Türkiye’de Konut Fiyatları ile Konut Kredisi Faiz Oranları Arasındaki Asimetrik Nedensellik İlişkisi: 2010:1-2020:3 Aylık Dönemi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 67 - 83, 30.12.2020

Ahmet Gökçe Akpolat

Öz

Konut sektörü, 200 kadar alt sektöre hitap eden ve Türkiye ekonomisinin lokomotifi hükmünde olan sektörlerden birisidir. Konut sektöründeki durgunluk veya canlılık ekonominin genelini hızlı biçimde etkilemektedir. Öte yandan, konut kredisi faiz oranları konut fiyatları ile ilişkili olan en önemli makroekonomik değişkenlerden biridir. Dolayısıyla, ekonomi yönetimi çeşitli zamanlarda ekonomik durgunluğu gidermek ve piyasayı canlandırmak veya enflasyonu frenlemek amacıyla konut kredisi faiz oranlarını bir politika aracı olarak harekete geçirmektedir. Bununla beraber, konut kredisi faiz oranlarının da konut fiyatlarından ne yönde etkilendiğinin bilinmesi önem arz etmektedir.
Bu çalışmada Türkiye’nin 2010:1-2020:3 aylık verileri kullanılarak konut fiyatları ile konut kredisi faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisi analiz edilmiştir. Öncelikle değişkenlerin durağanlık durumları yapısal kırılmalı Kapetanios (2005) birim kök testi ile analiz edilmiştir. Daha sonra, nedensellik ilişkisi değişkenlerin pozitif ve negatif şoklarının ayrıştırılmasına dayanan yapılan Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik testi yoluyla analiz edilmiştir. 8 ayrı nedensellik analizi sonuçları aynı şokun diğer değişkene ait hem pozitif hem de negatif şokların Granger nedeni olabileceğini göstermiştir. Konut kredisi faiz oranlarındaki bir pozitif şok konut fiyatlarını hem artırabilmekte hem de azaltabilmektedir. Öte yandan, konut fiyatlarındaki bir şok konut kredisi faiz oranlarını aynı şekilde hem azaltabilmekte hem de artırabilmektedir. Ayrıca, konut kredisi faiz oranlarının konut fiyatlarına 9-12 aylık sürelerde etki edebiliyor olması faiz politikası uygulamalarının konut fiyatları üzerindeki etkilerinin uzun zamana yayılabildiğini göstermektedir. Bu sonuçlar, nedenselliğin asimetrik biçimde incelenmesinin önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konut fiyatları, Faiz oranları, Asimetrik nedensellik, Konut fiyatları, Faiz oranları, Asimetrik nedensellik

Kaynakça

• Badurlar, İ. Ö. (2008). Türkiye’de Konut Fiyatları ile Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Araştırılması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 223-238.
• Baldemir, E., Kesbiç, C. Y., ve İnci, M. (2007). Emlak Piyasasında Hedonik Talep Parametrelerinin Tahminlenmesi (Muğla Örneği). 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25.
• Banerjee, A. V. (1992). A simple model of herd behavior. The Quarterly Journal of Economics, 107(3), 797-817.
• Binay, S. ve Salman, F. (2008) A Critique on Turkish Real Estate Market, Discussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2008/8), p. 39
• Büyükduman, A. (2014) Bir Kent Efsanesi: Konut Balonu, p. 183. (Istanbul: Scala Yayıncılık)
• Canbay, Ş., ve Kırca, M. (2020). Symmetric and Asymmetric Causality Relationships between Housıng Loan Interest Rates and Housıng Sales in Turkey, Academic Studies in Social, Human and Administrative Sciences- II, 52-62.
• Coskun, Y., Seven, U., Ertugrul, H. M., ve Alp, A. (2020). Housing price dynamics and bubble risk: the case of Turkey. Housing Studies, 35(1), 50-86.
• Darıcı, B. (2018). Para Politikası ve Konut Fiyatları İlişkisi: Türkiye Ekonomisi için Ampirik Bir Analiz, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), 221-228.
• Dilber, İ. ve Sertkaya, Y. (2016). 2008 Finansal Krizi Sonrası Türkiye’de Konut Fiyatlarının Belirleyicilerine Yönelik Analiz, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 11-29.
• Durkaya, M. ve Yamak, R. (2004). Türkiye''de Konut Piyasasının Talep Yönlü Analizi. Iktisat Isletme ve Finans, 19(217), 75-83.
• Erol, I. (2015) Türkiye’de Konut Balonu Var mı? Konut Sektörü Kapitalizasyon Oranları Analizi,in:
• E. Özçelik & E. Taymaz (Eds) Türkiye Ekonomisinin Dünü, Bugünü Yarını. Yakup Kepenek’e ve Oktar Türel’e Armağan, pp. 323–344 (İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları)
• Eryüzlü, H. ve Ekici, S. (2020). Konut Fiyat Endeksi ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye Örneği, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 5(12), 97-105.
• Geyik, E.U. (2012) Does central bank of republic of Turkey react to asset prices? Working Paper. No: 02/2012 (Namık Kemal University Institute of Social Sciences)
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 424-438.
• Granger, C.W. and Yoon, G. (2002). Hidden cointegration. U of California, Economics Working Paper, (2002-02).
• Hacker, R.S. and Hatemi-J, A. (2006). Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: theory and application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
• Hatemi-j, A. (2012). Asymmetric causality tests with an application, Empirical Economics, 43(1), 447-456.
• Hatemi-J, A. (2014). Asymmetric generalized impulse responses with an application in finance, Economic Modelling, 36, 18-22.
• Hepsen, A. and Kalfa, N. (2009). Housing market activity and macroeconomic variables: an analysis of Turkish dwelling market under new mortgage system, Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 38(1), 38-46.
• İslamoğlu B. ve Nazlıoğlu, Ş. (2019). Enflasyon ve Konut Fiyatları: Istanbul, Ankara ve Izmir için panel veri analizi, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(1).
• Kapetanios, G. (2005). Unit‐root testing against the alternative hypothesis of up to m structural breaks, Journal of Time Series Analysis, 26(1), 123-133.
• Kargı, B. (2013). Housing market and economic growth relation: time series analysis over Turkey (2000-2012), International Journal of Human Sciences, 10(1), 897-924.
• Lebe, F. ve Akbaş, Y. E. (2014). Türkiye’nin Konut Talebinin Analizi: 1970- 2011, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), 57-83.
• Lumsdaine, R.L. and Papell, D.H. (1997). Multiple trend breaks and the unit-root hypothesis, Review of economics and Statistics, 79(2), 212-218.
• Karasu, M.N. (2015) Understanding real estate bubbles: An analysis of the recent trends in the Turkish housing market, thesis, Master of Science, METU. Available at https://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12618979/index.pdf
• Kaya, A., Bozkurt, A.T., Baştan, E.M. and Ayanoğlu, O.A. (2012) Constructing a house price index for turkey. July. https://www.bis.org/ifc/events/6ifcconf/kayaetal.pdf
• Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis, Econometrica: journal of the Econometric Society, 1361-1401.
• Pitros, C. and Arayici, Y. (2017) How to identify housing bubbles? A decision support model, International Journal of Housing Markets and Analysis., 9(2), pp. 190–221. doi:10.1108/IJHMA-01-2015-0002.
• Pitros, C., Coşkun, Y. and Arayici, Y. (2016) Is there a bubbly euphoria in the Turkish Housing Market? TEK Konferansı. Ekim 20–22. Bodrum.
• Sari, R., Ewing, B. T. and Aydin, B. (2007). Macroeconomic variables and the housing market in Turkey, Emerging Markets Finance and Trade, 43(5), 5-19.
• Toda, H.Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes, Journal of econometrics, 66(1-2), 225-250. Uysal, D. ve Yiğit, M. (2016). Türkiye’de konut talebinin belirleyicileri (1970-2015): Ampirik bir çalışma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 19(1), 185-209.
• Üçdoğruk, Ş. (2001). İzmir ilinde emlak fiyatlarına etki eden faktörler-hedonik yaklaşım, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 149-161.
• Yankaya, U., ve Çelik, M. (2005). İzmir metrosunun konut fiyatları üzerindeki etkilerinin hedonik fiyat yöntemi ile modellenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 61-79.
• Zeren, F. & Erguzel, O. Ş. (2015) Testing for bubbles in the housing market: Further evidence from Turkey, Financial Studies, 19(1), pp. 40–52. https://fs.icfm.ro/
• Zivot E, Andrews D.W.K. (1992) Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root, Journal of Business & Economic Statistics ,10(3): 251-270