Acentenin Denkleştirme İstemine ve Rekabet Yasağı Anlaşmasına İlişkin Hükümlerin 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 103(1). Maddesinde Sayılanlar Hakkında Uygulanırlığı

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 36, 01.06.2012

Ozan Can

Öz

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan Türk Ticaret Kanunu nun (TTK olarak anılacaktır) 122. Maddesinde denkleştirme istemi, 123. maddesinde ise, rekabet yasağı anlaşması hükme bağlanmıştır. Böylece, TTKnin Birinci Kitabının Yedinci Kısmında ilk defa düzenlenen, denkleştirme istemine ilişkin 122. ve rekabet yasağı anlaşmasına ilişkin 123. maddenin, 103(1). madde ile ilişkisi gündeme gelmiştir. Bu çalışmada, acente olmamakla birlikte, acentelik hükümlerine tâbi tutulan kimselerin denkleştirme istemi ve rekabet yasağı anlaşmasına ilişkin 122 ve 123. maddeden yararlanıp yararlanmayacağı incelenecektir. Çalışmamız, genel olarak, TTKnin 103(1). maddesinin içeriği, maddede sayılanlar hakkında denkleştirme istemini düzenleyen 122. maddenin ve rekabet yasağı anlaşmasını düzenleyen 123. maddenin uygulanıp uygulanmayacağı başlıkları altında derinleştirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Türk Ticaret Kanunu, acente, TTK m. 103(1)’de sayılanlar, denkleştirme istemi, rekabet yasağı anlaşması

APPLICABILITY OF PROVISIONS RELATED TO ADJUSTMENT REQUEST OF AGENCY AND PROHIBITION OF COMPETITION AGREEMENT TO THE CONTENTS OF ARTICLE 103(1) OF TURKISH COMMERCIAL CODE NUMBERED 6102

Öz

Referring to Article 122 of Turkish Commercial Code (hereinafter referred as TCC) which is going to go in effect on July 01, 2012, the request for adjustment and the agreement for the prohibition of competition in Article 122 of TCC was resolved. Thus, the relationship between Article 122 of TCC for the adjustments to be made and Article 123 concerning the agreement of prohibition of competition included in Section 7 of Volume 1 TCC is first discussed. This study reviews whether the persons, although not agencies, but subject to the terms of agencies are to benefit from requests for adjustments and prohibition from competition. Our study will analyze in depth the contents of the Article 103(1) of TCC, Article 122 arranging the claims for adjustments for cases listed in Article 103(1) and Article 123 for the agreement to be concluded for prohibition from competition

Anahtar Kelimeler

Turkish Commercial Code, Agency, the persons listed in Article 103(1) of Turkish Commercial Code, request for adjustment, agreement for prohibition from competition

Kaynakça

• ARKAN, Sabih, Ticarî İşletme Hukuku, 15. Basım, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2011.
• AYAN, Özge, Acentenin Denkleştirme Talep Etme Hakkı, 1. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• AYHAN, Rıza/ÖZDAMAR, Mehmet/ÇAĞLAR, Hayrettin, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticarî İşletme Hukuku, 4. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• BROX, von Hans, Handelsrecht und Wertpapierrecht, 17.
• Auflage, C. H. Beck, München 2004.
• CAN, Ozan, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Acentelikte Rekabet Yasağı Anlaşması, 1. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• CANARIS, Claus Wilhelm, Handelsrecht, 24. Auflage, C.H. Beck, München, 2006.
• DOĞANAY, İsmail, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, C.1, 3. Baskı, Feryal Matbaası, Ankara, 1990.
• DURAL, H. Ali “Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Uyarınca Acentenin Denkleştirme Talep Etme Hakkının Maddi Şartları”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2005, Cilt: 1 (s. 303- 313).
• ERDEM, H. Ercüment “Tek Satıcılık Sözleşmesinde Denkleştirme Talebi”, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, Yıl: 2003, Cilt 1 ( s. 91-118).
• ERİŞ, Gönen, Madde Açıklamalı-En Son İçtihatlı Türk Ticaret Kanunu, C. I, Ticarî İşletme ve Ticaret Şirketleri, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.
• GÜRZUMAR, O. Berat, Franchise Sözleşmeleri ve Bu sözleşmelerin Temelini Oluşturan “Sistemler”in Hukuken Korunması, 1.Baskı, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1995.
• HEYMANN, Ernst/SONNENSCHEIN, Jürgen/WEITEMEYER, Birgit, Seerecht ), 2. Auflage, Sammlung Guttentag, Berlin, 1995. (ohne
• HOPT, J. Klaus, Handelsvertreterrecht, §§ 84 - 92c, 54, 55 HGB mit Materialien, 3. Auflage, C.H. Beck, München, 2003.
• HOYNINGEN-HEUNE, v. Gerrick, in: Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch, Band 1, Erstes Buch, Handelsstand §§ 1–104, 2. Auflage, C.H.Beck, München, 2005.
• İŞGÜZAR, Hasan, Tek Satıcılık Sözleşmesi, Dayınlarlı Hukuk Yayınları, Ankara, 1989.
• KALPSÜZ, Turgut “Müvekkillerine İzafeten Acentalara Karşı Dava Açılması ve Takip Yapılması”, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Dergisi, Yıl: 1983, Cilt: 12, Sayı: 1 (s. 1-119.
• KARAHAN, Sami, Ticari İşletme Hukuku, 22. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya, 2011.
• KARASU, Rauf “Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na Göre Acentanın Denkleştirme Talebi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
• Dergisi, Yıl: 2008, Cilt: 57, Sayı 4 (s. 283 – 318).
• KARAYALÇIN, Yaşar, Ticaret Hukuku Dersleri, C. I, Giriş,
• Ticarî İşletme, 3. Baskı, Güzel İstanbul Matbaası, Ankara, 1968.
• KAYIHAN, Şaban, Acentelik Sözleşmesi, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• KENDİGELEN, Abuzer, Yeni Türk Ticaret Kanunu, Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• KINACIOĞLU, Naci, Acente ve Acentelik Sözleşmesi, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 1963.
• KIRCA, Çiğdem, Franchise Sözleşmesi, 1. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara, 1997.
• LOWISCH, Gottfried, HGB, Handelsgesetzsbuch Bd. 1, §§ 1- 342a Kommentar, (hrsg. von Boujong, K/ Ebenroth, C. H./ Jost, D.), C.H.Beck, München, 2001.
• MEYER, C. Alexander, Der Alleinvertrieb, Sogetes, 2. Auflage, Zürich, 1992.
• SCHRODER, Georg, Recht der Handelsvertreter, Gesetz zur Anderung des Handelsgesetzbuches vom 6.
• August 1953, Franz Vahlen Verlag, Berlin- Frankfurt, 1953.
• ŞİT, Başak/GÜREL, Murat (Derleyenler) “Yeni Türk Ticaret Kanunu İle Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’a İlişkin TBMM Genel Kurul Görüşmelerinde Verilen Önergeler ve Gerekçeleri”, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Dergisi, Yıl: 2010, Cilt: 26, Sayı: 4 (s. 209- 309).
• TEKİNALP, Gülören, Acenta Sözleşmesine Uygulanan Kanunlar İhtilafı Kuralı, 1. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, İstanbul, 1972.
• TEKİNALP, Ünal “Türk Hukukunda Acentanın Portföy Akçası Talebi”, Ali Bozer’e Armağan, Ankara, 1998, s. 1-17.
• Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ve TBMM Adalet Komisyonu Raporu, Adalet Bakanlığı Yayınları, Ankara 2007.