17. Yüzyılda Ayntab'da Müslim Gayrimüslim İlişkileri

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2019

İsmail Kıvrım

Öz

Osmanlı Devleti’nde, Müslüman olmayan halk için din ve
mezhep farkı gözetmeden geniş bir eşitlik tanınmıştır. 17. yüzyılda Ayntab şehrinde Müslümanlarla
gayrimüslimler aynı mahallelerde, aynı özellikteki evlerde ikamet
etmektedirler. Birbirlerine ev, dükkân bağ ve tarla alıp satmaktadırlar.
Ticaret yapıp birbirlerinden emanet para alıp vermektedirler. Ayrıca
gayrimüslimler kiliselerinde, din adamları sayesinde dini vecibelerini yerine
getirmektedirler. Gayrimüslimler ihtiyaç duydukları zamanlarda Müslümanlar gibi
şer’i mahkemeyi kullanabilmektedirler. Şehirde pek çok Gayrimüslim Türk ve
Müslüman isimleri almaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Ayntab, Müslim, gayrimüslim

Kaynakça

• Akgündüz, Ahmet, Osmanlı Kanunnameleri, IV, İstanbul 1990.
• Aköz, Alaaddin, “Konya’da İhtidâ Hareketleri ve Osmanlı Mahkemesi (1640–1750)”, Uluslararası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleri ile Osmanlı Devleti Kongresi, 7–9 Nisan 1999, s. 547–560.
• Ansay, Sabri Şakir, Hukuk Tarihinde İslâm Hukuku, Ankara 1958.
• Atar, Fahreddin, İslâm Adliye Teşkilâtı, Ortaya Çıkışı ve İşleyişi, Ankara 1979.
• Aydın, M. Akif, “Eski Hukukumuzda Gayrimüslimlerin Din ve Vicdan Hürriyeti”, İslâm ve Osmanlı Hukuk Araştırmaları, İstanbul 1996, s. 229–236.Aydın, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul 1995.Becker, C. H., “Cizye”, İA, III, Eskişehir 1997, s. 199–201. Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuki İslamiye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, V, İstanbul 1968.Bozkurt, Gülnihal, “İslâm Hukukunda Zimmîlerin Hukukî Statüleri”, Kudret Ayıter’in Anısına Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. III, S. 4, İzmir 1987, s. 115–152. Bozkurt, Gülnihal, Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu (1839-1914), Ankara 1996. Cahen, CL. “Zimme”, İA, XIII, Eskişehir 1997, s. 566–571.
• Çınar, Hüseyin, 18. Yüzyılın İlk Yarısında Ayıntâb Şehri’nin Sosyal ve Ekonomik Durumu, İÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2000.
• Ercan, Yavuz, “Osmanlı İmparatorluğunda Gayrimüslimlerin Giyim, Mesken ve Davranış Hukuku”, OTAM, S. 1, Ank. 1990, s. 117–125.
• Ercan, Yavuz, Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler, Ankara 2001.
• Erdoğan, Hacer, XVII. Yüzyılda Konya’da Yaşayan Gayrimüslimlerin Sosyal ve Dini Yaşayış Durumları (1650-1700), SÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 1992.
• Ergin, Osman Nuri, Türkiye’de Şehirciliğin Tarihi İnkişafı, İstanbul 1936.
• Halaçoğlu, Yusuf, XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı ve Sosyal Yapı, Ankara 1995.
• İnalcık, Halil, “Osmanlı Hukukuna Giriş: Örfî-Sultanî Hukuk ve Fatih’in Kanunları”, AÜ. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. XIII, Ankara 1958, s. 102–126.
• İnalcık, Halil, “Osmanlılarda Cizye”, DİA, VIII, İstanbul 1993, s. 45–48.
• Kenanoğlu, M. Macit, Osmanlı Millet Sistemi Mit ve Gerçek, İstanbul 2004.
• Kıvrım, İsmail, 17. Yüzyılda Ayntab’da Gündelik Hayat (1650-1700), Ankara 2018
• Nedkoff, Boris Christoff, “Osmanlı İmparatorluğunda Cizye”, Belleten, (çev. Şinasi Altundağ), C. VII, S. 32, Ankara 1944, s. 621–624.
• Özel, Ahmet, İslâm Hukukunda Milletler Arası Münasebetler ve Ülke Kavramı, İstanbul 1982.
• Paçacı, İbrahim, “Sosyal Hayattaki Değişim Sürecinde İslâm Aile Hukuku (Evlenme ve Boşanma Örneği)” İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, S. 11, Nisan 2008, s. 59-92.
• Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I, İstanbul 1993.
• Soykan, T. Tankut, Osmanlı İmparatorluğunda Gayri Müslimler, İstanbul 2000.
• Şener, Abdülkadir, “İslâm Hukukunda Gayrimüslimler”, Türk Tarihinde Ermeniler Sempozyumu, İzmir 1983, s. 41–56.
• Ünal, Mehmet Ali, Osmanlı Müessesleri Tarihi, Isparta 1998.
• Yavuz, Ercan, “Türkiye’de XV. ve XVI. Yüzyıllarda Gayrimüslimlerin Hukukî, İçtimaî ve İktisadî Durumu”, Belleten, C. XLVII, S. 188, Ankara 1984, s. 1119-1149.
• Zuhâyli, Vehbe, İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, (çev. Beşir Eryarsoy, H. Fehmi Ulus, Abdurrahim Ural, Yunus Vehbi Yavuz, Nurettin Yıldız), C.VII, İstanbul 1994.