Brüksel 1Bis Tüzüğü İle Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü Çerçevesinde Kişisel Verilerin İhlaline İlişkin Özel Hukuk Uyuşmazlıklarında Milletlerarası Yetki Kuralları

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 232 - 275, 10.06.2019

Cansu Akgün Tekgül

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.551973

Öz

24 Mayıs 2016 tarihinde Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen ve
25 Mayıs 2018 itibariyle tüm üye ülkeler bakımından doğrudan bağlayıcı hale
gelen 2016/679 sayılı Avrupa Birliği (AB) Genel Veri Koruma Tüzüğü (GVKT) AB
kişisel verilerin korunması hukuku bağlamında getirdiği birçok önemli yenilikle
yürürlüğe girdiği andan bu yana gerek AB içinde gerek dışında hukuk
uygulayıcıların ve öğretinin ilgisini çekmiş olsa da GVKT’nin maddi ve bölgesel
kapsamı itibariyle uygulama alanı bulduğu kişisel verilerin ihlaline ilişkin
yabancı unsurlu uyuşmazlıklar bakımından üye ülke mahkemelerinin milletlerarası
yetkisi meselesi kapsamlı bir araştırmaya konu olmamıştır. Esasen, genel
itibariyle kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde işlenmesinden kaynaklanan özel
hukuk uyuşmazlıklarında üye ülke mahkemelerinin milletlerarası yetkisi
bakımından GVKT’nin yürürlüğe girmesinden önce, 1215/2012 sayılı Hukuki ve
Ticari Konularda Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisi ile Mahkeme Kararlarının
Tanınması ve Tenfizi Hakkında Brüksel 1Bis Recast Tüzüğü (Brüksel 1Bis Tüzüğü)
uygulama alanı buluyordu. Dolayısıyla, bir yandan Brüksel 1Bis Tüzüğü’ndeki genel ve özel yetki kurallarının,
bir yandan GVKT m. 79 ile veri sahibinin kişisel verisini işleyen veri
sorumlusu veya işleyiciye karşı GVKT’ye aykırı işlemenin bertaraf edilmesine
yönelik açılacak özel hukuk davalarına ilişkin
milletlerarası yetki kuralının varlığı, bu tür davaların hangi üye ülke
mahkemesinde görüleceği konusunda karmaşıklığa yol açmaktadır. Zira GVKT’nin
Brüksel 1Bis Tüzüğü ile olan ilişkisi konusunda Avrupa Birliği Adalet Divanı
(ABAD) tarafından henüz geliştirilmiş bir içtihat yoktur ve bugüne kadar
yapılan çalışmalar da oldukça sınırlıdır. Bu itibarla, GVKT ile getirilen
milletlerarası yetki kuralının, veri sahibinin kişisel verilerinin GVKT’ye
aykırı işlenmesinden doğan yabancı unsurlu özel hukuk uyuşmazlıklarının
çözümünde üye ülke mahkemelerinin milletlerarası yetkisi bakımından adil ve etkin
bir yetki esası sağlayıp sağlamadığı ve bu kuralın Brüksel 1Bis Tüzüğü’nde yer
alan ve niteliği itibariyle bu tür uyuşmazlıklar bakımından uygulanabilir olan
genel ve özel milletlerarası yetki kurallarıyla ne derece örtüştüğünün
incelenmesi önem kazanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü, Brüksel 1Bis Tüzüğü, kişisel verilerin korunması, milletlerarası yetki, kişisel verilerin ihlali

Kaynakça

• AZZİ, Adèle, The Challenges Faced by the Extraterritorial Scope of the General Data Protection Regulation, JIPITEC, Vol. 9, I. 2, 2018, s. 126-138.
• BAŞALP, Nilgün, Avrupa Birliği Veri Koruması Genel Regülasyonu’nun Temel Yenilikleri, MÜHF - HAD, C. 21, S. 1, 2015, s. 77-105.
• BAYRAKTAROĞLU ÖZÇELİK, Gülüm, Brüksel 1 Tüzüğü Hükümleri Uyarınca Tüketicinin Korunması, Legal Hukuk Dergisi, Rona Aybay'a Armağan Sayısı, Legal Yayıncılık, 2014, s. 527-558.
• BRKAN, Maja, Data Protection and European Private International Law: Observing a Bull in a China Shop, International Data Privacy Law, Vol. 5, No. 4, 2015, s. 257-278.
• BU-PASHA, Shakila, Cross-Border issues under EU Data Protection Law with regards to Personal Data Protections, Information & Communications Technology Law, Vol. 26, No. 3, 2017, s. 213-228.
• DEVELİOĞLU, Hüseyin Murat, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile Karşılaştırmalı Olarak Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü uyarınca Kişisel Verilerin Korunması Hukuku, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• Edward S., The EU General Data Protection Regulation: Implications for International Scientific Research in the Digital Era, University of Edinburgh School of Law Research Paper Series 2018/28, Edinburgh, 2018.
• European Union Agency for Fundamental Rights and Council of Europe, Handbook on European Data Protection Law, Publications Office of the European Union, Lüksemburg, 2018.
• GALETTA, Antonella/DE HERT, Paul, The Proceduralisation of Data Protection Remedies under EU Data Protection Law: Towards a More Effective and Data Subject-oriented Remedial System, Review of European Administrative Law, Vol. 8, No. 1, 2015, s. 125-151.
• IT Governance Privacy Team, EU General Protection Regulation (GDPR), An Implementation and Compliance Guide, 2.Baskı, IT Governance Publishing, İngiltere, 2016-2017.
• KÜÇÜKYALÇIN, Arzu, Brüksel I. Tüzüğü’nde Tüketı̇cı̇ Akı̇tlerı̇ne İlı̇şkı̇n Mı̇lletlerarası Yetkı̇ Kuralları, TBB Dergisi, Sayı 55, 2004, s. 332-359.
• LUNDSTEDT, Lydia, International Jurisdiction over Crossborder Private Enforcement Actions under the GDPR, Faculty of Law, Stockholm University, Research Paper No. 57, Stockholm, 2018, s. 212-255.
• LUTZİ,Thomas, Internet Cases in EU Private International Law, Developing a Coherent Approach, International & Comparative Law Quarterly, Vol. 66, I. 3, 2017, s. 687-721.
• ÖZKAN, Işıl/ SÜRAL, Ceyda/TÜTÜNCÜBAŞI, Uğur, Avrupa Birliği Devletler Özel Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
• REVOLIDIS, Ionnais, Judicial Jurisdiction Over Internet Privacy Violations and the GDPR, A Case of “Privacy Tourism?”, Masaryk University Journal of Law and Technology, Vol. 11, No. 1, 2017, s. 7-37.
• SVANTESSON, Dan Jerker B., European Union Claims of Jurisdiction over the Internet, An Analysis of Three Recent Key Developments, JIPITEC, Vol. 9, I. 2, 2018, s. 113-126.
• Ulrich / MANKOWSKİ, Peter/ CALVO CARAVACA Alfonso-Luis, Brussels 1 Regulation, European Commentaries on Private International Law, Sellier - European Law Publishers GmbH, 2. Bası, 2011.
• VOSS, W. Gregory, European Union Data Privacy Law Reform: General Data Protection Regulation, Privacy Shield, and the Right to Delisting, The Business Lawyer; Vol. 72, Winter 2016–2017, s. 221-233.
• https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM:2018:43:FIN (erişim tarihi: 12.03.2019)
• https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016R0679&from=EN (erişim tarihi: 22.03.2019)
• https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32010D0087 (erişim tarihi: 12.03.2019)
• https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31995L0046:en:HTML (erişim tarihi: 22.03.2019)
• https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:351:0001:0032:en:PDF (erişim tarihi: 25.03.2019)