Okul Öncesi Eğitimin Zorunlu Eğitim Kapsamında Değerlendirilmesi / Evaluation of Preschool Education Within The Scope of Compulsory Education

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 10 - 31, 28.07.2020

Sevim Kiz Mehmet Sincar

Öz

Bu araştırmada kreş ve gündüz bakımevlerinde görev yapan yöneticilerin görüşlerine dayalı olarak, okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınmasının, okulun örgütsel boyutlarına olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenine göre yürütülen araştırmanın katılımcı grubunu, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Gaziantep ile Adana ilinde bulunan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı kreş ve gündüz bakımevlerinde görev yapan ve kartopu örnekleme ile belirlenen altı okul yöneticisi oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınması sürecinde, birer örgüt olarak kreş ve gündüz bakımevlerinin amaç, yapı, süreç ve kültür boyutlarına ilişkin farklı sorunlara sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

zorunlu eğitim, okul öncesi, örgüt boyutları

Kaynakça

• AÇEV, (2003). Erken çocukluk eğitimi politikaları: Yaygınlaşma, yönetişim ve yapılar toplantısı raporu. Ankara.
• Acat, B. (2006). Öğretim programları, Okul yönetimlerini geliştirme programı. İlköğretim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Açıkalın, A. (1997). Toplumsal kuramsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği (3. Basım). Ankara: Pegem.
• Adem, M. ( 1993 ), Ulusal eğitim politikamız ve finansmanı, Ankara: A.Ü Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Yayın No:172.
• Aydın, S. (2006). Avrupa Birliği ülkelerinde ve Türkiye’de zorunlu eğitim. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Balcı, A. (2010). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü (İkinci Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Baran, M., Yılmaz, A. ve Yıldırım, M. (2007). Okulöncesi eğitimin önemi ve okulöncesi eğitim yapılarındaki kullanıcı gereksinimleri Diyarbakır huzurevleri anaokulu örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 27-44.
• Barnett, W. S. (1995). Long-term effects of early childhood programs on cognitive and school outcomes. The Future of Children, 5 (3) 25-49. Başal, H. A. ve Taner Derman, M. (2010). Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkiye’de okul öncesi eğitim ve ilköğretimde niceliksel ve niteliksel gelişmeler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 560-569.
• Berberoğlu, G. (1990). Örgüt kültürü ve yönetsel etkinliğe katkısı, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 153-161.
• Berlinski, S., Galiani, S. ve Gertler, P. (2006). The effect of pre-primary education on primary school performance. William Davidson Institute Working Paper Number 838. Michigan: The University of Michigan.
• Bertan, M., Haznedaroğlu, D., Koln, P., Yurdakök, K., Doğan Güçiz, B. (2009). Ülkemizde erken çocukluk gelişimine ilişkin yapılan çalışmaların derlenmesi. Ankara: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 52: 1-8.
• Bora, V. (2012). Kız çocuklarının zorunlu eğitim sonrası ortaöğretime devam etmeme nedenleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (On beşinci Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Büte, M. ve Balcı, A. (2010). Bağımsız anaokulu yöneticilerinin bakış açısından okul yönetimi süreçlerinin işleyişi ve sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 485-511.
• Cemaloğlu, N. (23 Ekim 2016). Okul öncesi neden zorunlu olmalı. Kamudan Haber. 12 Haziran 2018, www. kamudan haber.net/okul öncesi eğitim neden zorunlu olmalı.
• Creswell, J.W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. (3. Baskıdan Çeviri). (Çeviri ed., M. Bütün ve S.B. Demir), Ankara: Siyasal Yayıncılık.
• Demiriz, S. ve Dinçer, Ç. (2001). 5-6 yaş çocuklarının öz bakım becerilerinin cinsiyet ve okulöncesi eğitim alma durumlarına göre incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi,150.
• Dinçer, M. (2003). Eğitimin toplumsal değişme sürecindeki gücü. Ege Eğitim Dergisi, 1(3),102-112.
• Dönmez, B. (2001). Okul güvenliği sorunu ve okul yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (25), 63-74.
• Drucker, P. F. (1994). Yeni Gerçekler. (Çev. B. Karanakçı) (4. Baskı.) Ankara: İş Bankası Yayınları.
• Eliot, L. (1999). What is Going On İn There How the Brain and Mind Develop İn the First Five Years of Life. New york: Bantam Books, Bantam Dell Oublishing Group.
• Engle, P., Black, M.M., Behrman, J.R., et al.(2007). Strategies to avoid the loss of developmental potential in more than 200 million children in the developing world. Lancet, 369(9557), 229-242. Entwısle, R. Doris (1995). The role of schools in sustaining early childhood program benefits. NJ: Center for the Future of Children.
• Espinosa, L. M. (2002). High-Quality Preschool:Why We Need It and What it Looks Like. Preschool Policy Matters, Issue.
• Fantuzzo, J., Perry, M. ve Childs, S. (2006). Parent satisfaction with educational experiences scale: A multivariate examination of parent satisfaction with early childhood education programs. Early Childhood Research Quarterly, 21(2): 142-152. leming, J. ve Love, M. (2003). A systemic change model for leadership, inclusion, and mentoring (SLIM). Early Childhood Education Journal, 31(1), 53-57.
• Göksoy, S. (2013). Türkiye ve Avrupa birliği ülkelerinde zorunlu eğitim uygulamaları. Asya Öğretim Dergisi, 1(1), 30-41.
• Güleş, F. (2013). Okul öncesi eğitimde fiziksel çevreye ilişkin kalite standartlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gülmez, D. ve Yavuz, M. (2016). Eğitim liderliği ve yönetimi kapsamında 2012 yılında yayınlanmış olan makalelerin amaç ve yöntem bakımından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(2), 318-329.
• Gürbüz, S. (2008). Yönetici, öğretmen ve velilere göre ankara ili özel ve kamu ilköğretim okullarının kurumsal imajı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Heikka, J. ve Hujala, E. (2013). Early childhood leadership through the lens of distributed leadership, European Early Childhood Education Research Journal, 21(4), 568-580.
• İllig, D. C. (1988). Birth to Kindergarden. The importance of the Early Years. Comprehensive Review of the Literature and A Series of Policy Options for Early Childhood. Ed No:417801.
• Kalemci, F. (1998). Okul öncesi eğitim kurumlarının çevre düzenlemesi ve çalışan eğitimci personelin nitelikleri yönünden incelenmesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Karslı M.D. (2004). Yönetsel Etkililik. Ankara:Pegema Yayıncılık. s.44.
• Kaytaz, M. (2005). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitiminin Fayda- Maliyet Analizi. İstanbul. Anne Çocuk Eğitim Vakfı.
• Karaküçük, S. A. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında fiziksel/ mekânsal koşulların incelenmesi: Sivas ili örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (2), 307-320.
• Kıldan, A. O. (2011). Güne güneşin doğuşunu izleyerek başlamak gibidir hayata okul öncesi eğitimle başlamak. Eğitime Bakış Dergisi, 20, 16-20.
• Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği (9. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Koçyiğit, S.(2012). Okul öncesi eğitimin tanımı, amacı, önemi ve ilkeleri. Bulunduğu eser: Zembat, R.(Ed.)Okul Öncesi Eğitime Giriş(s, 14-26). Ankara: Hedef Yayıncılık.
• Kundakçı, S. ve Erginer, A. (2013). Türkiye’de on iki yıllık zorunlu eğitim öncesi zorunlu okul öncesi eğitim pilot uygulamasının değerlendirilmesi: Tokat ili örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 336-357.
• Kundakçı S. ve Erginer, A. (2015). Türkiye’de zorunlu okul öncesi eğitim pilot uygulamasının veli görüşlerine göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 01-16.
• Lincoln, Y.S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• MEB. (2006). 17. Milli eğitim şûrası kararları. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2010). 18. Milli eğitim şurası kararları. 11 Haziran 2018, http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar
• McWayne, C., Campos, R. ve Owsianik, M. (2008). A multidimensional, multilevel examination of mother and father involvement among culturally diverse headstart families. Journal of School Psychology, 46(5): 551-573.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. USA: Sage Publications.
• Mitchel E. ve Peters, M. (1997). A stronger professional through apropriate teacher incentives. Educational Leadership, (21), 18 - 25.
• Muenchow, Susan (2004). “Preschool for All: Step by Step” A Planning Guide and Toolkit, American Institutes For Research, 7-8.
• Myers, R. (1992). The Twelve Who Survive: Strengthening Programmes Of Early Childhood Development in The Third World. London: Routledge.
• NAEYC (2009). Position Statement Developmentally Appropriate Practice in Early Childhood Programs Serving Children from Birth through Age 8. June 29, 2018 from http://www.naeyc.org/files/naeyc/file/positions/position%20statement%20Web .pdf
• Nicklos, L. ve Brown, W.S. (1989). Recruiting minorities into the teaching profession: An educational Imperative. Educational Horizons, (67), 145 – 169.
• Oğuzkan, Ş. ve Oral, G. (2002). Okul Öncesi Eğitim. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Oguzkan, Ş. ve Oral, G. (2003). Okul Öncesi Eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Oktay, A. (2002). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Oktay, A. (2007). Okul öncesi eğitimden ilköğretime geçiş projesi. İstanbul: Neta.
• Oktay, Zembat, Yıldız, Önder ve Fathi, (1994). İstanbul’daki okul öncesi eğitim kurumları ile ilgili bir durum tespiti araştırması, Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (6),187-202.
• Özyürek, R. (2015). Okullarımızda denetçilerin belirlediği sorunlar ve çözüm önerileri, Geçmişten Geleceğe Eğitim Denetimi ve Müfettişlik Paneli’nde sunulan bildiri. Bilkent Üniversitesi, Milli Eğitim Müdürlüğü, Ankara Üniversitesi, TED Üniversitesi, Ankara.
• Özoğlu, M. (2012). Zorunlu eğitim üzerine bir değerlendirme. Mostar Aylık Kültür ve Aktüalite Dergisi, 84(1), 2.
• Poyraz, H. ve Dere, H. (2003). Okul öncesi eğitiminin ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Rule, J.C. (2000). Brain Development and Early Chilhood: An Arkansas Kids Count Special Report. Arkansas Advo cates for Children and Families, Little Rock. Arkansas.
• Santane A. and Bottino, P.M. (1998). Comprehensive Early Stimulation Program For Infants. Instruction Manual and Early Interventionist’s Workbook. Parent/Caregiver Workbook. Woodwant Ave, Detroit: Wayne State University Press.
• Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., Osborn, R. N., and Uhl-Bien, M. (2010). Organizational Behavior (11. baskı). Hoboken, NJ: John Wiley and Sons.
• Sevinç, M. (2003). Gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Sheridan, H., Rice, E., (1991). Difficult Dialogues: Achieving the Premise in Diversity. Paper Presented at the National Conference on Higher Education, Washington, D.C.
• Sullivan, S. ve Glanz, J. (2000). Supervision that improves teaching: Strategies and techniques (2. Baskı). California: Corwin Press.
• Taiwo, A. A., & Tyolo, J. B. (2002). The effect of pre-school education on academic performance in primary school: A case study of grade one pupils in Botswana. International Journal of Educational Development, 22(2), 169-180.
• Tannenbaum, R., & Schmidt W.H. (1987). How to choose a leadership pattern. In The great writings in management and organizational behaviour (Louis E. Boone, Donald D. Bowen). McGraw-Hill Inc.
• Tatar, A.F. (2009). Okul Öncesi Eğitiminde (5-6 Yaş) Hoşgörü eğitimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• TES, (2017). Türk eğitim sistemi. 31 Mayıs 2018, http://sgb.meb.gov.tr/eurydice/kitaplar
• Tos, F. (2001). Çocuğun gelişiminde okul öncesi eğitim. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Turan, F. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim öğretim faaliyetlerinin denetimi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(23), 94-119.
• Turan, S. (2012). Son söz: Okulu sosyal bir sistem olarak yeniden değerlendirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yavuzer, H. (1997). Çocuk eğitimi el kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yazar, A. (2007). 1914–2006 Okul öncesi eğitim programlarında yaratıcılığın incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yazıcı, Z. (2002). Okul öncesi eğitiminin okul olgunluğu üzerine etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. 155-156.
• Yazıcı, Z., Yellice, B., Özer, D. (2003). Okul Öncesi Eğitim Ortamlarının Değerlendirilmesi. OMEP 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı (3. cilt), YA-PA Yayınları, s. 113-123.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, V. (2004). Çocukların Okul Öncesi Eğitime Yönelik Algıları, OMEP 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı. İstanbul: Kelebek Matbaası.
• Yılmaz, N. (2003), Türkiye’ de okul öncesi eğitimi: Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Yörükoğlu, A. (2003). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Zembat, R. (2005). Okul öncesi eğitimde güncel konular. İstanbul: Morpa Yayınları.