MUHASEBE HATASI KAVRAMI, SORUMLULUĞU ve DÜZELTİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 6, 6 - 62, 01.12.2017

Mahmut Demirbaş

Öz

Makalemizde, TMS 8 "Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklik, Hatalar ve Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar" standardına göre "hata" ve "hile" kavramları incelenmiştir, hata ve hile kavramları arasındaki farklılıkları belirtilmiştir. Buna göre, hata ve hileli işlemleri tespit etme sorumluluğu yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu, bu amaçla iç kontrol ve iç denetim departmanları kurulabilir. Bu birimlerin bağımsızlığını ve etkinliğini sağlamakta yine yönetim kuruluna aittir. Birimlerin etkisiz olmaları yönetim kurulunun sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Bağımsız denetçinin de muhasebe hata ve hilelerini bulma, hileli işlemleri rapor etme ve denetim görüşüne yansıtma ile hatalı işlemleri düzelttirme sorumluluğu mevcuttur. Denetçi, hatalı işlemlerle ilgili geriye dönük düzeltme işlemlerini yönetim kurulundan yazılı talep eder. Yönetim hatalı işlemleri düzeltmekten kaçınırsa, mevcut durumu denetim görüşüne yansıtabilir. Tespit edilen hatalı işlemlerin düzeltme işlemi, muhasebe kayıt ve tekniğine göre yapılmalı ve finansal tablolara yansıtılmalı, finansal tabloların güvenilir bilgi içermesini sağlamalı ve geriye dönük düzeltme yaparken bir başka yanlış yapılmamalı ve cezai yükümlülüklerle karşılaşılmamalıdır. Makalemiz de bu amaçla; hatalı işlemler ve düzeltilmesi uygulamalı örneklerle açıklanmıştır

Anahtar Kelimeler

MuhasebeHatası Kavramı, Hile, Türkiye Muhasebe Standartları 8, İç Kontrol

ERROR APPLICATION CONCEPT IN ACCOUNTING, ITS RESPONSIBILITY AND CORRECTIONS

Öz

In our article, "error" and "fraud " concepts are examined related to TAS 8 "Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors and Subsequent Events on the Balance Sheet"; furthermore it is indicated differences between error concept and fraud concept. Related to this assessment, responsibility of to determine any errors and frauds in transactions belong to the management board. Therefore internal control and internal auditing departmentcan be established by management board. It is management board responsibility to provide independence of these departments as well. Even if these units are passive it does not remove the responsibility of management board. The independent auditor also has the responsibility for to find accounting errors and frauds, to report these fraudulentsin transactions, to reflect them in audit opinion and to correct these error applications. Theauditorwillrequest a writtenretrospectiveapplicationfrommanagement board. Ifmanagement board avoidsfromtocorrecterrorsapplications, it can be reflectedtotheauditopinion. If an error applications in transaction is detected , it should be corrected via the accounting booking and accounting techniques additionaly these financial corrections should reflected to financial statements, these bookings should make on financial statements to have more reliable information, not to make another error applications during correction of prior period errors, not to face to face any penal obligatons. In order to clarify it, applications are made in article too.

Anahtar Kelimeler

Error Concept in Accounting, Fraud, Turkish Accounting Standards 8, Internal Kontrol

Kaynakça

• Türkiye Denetim Standartları, Bağımsız Denetim Standardı (BDS) 700; Finansal Tablolara İlişkin Görüş Oluşturma ve Raporlama
• Türkiye Denetim Standartları, Bağımsız Denetim Standardı (BDS) 701:Kilit Denetim Konularının bağımsız Denetim Raporunda Bildirilmesi
• Türkiye Denetim Standartları, Bağımsız Denetim Standardı (BDS) 720: Bağımsız Denetçinin Denetlenmiş Finansal Tabloları İçeren Dokümanlardaki Diğer Bilgilere İlişkin Sorumlulukları
• ÇOMAK Yüksel (2003), “Sahtekarlık, Suistimal, Dolandırıcılık”, VII.Türkiye İç Denetim Kongresi 29-30 Mayıs.
• HASDEMİR Özlem (2003), “Yolsuzlukları Önlenmeye Yönelik Uygulamalar” ,VII.Türkiye İç Denetim Kongresi 29-30 Mayıs 2003.
• DEMİR Volkan, “SPK Muhasebe Standartları Çerçevesinde Hata Kavramı ve Düzeltilmesi-Kıdem tazminatı Karşılığı Hesaplama Örneği” 1-14.
• DEMİRBAŞ Mahmut (2008), Suistimalin Tespiti, Soruşturulması ve Raporlanması, VII. Anadolu İşletmecilik Kongresi, 8-10 Mayıs 2008, 74-84.
• DEMİRCİ Nalan (1998), Muhasebe de Hata ve Hile, Yükseklisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kayseri.
• DİRİMTEKİN Tuğrul (1991), Muhasebede İç Kontrol İlkeleri, Bursa İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, yayın No: 3, Bursa.
• DUMAN Ömer (1997), “Yanıltıcı Vesika Vergi Hukukunda Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle”, Maliye ve Sigorta Yorumları, Sayı; 242, Ankara, Şubat.
• GÜRBÜZ Hasan (1995), Muhasebe Denetimi, Bilim Teknik Yayınları, Eskişehir.
• HATUNOĞLU Zeynep, KOCA Nurettin, KILLI Mustafa (2012), “İç Kontrolün Muhasebe Sistemindeki Hata ve Hilelerin Önlemedeki Rolü Üzerine Bir Alan Çalışması”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 20, 169-189.
• KILIÇ Hasan (2003), “Etik Kurallar, Yolsuzluk ve Denetimi”, VII. Türkiye İç Denetim Kongresi 29-30 Mayıs 2003.
• KAYMAK Can (1996), Muhasebede Yapılan Hata ve Hilelerin Muhasebe ve Muhasebe Denetimi Yönünden Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muhasebe Finansman Bilim Dalı, İstanbul.
• Public Company Accounting Over sight Board (PCAOB), Auditing and Related Professional Practice Standarts AS2, Auditing Standard 2: An Audit of Internal Control Over Financial Performed in Conjunction with An Audit of Financial Statements, E-99.
• The IIA Research Foundation, “Assesment Guide for U.S. Legistative, Regulatory a Listing Exchange Requirement Affecting Internal Auditing, The IIA Research Foundation, Florida, 2003.
• Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TIDE), Uluslararası İç Denetim Standartları Mesleki Uygulama Çerçevesi (UIDSMUÇ), Yayın No: 3.
• Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) 8: Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar
• Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) 33: Hisse Başına Kazanç Vergi Usul Kanunu
• YALKIN Yüksel Koç (2005), Genel Muhasebe İlkeleri ve Uygulamalar, 14.Baskı, Nobel Yayın Dağıtım Ankara.