Küresel Kamusal Mal Kapsamındaki Hava Kirliliğine Neden Olan Etkenlerin Havacılık Sektörü Odaklı İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 13, 142 - 156, 11.05.2018

Mehmet Emre Doğan

Öz

İnsanların bir arada
yaşamaları sonucu ortaya çıkmış olan kamusal malın, ülke sınırlarını aşan hali
olan küresel kamusal mal kavramı 1999 yılında ortaya çıkmıştır. Oluşacak fayda
ve zarardan kimsenin dışlanamadığı gibi temel özellikleri olan küresel kamusal
mallardan biri de hava kirliliğidir. Bu çalışmada tüm canlılar için hayati
öneme sahip olan hava kirliliği, havacılık sektörü odaklı olarak incelenmiş ve
havacılık sektörünün ekonomik ve sosyal açıdan faydaları ve zararları üzerinde
durulmuştur. Günümüzde vazgeçilemez bir konumda olan havacılık sektörünün geleceği,
bu anlamla, önemli hale gelmiştir. Dolayısıyla çalışmada havacılık sektörü kaynaklı
emisyon azaltımına ilişkin yapılacak olan müdahaleler ile sektör gelişimi
arasında dengenin gözetilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küresel kamusal mal, Havacılık sektörü

Kaynakça

• AG (Alberta Government). (2017). Carbon Levy and Rebates. Web: https://www.alberta.ca/climate-carbon-pricing.aspx, (Erişim Tarihi: 18.04.2017).
• AGCER (Australia Government Clean Energy Regulator). (2016). Emissions Reduction Fund. Web: http://www.cleanenergyregulator.gov.au/ERF/About-the-Emissions-Reduction-Fund/the-safeguard-mechanism, (Erişim Tarihi: 14.04.2017).
• ÇSB (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı). (2013). Türkiye’nin 2012 Ulusal Sera Gazı Emisyon Envanteri, http://www.csb.gov.tr/projeler/iklim/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=12471, (Erişim Tarihi: 06.06.2017).
• EC. (2009). EU action against climate change. Leading global action to 2020 and beyond. The EU Emissions. Belgium: European Communities. https://ab.gov.tr/files/ardb/evt/1_avrupa_birligi/1_6_raporlar/1_3_diger/environment/climate_change_global_action_post_2012_en.pdf, (Erişim Tarihi: 15.08.2017).
• EC. (2017). European Commission. Climate Action: Kyoto 1st commitment period (2008-2012). https://ec.europa.eu/clima/policies/strategies/progress/kyoto_1_en, (Erişim Tarihi: 12. 06.2017).
• EC. (2017). Reducing Emissions From aviation. European Commission Climate Action, https://ec.europa.eu/clima/policies/transport/aviation_en, (Erişim Tarihi: 06.09.2017).
• EEA. (2017). European Environment Agency. EU Emissions Trading System (ETS) data viewer, https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/data/data-viewers/emissions-trading-viewer-1, (Erişim Tarihi: 15.06.2017).
• EMP. (2015). Compliance Markets. Ecosystem Marketplace: http://www.ecosystemmarketplace.com/marketwatch/carbon/europe/, (Erişim Tarihi: 20.04.2017).
• Erel, C. (2014). Kyoto Protokolü Işığında Havacılık Çevre Etkileri ve Önlemleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Yayını (65), 42-45.
• ETKB. (2017). Emisyon Ticareti. TC Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilebilir Enerji Genel Müdürlüğü: http://www.eie.gov.tr/iklim_deg/emisyon_ticareti.aspx, (Erişim Tarihi: 10.04.2017).
• Gül, S. (2016). Küresel Isınma ve Havacılık. Sivil Havacılık Sitesi: http://www.sivilhavacilik.net/index.php?option=com_content&task=view&id=475&Itemid=138, (Erişim Tarihi: 21.04.2017).
• Holcombe, R. G. (1997). A Theory of the Theory of Public Goods. Review of Austrian, 1-22. http://www.hayek.sk/wp-content/uploads/2012/12/The-Theory-of-Theory-of-Public-Goods.pdf, (Erişim Tarihi: 25.04.2017).
• IATA. (2006). IATA Economic Briefing European Aviation Taxes. http://www.iata.org/whatwedo/Documents/economics/EU_Taxation_June_06.pdf, (Erişim Tarihi: 15.06.2017).
• IATA. (2016). Annual Review 2016. Dublin, https://www.iata.org/about/Documents/iata-annual-review-2016.pdf, (Erişim Tarihi: 15.06.2017).
• IATA. (2016). Fact Sheet Economıc & Social Benefits of Air Transport. https://www.iata.org/pressroom/facts_figures/fact_sheets/Documents/fact-sheet-economic-and-social-benefits-of-air-transport.pdf, (Erişim Tarihi: 17.06.2017).
• IATA. (2016). Green Taxes. https://www.iata.org/policy/Documents/environmental_tax_pdf.pdf, (Erişim Tarihi 15.06.2017).
• IATA. (2016). Solidarity Tax. https://www.iata.org/policy/Documents/solidarity-tax.pdf, (Erişim Tarihi: 15.06.2017).
• IATA. (2017). Carbon Offsetting Scheme for International Aviation (CORSIA), What is CORSIA, http://www.iata.org/policy/environment/pages/corsia.aspx, (Erişim Tarihi: 27.03.2017).
• ICAO. (2016). International Civil Aviation Organization. http://www.icao.int/sustainability/Documents/TRAF/Fund-AirTransportEliminatingPoverty.pdf, (14.04.2017).
• ICAO. (2017). Aircraft Engine Emissions. ICAO Environment: http://www.icao.int/environmental-protection/Pages/aircraft-engine-emissions.aspx, (Erişim Tarihi: 28.03.2017).
• ICAO. (2017). ICAO ENVIROMENT. http://www.icao.int/environmental-protection/Pages/market-based-measures.aspx, (Erişim Tarihi: 27.03.2017).
• INDC. (2015). Republıc Of Turkey Intended Natıonally Determıned Contrıbutıon. http://www4.unfccc.int/submissions/INDC/Published%20Documents/Turkey/1/The_INDC_of_TURKEY_v.15.19.30.pdf, (Erişim Tarihi: 12.04.2017).
• Kaul, I., Grunberg , I., & Stern, M. (1999). Global Public Goods; International Cooperation In The 21st Century. New York: Oxford University Press.
• Keleş, R., Hamamcı, C., Çoban, A. (2012). Çevre Politikası. Ankara, Ankara: İmge Yayınları.
• Kirmanoğlu, H. (2012). Kamu Ekonomisi Analizi. İstanbul: Beta.
• Kirmanoğlu, H., Yılmaz, B., Susam, N. (2006). “Maliye Teorisi’nin Çıkmazı: Küresel Kamusal Mallar (Kalkınma Yardımları İçinde Küresel Kamusal Malların Finansmanı)”. Maliye Dergisi (150), 25-52.
• Kıvılcım, İ. (2012). Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sisteminde Son Durum – Havacılık Sektörü. İkv Değerlendirme Notu. İktisadi Kalkınma Vakfı.
• Ministère de l'Environnement, d. l. (2016). Aviation Changment Climatique. http://www.developpement-durable.gouv.fr/sites/default/files/Aviation_et_changement_climatique.pdf, (Erişim Tarihi: 19.04.2017).
• Mutlu, A. (2006). “Kürsel Kamu Malları Baglamında Saglık Hizmetleri ve Çevre Kirlenmesi: Üretim Finansman ve Yönetim Sorunları”. Maliye Dergisi, 53-78.
• NASA. (2017). Climate Change https://www.nasa.gov/, (Erişim Tarihi: 04.12.2017).
• NASA, (2000). Atmosferimizi Korumak, https://www.nasa.gov/centers/glenn/about/fs10grc.html, (Erişim Tarihi: 02.10.2017).
• Narin M. (2013). “Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizması: Emisyon Ticareti Flexible Mechanisms of the Kyoto Protocol: Emissions Trading”. SESSION 4D: Çevre, 941-952.
• NOAA. (2016). Temperature Anomalies Time Series https://www.ncdc.noaa.gov/sotc/global/201513, (Erişim Tarihi: 12.04.2017).
• Resmi Gazete (2009). Milletlerarası sözleşme sayı 27227 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/05/20090513-1.htm, (Erişim Tarihi: 02.06.2017).
• Schmidt, F. (2012). Deutsche Welle :Uçakların geride bıraktığı izler. http://www.dw.com/tr/u%C3%A7aklar%C4%B1n-geride-b%C4%B1rakt%C4%B1%C4%9F%C4%B1-izler/a-15753710, (Erişim Tarihi: 21.04.2017).
• UNFCCC (2013). United Nations Framework Convention on Climate Change, http://unfccc.int/2860.php, (Erişim Tarihi: 15.05.2017).
• Uslu, İ. (1995). Çevre Sorunları. İstanbul: İnsan Yayınları.
• VUKGT. (2004/67). 334 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 2004/67.
• WB. (2016). Carbon Prıcıng Watch. Washington: World Bank Group Climate Change.
• WBG. (2016). State and Trends of Carbon Pricing. Washington: World Bank Group.
• WTTC. (2014). Global Summit 2014 24th - 25th April 2014. World Travel&Tourism Council, http://www.wttc.org/summits/previous-summits/global-summit-2014/, (Erişim Tarihi: 14.04.2017).