Roma Antikitesinde Sosyal Politik Ekonomik Değişimlerin Hukuksal Yapı Ve Kamu Düzeni Üzerindeki Etkileri

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 89 - 107, 01.12.2012

Şefik Taylan Akman

Öz

Roma hukuku, bir şehir devletinden bir dünya imparatorluğuna uzanan Roma devletinin egemenliği altında bulunan topraklarda uygulanan hukuksal sistemi ifade eder. Bununla birlikte Roma hukukunun etkisini sadece antik dönem ile sınırlayabilmek mümkün değildir. Roma hukukunun geçerliliği bütün bir Ortaçağ boyunca sürdüğü gibi, bilhassa modern hukuk sistemlerini de başta özel hukuk kurumları olmak üzere ciddi anlamda etkilediğini belirtmek gerekir. Mülkiyet hukukundan sözleşme hukukuna birçok hukuksal kategorinin Roma hukukundan beslendiği ayrıca dikkat çeker. Bu çalışmada Roma hukukunun gelişimi, sadece hukuka bağlı etkenler çerçevesinde değerlendirilmeyecektir. Tarihsel süreçte sosyolojik bir bakış açısıyla Roma devleti içinde gerçekleşen olaylarla bağlantı kurularak hukukun değişimi yorumlanmaya çalışılacaktır. Dolayısıyla Roma hukukunun incelenmesinde, Romanın politik tarihi, iktisadi gelişimi ve yaşanan toplumsal olayların etkileri de göz önüne alınacaktır. Bu bağlamda plebler ile patriciuslar arasında yaşanan ekonomik ve politik mücadele ve sınıf savaşlarının sonuçları, şehir devletinden bir imparatorluk haline gelmesinin Romanın kamu düzeni üzerindeki etkileri ve Hıristiyanlığın ortaya çıkışının ardından Roma topraklarında yaşayan halklar arasında hızla taraftar kazanması gibi hususlar araştırılacaktır. Söz konusu olayların geleneksel Roma devlet yapısı içindeki sonuçları ile Roma hukukunda ne gibi dönüşümlere sebep olduğu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hukukun gelişimi, hukuk sosyolojisi, hukuk ve politika, Roma hukuku, Roma devleti

THE IMPACT OF SOCIAL – POLITICAL – ECONOMIC ALTERATIONS ON THE LEGAL STRUCTURE AND PUBLIC ORDER IN THE ROMAN ANTIQUITY

Öz

Roman law expresses the legal system adopted that the territories under domination of the Roman state, which a world empire is extending from a city state. However, the influence of the Roman law is not only restricted by the ancient period. As the validity of the Roman law is maintained all through the medieval, notably it should be noted that modern legal systems initially the institutions of private law is significantly affected by the Roman law. Many legal categories from property law to contract law that feed on from the Roman law also draw attention.In this study, the development of the Roman law won’t only be considered within the framework of the factors connected with law. In the historical period with a sociological perspective will be attempted to interpret the alteration of law by establishing a connection with the events that took place in the Roman state. Therefore, on the examination of the Roman law, the effects of Roman political history, economic development and social events will be taken into account. In this context, the issues like the consequences of the economic and political struggles and the class wars between the plebs and patricians, the impact on the public order of Rome that becoming an empire from the city state and after the emerges of Christianity its quickly gained followers among the people living in the territory of Rome will be searched. These events’ results in the structure of traditional Roman state and what kind of transformations caused on the Roman law will be discussed

Anahtar Kelimeler

Development of the law, sociology of law, law and politics, Roman law, Roman state

Kaynakça

• BUCKLAND, W. W., A Text–Book of Roman Law From
• Augustus to Justinian, Cambridge [Eng.], University Press, 1950.
• CAPOGROSSI COLOGNESI, Luigi, “Roma Egemenliği: Yurttaşlık ve Kölelik”, (Çev. Özcan Çelebican), AÜHFD, C. 43, S. 1 – 4, Y. 1993, (s.299 – 311).
• DEMİRCİOĞLU, Halil, Roma Tarihi, I. Cilt, Cumhuriyet I. Kısım, Menşe’lerden Akdeniz Havzasında Hâkimiyet Kurulmasına Kadar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1953.
• ENGELS, FRIEDRICH, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, 12. Baskı, (Çev. Kenan Somer), Sol Yayınları, Ankara, 2002.
• ENGELS, Friedrich, Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu, 3. Baskı, (Çev. Sevim Belli), Sol Yayınları, Ankara, 1992.
• GEORGESCO, A., “Roma Hukuku ve Modern Dünya Düşüncesi”, (Çev. Bülent Tahiroğlu), İÜHFM, C. 42, S. 1 – 4, Y. 1976, (s. 585 – 601):
• JONES, A. H. M., “Imperial and Senatorial Jurisdiction in the Early Principate”, Studies in Roman Government and Law, Basil Blackwell, Oxford, 1960, (s. 69 – 98).
• JONES, A. H. M., “The Imperium of Augustus”, Studies in Roman Government and Law, Basil Blackwell, Oxford, 1960, (s. 1 – 17).
• JOHNSTON, David, Roman Law in Context, Cambridge University Press, Cambridge, 1999.
• KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan, Roma Hukuku, 15. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.
• KULAOĞLU, Meliha, “Tarihçi Titus Livius ve Tarihinin Birinci Kitabının Önsözü”, Anatolia, S. 12, Y. 1968, (s. 9 – 15).
• KÜÇÜK, Eşref, “XII. Yüzyıl Rönesansı ve ‘Yeniden Doğan’ Roma’yı Günümüze Bağlayan Son Halka”, AÜHFD, C. 56, S. 4, Y. 2007, (s. 111 – 122).
• MARX, Karl & ENGELS, Friedrich, Alman İdeolojisi [Feuerbach], 4. Baskı, Sol Yayınları, Ankara, 1999.
• MOMMSEN, Theodor, The History of Rome Vol. 1, (Çev. William Purdie Dickson), Richard Bentley & Son, London, 1894.
• OKANDAN, Recai G., Roma Âmme Hukuku, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1944.
• OKANDAN, Recai G., “Roma Hukukunun Kaynakları Bakımından Vukua Gelen Tarihî Gelişme”, İÜHFM, C. 18, S. 1 – 2, Y. 1952, (s. 454 – 478).
• ÖZCAN, Mehmet Tevfik, Modern Toplum ve Hukuk Devleti, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• ÖZLEM, Doğan, Etik – Ahlak Felsefesi–, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2004.