XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Ayntablı Tüccarların Faaliyetleri Kapsamında İç Ticarete Konu Olan Emtia

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 36 - 48, 30.12.2018

Rümeysa Kars

Öz

Ayntab, Osmanlı devrinde Anadolu’nun önemli bir ticaret
merkezidir. Ayntab,
bahsi geçen dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliğinde bulunan bir sancak
vasfını haizdi. Ticarî niteliğiyle bilinen Halep güzergâhında bulunması
Ayntab’a önemli bir ticarî arena olma misyonu yüklüyordu. Ayntab, gerek konumu
dolayısıyla ve gerekse ticarî ürün işleyen ve satışını gerçekleştiren
hüviyetiyle tüccarların uğrak mekânı idi. Bu çalışmada 1700-1750 yıllarına ait
51-107 numara aralığındaki Ayntab Şer’iyye Sicilleri incelenmiştir. Buradaki
verilerden hareketle Ayntab
tüccarı, ticarî sahada etkin olarak varlık göstermiştir, diyebiliriz.  Özellikle tekstil ticaretine yönelik
yürütülen faaliyetler kente tüccar akışının sağlanmasında da önemli bir etkiye
sahip olmuştur. Dolayısıyla bu çalışmada 18 yüzyılın ilk yarısında
Anadolu’nun orta büyüklükteki bir şehri olan Ayntab tüccarlarının ticarî
faaliyetlerinin kentin bölgelerarasındaki işlerliği ekseninde iç ticarete konu
olan ürünleri ele alınmıştır. Adı geçen dönemde bu kentte hangi mallar üzerine
endeksli bir iç ticarî ağın var olduğu kente ilişkin şer’iyye sicilleri ve
kaynak eserlerdeki verilere bağlı olarak sorgulanmış ve gerekli incelemelerde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İç ticaret, Sancak, Tüccar, Şer‘iyye sicili

The Goods Which Were The Subject of The Domestic Commerce in The Content of Merchants Who Were From Ayntab in the first half of 18th Century

Öz

Ayntab
is an important trade center of Anatolia in the Ottoman period. Ayntab had a
star attribute that was dominated by the Ottoman Empire at that time. Ayntab
had a mission to become an important commercial arena because it was located on
the Aleppo route, known for its commercial character. Ayntab was a frequenter
of the merchants because of their position and, if necessary, merchandise
processing and sales. In this study, Ayntab Şer'iyye Registers between 51-107
numbers of 1700-1750 years were examined. Actually, we can say that the Ayntab
merchant has actively existed in the commercial area. Especially the activities
carried out for the textile trade have also had an important effect in ensuring
the flow of merchants to the city. Therefore, in this study, in the first half
of the 18th century, the commercial activities of Ayntab merchants, a
medium-sized city of Anatolia, were dealt with internal commodity products on
the axis of operations in the city. In the mentioned period, there was an
internal commercial network indexed on the commodities in this city, and the
necessary investigations were made depending on the evidence of the city's
sheriffs and resources.

Anahtar Kelimeler

Domestic Trade, Sanjak, Merchant, Şer’iyye Registers

Kaynakça

• Gaziantep Şer‘iye Sicilleri, 51-107 numara aralığındaki defterler.
• Altınöz, İ. (1999). Dulkadir eyaleti’nin kuruluşunda Antep şehri (XVI. Yüzyıl) Cumhuriyetin 75. yılına armağan: Gaziantep, edit.Y. Küçükdağ, Gaziantep üniversitesi vakfı kültür yayınları, Gaziantep: 95-97.
• Aydın, İ. (2008). Tanzimat döneminde Ankara ve Gaziantep terekelerinin mukayeseli Bir çalışması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Cumhuriyet üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih anabilim dalı, yakınçağ tarihi bilim dalı, Sivas
• Canatar, M. (1998). Osmanlılarda bitkisel boya sanayii ve boyahaneler üzerine,Osmanlı araştırmaları-XVIII, edit.:H. İnalcık, N. Göyünç, H.W.Lowry, İ. Erünsal, K.Kreiser, A.A. Şentürk, Enderun kitabevi, İstanbul: 89-104.
• Çam, N, (2006). Türk Kültür varlıkları envanteri 27-Gaziantep, 1.Baskı, Türk tarih kurumu yayınları, Ankara.
• Faroqhı, S. (1994). Osmanlılarda kentler ve kentliler, 2.Baskı, çev. N.Kalaycıoğlu, Tarih Vakfı yurt yayınları, İstanbul.
• Faroqhı, S. (1997). İktisat tarihi-17. ve 18. yüzyıllar, Türkiye tarihi-III, Haz.S. Akşin, Cem yayınları, İstanbul.
• Gömeç, S. (1989) Milli Mücadelede Gaziantep, 1. Baskı, Kültür bakanlığı yayınları, Ankara.
• Kuzucu, S. (2006). 123 Numaralı Gaziantep şer’iye sicili’nin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H.1180/81-M.1766-67), (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gaziantep üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih anabilim dalı, Gaziantep.
• Kütükoğlu, M. S. (1994), Osmanlı iktisadi yapısı, Osmanlı devleti ve medeniyeti tarihi-I, edit. E. İhsanoğlu, Ircica yayınları, İslam tarih, sanat ve kültür araştırma merkezi, İstanbul.
• Özdeğer, H. (1996). Gaziantep, Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi, 13, Türkiye diyanet vakfı yayını, İstanbul: 466-469.
• Özdeğer. H, (1982). 16.Yüzyıl tahrir defterlerine göre Antep’in sosyal ve ekonomik durumu, Türk dünyası araştırmaları dergisi, 16: 72-73.
• Özdeğer. H, (1988). Onaltıncı asırda Ayıntãb livası, 1. İstanbul üniversitesi iktisat fakültesi Türk iktisat ve ictimaiyyat tarihi araştırmaları merkezi yayınları, İstanbul.
• Sezen, T. (2006). Osmanlı yer adları(alfabetik sırayla), T.C. başbakanlık devlet arşivi genel müdürlüğü yayınları, Ankara.
• Tiryaki, E. Ö. (2006). Tanzimat döneminde Antep esnaf teşkilatı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gaziantep üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih anabilim dalı, Gaziantep.