El Sanatlarından İğne Oyası Tekniği İle Sebze Çiçekleri Takı Denemeleri

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 81, 30.06.2025

Haldun Şekerci , Ayşe Nur Oğuz

https://doi.org/10.62001/gsijses.1591756

Öz

Anadolu’dan Avrupa’ya aktarılan Türk milletine özgü olan el sanatlarının dallarından birisi olan iğne örücülüğü olarak ta bilinen iğne oyaları zaman içinde kendini geliştirmiştir. Türk kadının sabrının en güzel örneklerinden çok emek verilerek yapılan düğümlerden ortaya eşsiz işler çıktığı bilinmektedir. Geçmiş zamanlarda giyim kuşam ve baş örtüsü kenar süslemelerinde kullanılan iğne oyaları takı olarak görülmektedir. Kaynaklar incelendiğinde tarihin ilk çağlarından beri takıların her dönemde farklı amaçlarla kullanıldığı bilinmektedir. Takılar bir milletin kültürünün, inancının ve geleneğinin temsilcisi olarak ta karşımıza çıkmaktadır. Giyim kuşamın en önemli tamamlayıcı aksesuarıdır. İnsanların statüsünü, gücünü, görselliğini ve ruh halini temsil eden takıları seçtiği alan ilgilerince kabul gören bir gerçektir. El emeği ile üretilen, üreticinin doğadan ilham alarak çok emek harcayarak tasarladığı, düğümlerim şekil bulmuş hali olan iğne oyası teknikleriyle yapılan takılarda bunlar içinde yer almaya başlamıştır. Araştırma kapsamında yapılan incelemelerde iğne oyası teknikleriyle yapılan çiçek türlerinde sebze çiçekleriyle ilgili bir çalışma olmadığı yine yapılan literatür taramalarında da rastlanmamıştır. Bu çalışmada iğne oyası tekniği ile yapılan sebze çiçeklerinden ilham alınarak takıya dönüştürülmesi amaçlanmıştır. Bu tür bir çalışmanın ilk defa yapılması ve bu konuda çalışma yapacaklara örnek olacak özgün veriye sahip olması nedeni ile önemlidir. Çalışma; literatür taraması, deneysel atölye uygulaması ile verilerin düzenlenip sonuçların çıkartıldığı nitel yönteme dayalıdır.

Anahtar Kelimeler

el sanatlar , iğne oyası , takı

VEGETABLE FLOWERS JEWELERY TRIALS WITH NEEDLE LACE TECHNIQUE FROM HANDICRAFTS

Öz

Needle lace, also known as needlework, is a traditional Turkish handicraft that has evolved over time and been transmitted from Anatolia to Europe. It is recognized as one of the most beautiful examples of Turkish women's patience and dedication, created through intricate knots that require great effort and craftsmanship. In the past, needle lace was commonly used as decorative edging for clothing and headscarves, but it has also come to be seen as a form of jewelry.Historical sources indicate that jewelry has been used for various purposes since ancient times. It has functioned not only as an accessory but also as a reflection of a nation's culture, beliefs, and traditions. Jewelry is regarded as an essential complement to attire, symbolizing an individual's social status, power, aesthetics, and emotional state. The type of jewelry a person wears is often accepted as a reflection of their personal interests and identity.
Among these accessories, needle lace jewelry—produced by hand, inspired by nature, and shaped through time-consuming techniques—has started to take its place. Research conducted within the scope of this study revealed that there has been no specific or similar work focusing on this kind of needle lace jewelry design. The aim of this study is to transform forms inspired by vegetables and flowers into jewelry using needle lace techniques.The study's originality and potential to serve as a reference for future researchers in the field make it significant. It is based on a qualitative research method, including a literature review, experimental workshop practices, data organization, and analysis of the results

Anahtar Kelimeler

Handicrafts , Needlework , Jewelry

Kaynakça

• Akpınarlı, F. (2013). “El sanatlarında Kalite ve Pazarlama Sorunları”, Göynük El Sanatları Paneli ve Çalıştay Bildirileri, Bolu: Göynük Belediyesi Yayınları, s.199.
• Berkli, Y. & Tepe, Y. (2018). Erzurum Oyalarının Tarihi Gelişimi ve Sanatsal Açıdan İncelenmesi. Sanat Dergisi, -(32), 32-42.
• Karayel, F. S., & Aygün, M. (2013). Kütahya Gediz İlçesi İğne Oyaları. Akdeniz Sanat, 6(11).
• Köroğlu, G.,(2004). ‘’Anadolu Uygarlıklarında Takı,’’ Türk Eskiçağ Enstitüsü Bilimleri Yayınları, İstanbul.
• İşbilir, S., Sönmeztürk, G., & Göçer, M. (2022). Günümüzde Mersin Olgunlaşma Enstitüsünde Üretilen İğne Oyası Tasarım Örnekleri. Turkuaz Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 204-223. https://doi.org/10.54970/turkuaz.1204081
• Onuk, T. (2000). ‘’Osmanlı’dan Günümüze Oyalar’’, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Tansuğ, S. (2004). ‘’Anadolu Takıları’’, Skylife Dergisi, (9), 94–104.
• Melihtarım, (2021.07). Kabak Yetiştiriciliği, https://www.melihtarim.com/blog/icerik/kabak-yetistiriciligi/(Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Tohumcu, (2018.01). Domateste Çiçek Dökülmesi, hobitohum.com, https://www.hobitohum.com/domateste-cicek-dokulmesi/(Erişim Tarihi:2024. 11.20)
• Lovepik,(2018). Biber Çiçeği,lovepik.com/https://tr.lovepik.com/image-500604038/capsicum-flowering.html/(Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Aktaş,F.,(2021.07).Salatalık Nedir?,bitkim.net /https://bitkim.net/bitkiler/salatalik-2/(Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Pikapay.,(2024.11.20).Bezelye Çiçeği,bloom,https://pixabay.com/tr/photos/bezelye-çiçeği-bloom-menekşe-kalp-7303689/(Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Friedrich,B.,(2008.08.31).Ayçiçeği, Vikipedi Özgür Ansiklopedi, https://tr.wikipedia.org/wiki/Ayçiçeği/, (Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Doğan,H.,(2017), Phaseolus Vulgaris (Fasulye), Kocaeli Bitkileri, https://kocaelibitkileri.com/phaseolus-vulgaris/(Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Bamya.gen.tr,(2024.09.24).Bamya Çiçeği Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?, /https://www.bamya.gen.tr/bamya-cicegi.html/ (Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Özer,M.,(2009.09),PatlıcanÇiçeği,NetFotoğraf,https://galeri.netfotograf.com/fotograf.asp?foto_id=359581/ (Erişim Tarihi:2024.11.20)
• Ağaçlar.net.forum(2013.01.27),Bakla,Ağaçlar.net,https://www.agaclar.net/forum/sebzeler/4197-4.htm// (Erişim Tarihi:2024.11.20)