975-2006. To develop the Koyck Model, the production level of dry onion was considered as dependent variable and the price series consisting of dry onion prices and lagged price series are considered as explanatory variables. Based on the results of Koyck Model, it was determined that production was affected by maximum five years’ prices backwards, and for an effective impact of the change in dry onion prices on dry onion production, the mean lag was 1,19 years. The other finding of the study is that, for the examined period, one YTL increase in dry onion prices led to rise the production with 1,076 tons more in current year, in the previous period, one point rise in the prices raises the production 1,040 tons more. Also, one point rise in delayed values of dry onion prices in second period raises the production 1,021 tons more. It is determined that the change in delayed values of dry onion prices has a positive effect on production but this effect reduces gradually. A planned-production process should be executed for a sustainable growth and a more profitable process of dry onion production, which is traded in the conditions of open market.

Anahtar Kelimeler

Dry onion, Koyck model

Kuru Soğanda Üretim - Fiyat Etkileşimi

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de kuru soğan üretiminde, üretim miktarı - fiyat ilişkisi gecikmesi dağıtılmış modellerden Koyck modeli ile analiz edilmiştir. Çalışma 1975-2006 dönemini kapsamaktadır. Koyck modelini oluşturmak için kuru soğan üretim miktarı bağımlı değişken, kuru soğan fiyat serisi ve fiyat serisinin gecikmeli değerlerinden oluşan seriler açıklayıcı değişken olarak dikkate alınmıştır. Koyck modelinden elde edilen sonuçlarına göre, kuru soğan üretimi geriye doğru en fazla beş yılın fiyatından etkilendiği, kuru soğan fiyatlarında ortaya çıkan değişimin kuru soğan üretiminde önemli ve hissedilebilir düzeyde bir etkiye neden olması için gereken zamanın 1,19 yıl olduğu belirlenmiştir. Araştırmadaki diğer bir bulgu ise, incelenen dönem için, cari yılda kuru soğan fiyatlarındaki bir YTL’lik artış üretimi 1,076 ton artırırken, bir önceki dönemdeki fiyatlardaki bir YTL’lik artış kuru soğan üretimini 1,040 ton artırmaktadır. Kuru soğan fiyatlarının ikinci dönem gecikmeli değerlerindeki bir birimlik artış ise kuru soğan üretimini 1,021 ton artırmaktadır. Fiyatların gecikmeli değerlerindeki değişmenin üretim üzerinde pozitif etki yaptığı ancak bu etkinin giderek azaldığı tespit edilmiştir. Alım satımının serbest piyasa şartlarında gerçekleştiği kuru soğan üretiminde sürdürülebilir bir büyüme oluşması ve arzu edilen kazancın elde edebilmesi için planlı üretime geçilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Kuru soğan, Koyck modeli

Kaynakça

• Çivi, H., 1977, Tarımsal ürünlerde Taban Fiyatları ve Türkiye’de Üniversitesi Yayınları, No: 485, İF: 59, AS.42, Atatürk Üniversitesi Basım Evi Erzurum. Atatürk
• Davidson, R., Mackinnon, J.,G., 1993, Estimation and Inference in Econometrics, New York, Oxford University Pres, ISBN 0-19-506011-3, pp: 675-676.
• Dikmen, N., 2005, “Koyck-Almon Yaklaşımı İle Tütün Üretimi ve Fiyat İlişkisi”, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, 26-27 Mayıs 2005,İstanbul Üniversitesi. http://www.ekonometridernegi.org/bildiriler/o16s1.p df , erişim tarihi : Ağustos 2006.
• Eraktan, G., Abay, C., Miran, B., Olhan, E., 2004, Türkiye’de Tarımın Teşvikinde Doğrudan Gelir Desteği Sistemi ve Sonuçları, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2004-53, sh: 68-71, İstanbul.
• Erdal, G., 2006, Tarımsal Ürünlerde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İl Analizi (Domates Örneği), Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, Tokat, Sh. 17-24. Üniversitesi, Ziraat
• FAO, 2008, Statistical database of food and agriculture organization http://faostat.fao.org/faostat/. erişim tarihi : Nisan 2008. United Nations, Enstitüsü,
• T.E.A.E-Bakış, Sayı:4,
• Koyck, L.,M., 1954, Distributed Lags and Investment Analysis, North Holland Publishing Company, Amsterdam, pp: 21-50.
• TUİK, 2007. İstatistik Göstergeler 1923-2006, Türkiye İstatistik Kurumu Yayını, ISBN: 978-975-19-4184- 8, Ankara.
• Türkay, O., 1996, Mikroiktisat Teorosi, İmaj Yayıncılık, Yayın No:29, Ankara.
• Yurdakul, F., 1998, “Pamuk Üretimi İle Pamuk Fiyatı Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi:Koyck- Almon Yaklaşımı”, Çukurova Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, Adana.