Gaziantep’teki Suriyeli Sığınmacıların Etnik Kökenlerine Göre Geri Dönüş Eğilimleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 37 - 51, 04.07.2021

Mehmet Emin Sönmez , Şükrü Şahin

Öz

Mısır ve Tunus’ta başlayan Arap Baharı olarak tanımlanan olayların 2011 Yılında Suriye’ye sıçramasıyla yaklaşık 10 yıldır süren ve daha da devam edecek olan Suriye iç savaşı başlamıştır. Suriye iç savaşı ile beraber II. Dünya Savaşından sonra tarihin en büyük göç hareketi gerçekleşmiştir. Meydana gelen bu göçler başta çevre ülkeler olmak üzere dünya genelini etkilemişse de en fazla etkilenen ülke Türkiye olmuştur. Gerek sığınmacı sayısının fazlalığı olsun gerekse de kalış sürelerinin gün geçtikçe uzaması sebebiyle Türkiye’nin sunabildiği imkânlar sınırlı kalmıştır. Bu durum bir taraftan Türkiye’ye ekonomik yük getirirken diğer taraftan sığınmacılar ile yerel halk arasındaki entegrasyonun gerçekleşmesini zorlaştırmıştır. Bu durum hem Türkiye hem de Türkiye’deki göçmenler için önemli bir sorun haline gelmiştir. Sığınmacı sorununa maruz kalan tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye de bir taraftan sığınmacıların entegrasyonu, hukuki hakları ile ilgilenirken diğer taraftan da geri dönüşleri için çalışmalar yürütmektedir. Dolayısıyla sığınmacıların geri dönüş isteklerinin ne düzeyde olduğunu belirlemek son derece önem taşımaktadır. Kaldı ki Suriye gibi günümüzde büyük ölçüde etnik ve mezhepsel olarak parçalanmış bir ülkeye geri dönmek isteyecek sığınmacıların da profilleri de farklı olacaktır. Günümüz Suriye şartları düşünüldüğünde geri dönüşlerin büyük ölçüde etnik temelli olacağı görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada Suriyeli sığınmacıların etnik kökenli geri dönüş istekleri ele alınmıştır. Çalışma alanı olarak yaklaşık 450 bin Suriyeliye ev sahipliği yapan ve aynı zamanda Suriye sınırında yer alan Gaziantep ili seçilmiştir. Gaziantep’te 379 Suriyeli sığınmacı ile yüz yüze anket yapılmış ve bu anketlerden elde edilen veriler SPSS programında değerlendirilerek Suriyeli sığınmacıların vatandaşlık alma ve geri dönüş eğilimlerine ilişkin belli sonuçlara varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Suriyeli Sığınmacılar, Toplumsal Kabul, Sosyalleşme, Geri dönüş

Teşekkür

Teşekkürler

Kaynakça

• Akbas, Z., Babahanoğlu, V., & Yelman, E. (2016). Türkiye’nin Suriyeli Mültecilere Yönelik İzlediği Açık Kapı Politikasının Ulusal Güvenliğine ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri. 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu (s. 96-108). Elazığ: Asos Yayınları. Akıncı, B., Nergiz, A., & Gedik, E. (2015). Uyum Süreci Üzerine Bir Değerlendirme: Göç ve Toplumsal Kabul. GÖÇ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 1(2), 58-83.
• Aygün, M., & Kaya, C. (2016). YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA HUKUKUNDA KALICI BİR ÇÖZÜM OLARAK YEREL ENTEGRASYON. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 87-142.
• BBC . (2021). bbc web sitesi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-49134096 adresinden alındı
• Buz, S., & Korç, S. (2021). Mültecilere Yönelik Kalıcıi Çözümlerden Biri Olarak Gönüllü Geri Dönüş. Sosyal Politika Çalişmalari Dergisi, 21(50), 195-230.
• Çakran, Ş., & Eren, V. (2017). MÜLTECİ POLİTİKASI: AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMASI. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(39), 1-30.
• Çiçekli , B. (2009). Uluslararası Hukukta Mülteciler ve Sığınmacılar. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Dadush, U. (2018). The Economic Effects of Refugee Return and Policy Implications. Bruegel: OCP Policy Center and Non‐Resident Scholar.
• Ergüven, S., & Özturanlı, B. (2013). Uluslararası Mülteci Hukuku ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62(4), 1007-1062.
• Geçici Koruma Statüsü ve Türkiye’deki Suriyelilere Sağlanan Hizmetlere İlişkin Bir Değerlendirme. (2016). Middle East Journal of Refugee Studies, 1(2), 109-139.
• Göç İdaresi. (2021, 5 10). Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Web Sitesi: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden alındı
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021, 5 10). Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Web Sitesi: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden alındı
• Güler, A. (2016). Mülteci Sorunu ve 1951 Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Sözleşme: Siyasi Gerçeklik ve Normatif Düzen İkilemi. Uluslarası İlişkiler , 13(51), 41-61.
• Harild, N., Christensen, A., & Zetter, R. (2015). Sustainable Refugee Return: Triggers, constraints, and lessons on addressing the development challenges of forced displacement. Washington : The World Bank Group.
• İçduygu, A., & Ayaşlı, E. (2019). Geri Dönüş Siyaseti: Suriyeli Mültecilerin Dönüş Göçü ihtimali ve Gelecek Senaryoları. MiReKoÇ.
• İçduygu, A., & Ayaşlı, E. (2019, 2 11). Geri Dönüş Siyaseti: Suriyeli Mültecilerin Dönüş Göçü İhtimali ve Gelecek Senaryolari. MiReKoÇ Web Sitesi: https://mirekoc.ku.edu.tr/wp-content/uploads/2019/05/Mirekoc_Rapor_GeriDonusSiyaseti.pdf adresinden alındı
• İçduygu, A., & Nimer, M. (2019). The politics of return: exploring the future of Syrian refugees in Jordan, Lebanon and Turkey. Third World Quarterly, 41(2), 1-19.
• İl Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2017, Nisan). 2021 tarihinde 2016 Göç Raporu: https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/YillikGocRaporlari/2016_yiik_goc_raporu_haziran.pdf adresinden alındı İneli Ciğer, M. (2016). Uluslararası Hukuka Uygun Geçici Koruma Rejiminin Unsurları Üzerine. GÖÇ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 2(3), 62-92.
• Karataş, M. (2015). Türk Yazılı Basınında Suriyeli Sığınmacılar İle Halk Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. GÖÇ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 1(2), 112-151.
• Kartal, B., & Başçı, E. (2014). TÜRKiYE’YE YÖNELİK MÜLTECİ VE SIĞINMACI HAREKETLERi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(6), 275-299.
• Kaya, C. (2019). Kalıcı Çözüm Türü Olarak Gönüllü Geri Dönüş ve Geçici Koruma Kapsamında Yer Alanlar Bakımından Türk Hukukundaki Düzenlenme Şekli. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 511-535.
• Kerber , K. (1999). Temporary protection in the european union: A chronology. Georgetown Immigration Law Journal, 14(1), 35-50.
• Köse, İ. (2016). Avrupa Birliği’nin Mülteci Açmazı ve Türkiye-Avrupa Birliği Geri Kabul Anlaşması. Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-26.
• Nizam, Ö., & Gül, S. S. (2017). TÜRKİYE'DE MÜLTECİLERE YÖNELİK YERLEŞİM POLİTİKALARI VE UYDU KENTLER: GÜVENLİK KISKACINDA YAŞAMLAR. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Göç Özel Sayısı), 1385-1410. Özdemir, E. (2017). SURİYELİ MÜLTECİLER KRİZİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1(3), 114-140.
• Özkan, R. (2019). GÖÇ OLGUSU VE TOPLUMSAL YAPIYA ETKİSİ. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(47), 127-145.
• Sönmez, M., & Adıgüzel, F. (2017). Perception of Syrian refugees in Turkey: Case of Gaziantep City. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 797-807.
• Topal, A. H. (2015). Geçici Koruma Yönetmeliği ve Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü. stanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), 5-22.
• UNHCR. (2020). GLOBAL TRENDS:FORCED DISPLACEMENT. UNHCR.
• Uzun , A. (2015). Günümüzün Sosyal ve Ekonomik Sorunu Olan Suriyelilerin Mülteci ve Ekonomi Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi. Ankara Barosu Dergisi(1), 105-120.
• Üstün, K., & Kanat, K. (2015). TURKEY’S SYRIAN REFUGEES: TOWARD INTEGRATION. Ankara: SETA.
• Yılmaz Eren , E. (2016). Geçici Koruma Statüsü ve Türkiye’deki Suriyelilere Sağlanan Hizmetlere İlişkin Bir Değerlendirme. Middle East Journal of Refugee Studies, 1(2), 109-139.