ÇAĞDAŞ SANATTA SANATSAL İFADE ARACI OLARAK DESENİN KULLANIMI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 11, 14 - 27, 21.12.2021

Barış Gençler

Öz

Desen ve temel öğesi çizgi sanatçının çevresi ile olan ilişkisinin temelini oluştururken boya resmi ile karşılaştırıldığında henüz bitmemiş, değişmekte ve gelişmekte olan bir süreci ifade eder. Desen noktanın çizgi ile süreklilik kazanmış hali olarak kabul edildiğinde, insanın elindeki herhangi bir araç ile çizme eylemi, ilkel atalarımızın güdülerinden farklı olmadığımızı ortaya koyar. Estetik kaygı ile birlikte Desen üretimler önemli toplumsal kırılmalara ve dönemlere bağlı olarak günümüze kadar farklı görevler üstlenmiş ve desene olan bakış açısı çeşitli değişimlere uğramıştır. Romantizm ile başlayan ve modernizmle devam eden sanatta özgürleşme hareketi daha önce dinin ve soylu sınıfının hizmetinde olan klasik sanatın ilkelerini tersine döndürmüştür. Bu dönemde çizimler boya resmi yanında en az onlar kadar önemli bir yer kazanmakla birlikte geleneğini sürdürerek taslak niteliği taşımaya devam etmiştir. Dolaysız ve temel bir ifade aracı olması, öncü düşünceleri, eylemleri ve karmaşık kavramları kolaylıkla taşıması çizginin modern sonrası dönemde sıklıkla başvurulan bir etkinlik olmasını sağlamıştır. Desen her ne amaçla kullanılsa da sanatçının en samimi ve en mahrem alanını görünür kılma açısından bir günce gibi sanatçının çizgi ile biçimlenmiş hafızasıdır. Çizginin kullanım alanına ve amacına dair tüm değişimler toplumsal yapıyla birlikte paralel bir başkalaşım geçirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat, Modernizm, Desen, Çizgi

Kaynakça

• Akkaya, Ç. (2007). 1950ler ve 1960lar Modern Batı Toplumunda Kurgulanmış Gelecek Zaman Vizyonunun Konut Tasarımına Yansımaları. e-skop: http://www.e-skop.com/skopbulten adresinden alındı
• Albayrak, A. (2012). Günümüz Sanatında Birincil İfade Aracı Olarak Çizgi ve Desen Pratikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32.
• Artun, A. (2015). Çağdaş Sanat ve Kültüralizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Artun, A. (2018, 10 22). Sanatın Sınırları. e-skop dergi: http://www.e-skop.com/skopbulten/sanatin-sinirlari/3787 adresinden alındı
• Baudrillard, J. (2009). Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Benjamin, W. (1993). Son Bakışta Aşk. İstanbul: Metis Yayınları.
• Benjamin, W. (2013). Fotoğrafın Kısa Tarihi. (O. Akınhay, Çev.) İstanbul: Agora Kitapevi.
• Bradley, W. (2016). Sanat ve Toplumsal Değişim. e-skop dergi: http://www.e-skop.com/skopbulten/sanat-ve-direnis-sanat-ve-toplumsal-degisim/2955 adresinden alındı
• Dillon, B. (2009, Mart Nisan). An Adhesive Art. Art on Paper(13).
• Edgü, F. (2013). Biçimler, Renkler, Sözcükler. İstanbul: Sel.
• Emmelhanz, I. (2013). Sanat ve Kültürel Dönemeç. e-flux(42).
• Fineberg, J. (2014). 1940'dan Günümüze Sanat. (S. Atay Eskier, & G. E. Yılmaz, Çev.) İzmir: Karakalem Yayınları.
• Germaner, S. (1997). 1960 Sonrası Sanat. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Germaner, S. (1997). 1960 Sonrası Sanat. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Gombrich, E. H. (2007). Sanatın Öyküsü. (E. Erduran, & Ö. Erduran, Çev.) İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Leutenegger, Z. (2014). Zilla Leutenegger. (F. C. Burgos, Röportaj Yapan) Nisan 03, 2019 tarihinde https://vimeo.com/89121901 adresinden alındı
• Micklewright, K. (2005). Drawing. Çin: Laurance King Publising.
• Robecchi, M. (2004, Mayıs Haziran). Zilla Leutenegger. Flash Art İnternational(37).
• Rose, B. (1992). Allegories of Modernism, Contemporary Drawing. New York: Modern Sanatlar Müzesi Yayınları.
• Stout, K. (2014). Contemporary Drawing from 1960's to Now. London: Tate Yayınları.
• Türkmenoğlu, D. (2011). Çağdaş Bir İfade Formu Olarak Desen. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 41-50.
• Tanilli, S. (1994). Uygarlık Tarihi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Yılmaz, E. (2010). Sanayi Toplumunda Sanatın İşlevselliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,9(33).
• Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ütopya Yayınevi.