Yeşil Ekonominin Boyutları ve Rekabetçilik Özelinde Çevresel Duyarlılık

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 36 - 52, 28.12.2021

Nurdan Cansu Yüce

Öz

Günümüzde hızla artan nüfus ve tüketim içerisinde bulunduğumuz ekonomik sistemle beraber sınırsız üretim, tüketim ve atığa neden olmaktadır. Doğal kaynakların savurganca kullanımı yıkıcı çevresel sorunlara sebep olmaktadır. Artan çevre sorunları karşısında tüketiciler gibi kurumlar ve kuruluşlar da çevre odaklı hareket etmeye başlamışlardır.
“Yap”, “Kullan”, “At” prensibini benimseyen doğrusal ekonomik sistem içerisinde üretim ve pazarlama faaliyetlerinde olan işletmeler artık sürdürülemez görülmektedir. Çevre sorunlarının çözümü için yeni ekonomik sistem önerilerinden biri “Yeşil Ekonomi”dir. Yeşil ekonomi; temelinde sürdürülebilir kalkınma yatan, çevre ve insan odaklı bir ekonomik sistemdir. İnsan refahını artırarak, gelecek nesillere yaşanacak bir çevre bırakmayı, karbon emisyonlarını düşürmeyi ve atıkları azaltmayı amaçlar.
Yeşil ekonomi kapsamında yeni üretim, pazarlama ve tüketim kavramları ortaya çıkmıştır. Bu yeni kavramlar hem tüketiciler hem de üreticiler açısından önemsenmektedir. Bu kavramlar ışığında firmalar, artan çevresel duyarlılıklara bağlı olarak çevresel yatırımlarını arttırmaktadır. Firmalar için çevresel duyarlılık bir rekabetçilik unsuru olarak görülmektedir.
Bu çalışmanın amacı çevresel duyarlılığın rekabete etkisinin pozitif ve negatif yönlerinin araştırılmasıdır. Çalışmada çevresel duyarlılığın sürdürülebilir kalkınma bağlamında gelişiminden bahsedilmiş, yeşil üretim, yeşil pazarlama ve yeşil tüketim kavramları açıklanmış ve en son çevresel duyarlılığın işletmeler için rekabetçiliğe etkisi üzerinde durulmuştur. Çevresel yatırımlar ilk etapta oldukça maliyetli olmalarına rağmen, işletmelerin rekabetçiliğini artırdığı gözlenmektedir. Rekabetçiliği artan işletmeler hem daha fazla kar elde etmektedir hem de doğayla uyumlu şekilde çalışmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Çevresel duyarlılık, Rekabet, Yeşil Üretim, Yeşil Pazarlama, Yeşil Tüketim

Kaynakça

• Akdağ, G., Güler. O., Demirtaş, O., Dalgıç, A. & Yeşilyurt, C. (2014). Turizm ve Çevre İlişkisi: Türkiye’deki Yeşil Otellerin Gözünden Yeşil Otelcilik Uygulamalarının Getirileri. Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı, 4-6 Haziran 2014, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Al, İ. (2019). Sürdürülebilir kalkınma ve yeşil ekonomi: Türkiye için bir endeks önerisi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 112-124.
• Amankwah‐Amoah, J., Danso, A. ve Adomako, S. (2019). Entrepreneurial Orientation, Environmental Sustainability And New Venture Performance: Does Stakeholder Integration Matter? , Business Strategy And The Environment, 28(1), 79-87.
• Ar, A. A. & Tokol, T. (2010). Tekstil Sektöründeki İşletmelerin Yeşil Pazarlamadan Kaynaklı Kazanımları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C:9, S:31, 148-168.
• Astuti, P., & Datrini, L. (2021). Green competitive advantage: Examining the role of environmental consciousness and green intellectual capital. Management Science Letters, 11(4), 1141-1152.
• Atlas, 1999. Atlas, M. ve Florida, R. (1999). “Green Manufacturing”. (Ed: Richard C. Dorf), The Technology Management Handbook, CRC Press, s. 13/85-88.
• Aydın, N. (2017). Yeşil Üretim Uygulamaları. International Conference On Eurasian Economies 2017, (s. 356-360).
• Barış Tolga Ekinci, “Yeşil Pazarlama Uygulamalarında Yaşanan Sorunlar ve Örnek Bir Uygulama”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, , İstanbul, 2007, s. 22.
• Bass, S. (2013). Scoping a green economy: A brief guide to dialogues and diagnostics for developing countries, IEDD, London.
• Biswas, A. ve Roy, M. (2015). Leveraging Factors for Sustained Green Consumption Behavior Based on Consumption Value Perceptions: Testing the Structural Model, Journal of Cleaner Production, 95, 332-340.p
• Brooks, W. K. (1899). The Wonderful Century. By Alfred Russell Wallace. Science, 9(223), 511-513.
• Brundtland, G.H. (1987). Our common future: report of the world commission on environment and development, Oxford University Press.
• Cahyono, B., & Hakim, A. (2020, April). Green intellectual capital and competitive advantage: the moderating effect of Islamic business ethics. In 3rd Asia Pacific International Conference of Management and Business Science (AICMBS 2019) (pp. 78-84). Atlantis Press.
• Caniato, F., Caridi, M., Crippa, L., ve Moretto, A. (2012). Environmental Sustainability In Fashion Supply Chains: An Exploratory Case Based Research, International journal Of Production Economics, 135(2) , 659-670.
• Coca Cola Türkiye, (2022), Erişim Adresi: https://cci.com.tr/sustainability-report/sustainable-sourcing.html#energy
• Coşkun, A., & Karaca, N. (2008). KOBİ'lerde Çevresel Maliyetlerin Sınıflandırılmasına Yönelik bir Öneri: Metal İşleme Sektöründen Bir Uygulama. Ekoloji Dergisi, 17(69).
• Çelik, İ. E., Akman, Ö., Ceyhan, A., & Akman, V. (2016). Yeşil Pazarlamada Sürdürülebilirlik ve Dünya’dan Bir Örnek: Tchibo, International Conference On Eurasian Economies 2016, 278-286.
• Danso, A., Adomako, S., Lartey, T., Amoah, J. ve Yirenkyi, D. (2019). Stakeholder Integration, Environmental Sustainability Orientation And Financial Performance, Journal of Business Research,
• Doğan, Ö., & Ertaş, F. C. (2018). Çevreye duyarlılığın rekabet gücüne etkisi: Yeşil yıldızlı oteller üzerine bir uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, (110), 217-233.
• Du Pisani, J. (2006). Sustainable Development – Historical Roots Of The Concept, Environmental Sciences, 3(2), 83-96.
• EEA (2013). Towards a green economy in Europe EU environmental policy targets and objectives 2010-2050, European Environment Agency EEA Report, 8/2013, 1-52.
• Eczacibaşı. Eczacibaşı Holding A.Ş. (2022), Erişim Adresi: http://www.eczacibasi.com.tr/tr/surdurulebilirlik/yesiliz
• Erbaşlar, G. (2012). Yeşil Pazarlama. Mesleki Bilimler Dergisi, 1(2), 94-101.
• Ertekin, K. G., (2011), Avrupa Birliği Çevre Politikaları ve Sürdürülebilir Kalkınma Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi.
• Gonzàlez-Benito, J. & Gonzàlez-Benito,Ò. (2005). Environmental Proactivity and Business Performance: An Empirical Analysis. Omega 33, 1–15.
• Gundimeda, H. (2004). How ‘sustainable’is the ‘sustainable development objective’of CDM in developing countries like India?. Forest Policy and Economics, 6(3-4), 329-343.
• Hertwich, E. (2002). “Life-Cycle Approaches to Sustainable Consumption”, Workshop Proceedings Interim Report, International Institute for Applied Systems Analysis, Laxenburg, Austria.
• Hu, W. & Wall, G. (2005). Environmental Management, Environmental Image and the Competitive Tourist Attraction, Journal of Sustainable Tourism, 13:6, 617-635.
• Irurah, D., & Boshoff, B. (2003). An interpretation of sustainable development and urban sustainability in low-cost housing and settlements in South Africa. Confronting fragmentation: Housing and urban development in a democratic society, 244-262.
• Jugend, D., Figueiredo, J.ve Pinheiro, M. (2017). Environmental Sustainability and Product Portfolio Management in Biodiversity Firms: A Comparative Analysis between Portugal and Brazil, Contemporary Economics, Vol. 11(4), 431-441.
• Karalar, R., Kiracı, H. (2011). Çevresel sorunlara karşı bir çözüm önerisi olarak sürdürülebilir tüketim düşüncesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 63-76.
• Kaypak, Ş. (2011). Küreselleşme sürecinde sürdürülebilir bir kalkınma için sürdürülebilir bir çevre. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(1), 19-33.
• Keleş, C. (2007). Yeşil Pazarlama Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Tüketme Davranışları Ve Yeşil Ürünlerin Tüketiminde Kültürün Etkisi İle İlgili Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kibar Holding, (2022), Erişim Adresi: https://www.kibar.com/tr-tr/~/media/files/pdf/surdurulebilirlik-raporu/2019/12/surdurulebilirlik-raporu-2018-tr.pdf
• Kilbourne, W. E. (1998). Green Marketing: A Theoretical Perspectiv. Journal of Marketing Management(14), 641-655.
• Lawson, R. (2006). An Overview of Green Economics, International Journal of Green Economics, 1(2), 23-36.
• McDonagh, P. ve Prothero, A. (1992). “Producing Environmentally Acceptable Cosmetics? The Impact of Environmentalism on the United Kingdom Cosmetics and Toiletries Industry”, Journal of Marketing Management, 8(2): 149.
• Meadows, D. H., Randers, J., & Meadows, D. L. (2013). The Limits to Growth (1972). In The Future of Nature (pp. 101-116). Yale University Press.
• Mebratu, D. (1998). Sustainability and sustainable development: historical and conceptual review. Environmental impact assessment review, 18(6), 493-520.
• Orlitzky, M., Siegel , D. ve Waldman, D. (2011). Strategic Corporate Social Responsibility and Environmental Sustainability, Business & Society, 50(1),6-27.
• Özdemir, H. Ö.,Karaarslan, M. H. ve Altuntaş, B. (2010). Tüketicilerin Çevreci İşletmelere ve Ürünlere Karşı Tutumları: Ankara, İstanbul ve Kırşehir İllerinde Bir Uygulama, e-Journal of New World Sciences Academy, 5(4): 353-366.
• Prasad, M., Mishra, T. ve Bapat, V. (2019). Corporate Social Responsibility And Environmental Sustainability: Evidence From India Using Energy Intensity As An Indicator Of Environmental Sustainability, IIMB Management Review, 31 (4), 374-384.
• Peattie, K., & Crane, A. (2005). Green marketing: legend, myth, farce or prophesy? Qual Market Res Int J, 8(4), 357-370.
• Pettit, Dean, Jerry Paul Sheppard (1992), “It’s Not Easy Being Green: The Limits of Green Consumerism In Light Of the Logic of Collective Action”, Queen’s Quarterly, Vol.99, N.2:328-350.
• Roy, C. K. (2016). Green Production Concept for Future. The İnstitution of Engineers (India), 1, 39-43.
• Sarıkaya, M. ve Kara, F. Z., (2007), Sürdürülebilir Kalkınmada İşletmenin Rolü: Kurumsal Vatandaşlık, Celal Bayar üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi, 14(2), 221-233.
• Sathaye, J., Shukla, P. R., & Ravindranath, N. H. (2006). Climate change, sustainable development and India: Global and national concerns. Current science, 314-325.
• Sert, A. N., (2017). Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Doğa Residence Otel Örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-20.
• Sharma, S., & Vredenburg, H. (1998). Proactive corporate environmental strategy and the development of competitively valuable organizational capabilities. Strategic management journal, 19(8), 729-753.
• Şahin, Ümit, Yeşil Düşünceden Yeşil Ekonomiye (Çev.: İnan Mayıs Aru), Yeni İnsan Yayınevi, İstanbul, 2012, 10-25.
• UNDP. (2022). Erişim adresi: https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals.html.
• U.S Department Of Energy. (2022). Environmental Sustainability, Erişim adresi : https://www.energy.gov/lm/listings/environmental-sustainability.
• Unilever, (2022). Erişim Adresi: https://www.unilever.com.tr/news/press-releases/2019/unilever-surdurulebilir-yasam-planinin-8-yillik-karnesi/
• Ünüvar, Ş.,Kılınç, C., Gök, H. S. ve Şalvarcı, S. (2018). Turizm Öğrencilerinin Yeşil Ürün Tercihinin Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi, The. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1),20-40.
• Toros, A., Ulusoy, M. ve Ergöçmen, B., (1997), Ulusal Çevre Eylem Planı, Nüfus ve Çevre, Devlet Planlama Teşkilatı.
• Yacob, P., Jaganathan, M., Fared, M., Wira, A. ve Fong, Y. (2019). An Empirical Investigation Of Green Initiatives And Environmental Sustainability For Manufacturing SMEs, Journal of Manufacturing Technology Management, 1-6.
• Yalçın, A.Z. (2016). Sürdürülebilir kalkınma için yeşil ekonomi düşüncesi ve mali politikalar, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,6(1), 749-775.
• Yaşar, M., & Ekmekçiler, Ü. S. (2008). Çevre Dostu Ürün Kavramına Bütünsel Yaklaşım; Temiz Üretim Sistemi, Eko-Etiket, Yeşil Pazarlama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 320-333.
• Yavuz, 2010. V. Alpagut Yavuz. 2010. “Sürdürülebilirlik Kavramı ve İşletmeler Açısından Sürdürülebilir Üretim Stratejileri’, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,63-86.