İfade Ve Basın Özgürlüğü Çerçevesinde Soruşturma Evresinde Yayın Yasakları Üzerine Bazı Tespit Ve Değerlendirmeler

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 146 - 164, 01.12.2012

Denizhan Horozgil

Öz

İfade özgürlüğü ve ifade özgürlüğünün bir görünüm şekli olarak basın özgürlüğü ve bu özgürlüklerin sınırları, bir toplumun demokratik nitelikte olup olmadığını belirleyen en büyük faktörlerden birisidir. Bu çalışmada öncelikle ifade ve basın özgürlüğünün ne anlama geldiği, bu özgürlük kategorileri arasındaki ilişki, basın ve basın özgürlüğünün önemi, yasal düzenlemedeki yeri, sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiği, bu sınırlardan birisi olan ve basın özgürlüğünün özünü etkileyen yayın yasaklarının özellikle ceza soruşturması evresinde kendisini nasıl gösterdiği konuları, uygulamadan örnek olay ve kararlar ile birlikte incelenmiştir. Bu çerçevede temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasında dikkat edilmesi gereken noktalar ile birlikte özellikle sınırlamanın kanun tarafından öngörülmüş olması gerektiği üzerinde durulmuştur. Daha sonra, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Yargıtay içtihatlarına değinilmiş, kanun koyucunun, mevzuatta boşluk bulunduğunu düşündüğümüz bazı temel konularda düzenleme yapması veya var olan bazı düzenlemeleri değiştirmesi veya mevcut ceza usul sistemine uyarlaması gerektiği düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, yayın yasakları, soruşturma evresinin gizliliği

SOME DETECTION AND CONSIDERATIONS ABOUT PUBLICATION BANS DURING CRIMINAL INVESTIGATION IN FRAMEWORK OF FREEDOM OF EXPRESSION AND PRESS

Öz

Freedom of expression and freedom of press emerging as an appearance of freedom of expression and limitations of these freedoms are one of the most important factors determining whether a society is democratic or not. In this study, especially meanings of these freedoms, connection between these categories of freedom, importance of the press and freedom of the press, position of the legal regulation, beginning and ending of the limitations, appearance style of “publication bans” which is one of the mentioned limitations and affect the essence of freedom of the press, particularly during criminal investigation is analyzed together with case studies and court decisions. Within this framework, the aspect that must be considered the limitation of fundamental rights and freedoms and particularly on the need to regulation by “law” of limitation is emphasized. Afterwards, case-law of European Court of Human Rights and Supreme Courts are mentioned and it is considered what legislature must enact about some basic issues determined as a legal loophole and what legislature must amend or adaptation to the existing system of criminal procedure of some legal arrangements

Anahtar Kelimeler

Freedom of thought, freedom of expression, freedom of press, publication bans, secrecy in criminal investigation

Kaynakça

• ABADAN, Nermin Unat, “Basın ve Haberleşme Hürriyeti”, Türkiye’de İnsan Hakları Semineri (9-11 Aralık 1968), Ankara, 1970.
• ARMAĞAN, Servet, “Basın Hürriyeti ve Sınırları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1997, Cilt: II, Sayı: 1-2, s. 197-204.
• ATALAY, Akın, “Basın Kanunu ve Uygulama Sorunları”, Basın Hukuku (Galatasaray Üniversitesi Atölye Çalışmaları I), İstanbul, 2007.
• BALKANLI, Remzi, Basın Hürriyeti, 1. Basım, Resimli Posta Matbaası, Ankara, 1961.
• BIÇAK, Vahit, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, 1. Basım, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara, 2002.
• BOZKURT, Enver / DOST, Süleyman, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü ve Türkiye”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl: 2002, Cilt: 7, Sayı: 1, s. 47-74.
• CENTEL, Nur, Ceza Muhakemesi Hukukunda Tutuklama ve Yakalama, 1. Basım, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1992.
• DÖNMEZER, Sulhi / ERMAN, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt II, 9. Basım, İstanbul, 1986.
• DÖNMEZER, Sulhi, Basın ve Hukuku, Genişletilmiş ve Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Bası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1976.
• ERDOĞAN, Mustafa, “Demokratik Toplumda İfade Özgürlüğü: Özgürlükçü Bir Perspektif”, Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 24, s. 3-27.
• EREM, Faruk / DANIŞMAN, Ahmet / ARTUK, Mehmet Emin, Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 1997.
• EVİK, Vesile Sonay, “Basın Kanununa İlişkin Düşünceler”, Basın Hukuku (Galatasaray Üniversitesi Atölye Çalışmaları I), İstanbul, 2007.
• İÇEL, Kayıhan / ÜNVER, Yener, Kitle Haberleşme Hukuku, Yenilenmiş 7. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2007.
• İÇEL, Kayıhan, Suçların İçtimaı, 1. Basım, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1972.
• İLKİZ, Fikret, “İfade Özgürlüğü ve Yeni Basın Yasası”, İfade Özgürlüğü İlkeler ve Türkiye, 1. Basım, İletişim Yayınları, İstanbul, 2007.
• İLKİZ, Fikret, “Yayın Yasakları”, Prof. Dr. Çetin Özek Armağanı, 1. Basım, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1994.
• KABOĞLU, İbrahim, “Düşünce Özgürlüğü”, İnsan Hakları Almanağı, 1. Basım, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000.
• KABOĞLU, İbrahim, Türkiye’de Düşünce Özgürlüğü, 1. Basım, TÜGİK Yayınları, İstanbul, 1997.
• KAPANİ, Münci, Kamu Hürriyetleri, 7. Basım, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 1993.
• KATOĞLU, Tuğrul, Ceza Kanunlarının Zaman Yönünden Uygulanması, 1. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• KOCASAKAL, Ümit, “5187 Sayılı Yeni Basın Kanunu ile Ortaya Çıkan Hukuki Sorunlar”, Basın Hukuku (Galatasaray Üniversitesi Atölye Çalışmaları I), İstanbul, 2007.
• KORKMAZ, Ömer, “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü Konusunda Verdiği Kararlar ve Türkiye’de Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü İle Sınırlarına İlişkin Birkaç Not”, Terazi Hukuk Dergisi, Yıl: 2007, Sayı: 7, s. 7-30.
• KORKUT, Levent, “Basın Özgürlüğü”, İfade Özgürlüğü İlkeler ve Türkiye, 1. Basım, İletişim Yayınları, İstanbul, 2007.
• KUNTER, Nurullah, “Fikri İçtima Sebebiyle Suçların Birleştirilmesi”, Fakültesi Mecmuası, Yıl: 1948, Cilt: XIV, Sayı: 1-2, s. 359-379. Üniversitesi Hukuk
• KUNTER, Nurullah, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Basım, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1989.
• KÜÇÜK, Adnan, İfade Özgürlüğünün Unsurları, 1. Basım, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara, 2003.
• MACOVEİ, Monica, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 10.Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları El Kitapları, No. 2, Kasım, 2001. MERAN, Necati,
• ÖZEK, Çetin, Basın Özgürlüğünden Bilgilenme Hakkına, 1. Basım, Alfa Yayınları, İstanbul, 1999.
• ÖZEK, Çetin, Türk Basın Hukuku, 1. Basım, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1978.
• ÖZEL, Cevat, “Yeni Basın Kanunu Maddelerinin İrdelenmesi”, Üniversitesi Atölye Çalışmaları I), İstanbul, 2007.
• ÖZEN, Muharrem, “Hakaret Suçlarında Haber Verme ve Eleştiri Hakkı”, Üçüncü Yılında Yeni Ceza Adalet Sistemi, 1. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009.
• ÖZKORKUT, Nevin Ünal, “Basın Özgürlüğü ve Osmanlı Devleti’ndeki Görünümü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2002, Cilt: 51, Sayı: 3, s. 65-84.
• PALM, Elisabeth, “AİHM Kararları ve AB Düzenlemeleri Işığında Basın Özgürlüğü, Adil Yargılanma Hakkı, Soruşturma ve Yargılama İlişkileri”, Çağdaş Demokrasilerde Yargı ve Medya İlişkileri (24-25 Mayıs 2010), Ankara, 2010.
• PERİN, Cevdet, Düşünce ve Basın Özgürlüğü, 1. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1974.
• SADURSKİ, Wojciech, İfade Özgürlüğü ve Sınırları, (Çev. M. Bahattin Seçilmişoğlu), 1. Basım, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara, 2002.
• SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar, Türkiye’de Basın Özgürlüğü, 1. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2007.
• SANCAR, Türkan Yalçın, Türklüğü, Cumhuriyeti, Meclisi, Hükümeti, Adliyeyi, Bakanlıkları, Devletin Askeri ve Emniyet Muhafaza Kuvvetlerini Alenen Tahkir ve Tezyif Suçları, 2. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
• SCHAUER, Frederick, İfade Özgürlüğü: Felsefi Bir İnceleme, (Çev. M. Bahattin Seçilmişoğlu), 1. Basım, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara, 2002.
• SINAR, Hasan, “Basın Kanunundan Kaynaklanan Bazı Güncel Hukuksal Sorunlara İlişkin Tespit ve Öneriler”, Basın Hukuku (Galatasaray Üniversitesi Atölye Çalışmaları I), İstanbul, 2007.
• Stratejik Planlama Müdürlüğü Uygulamanın Takibi Dairesi, İfade ve Haber Alma/Verme Özgürlüğü Konusunda Avrupa Konseyi Standartları, Strasbourg, 2003, http://www.dsp.coe.int/DSP/monitoring/docs/ Monitor-inf%282003%293_Tur.pdf (Erişim Tarihi 18.03.2012).
• SUNAY, Reyhan, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ve Türk Anayasası’nda İfade Hürriyetinin Korunması”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2000, Cilt: 8, Sayı: 1-2, s. 527-544.
• SÜREN, Özlem Koçak, “Basın Yoluyla Yargıya Müdahale”, İstanbul Barosu Dergisi, Yıl: 2007, Cilt: 81, Sayı: 2, s. 631-644.
• ŞAHİN, Kemal, İnsan Hakları ve Özgürlük Boyutuyla İfade Özgürlüğü, 1. Basım, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2009.
• ŞANLI, Pelin, “AİHM Kararlarında İfade Özgürlüğü”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl: 2, Cilt: 1, Sayı: 7, s. 421-480.
• TANÖR, Bülent, Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası, 1. Basım, Öncü Kitabevi, İstanbul, 1969.
• TANÖR, Bülent, Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, 3. Basım, BDS Yayınları, İstanbul, 1990.
• TOROSLU, Nevzat / FEYZİOĞLU, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Basım, Savaş Yayıncılık, Ankara, 2008.
• UÇUM, Mehmet / ABANOZ, Ümit, “Uygulama Yönünden Basın Özgürlüğü ve Basın Hukuku”, Basın Hukuku (Galatasaray Üniversitesi Atölye Çalışmaları I), İstanbul, 2007.
• ÜNVER, Yener, Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, 1. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
• YAŞAR, Osman / GÖKCAN, Hasan Tahsin / ARTUÇ, Mustafa, Yorumlu – Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Cilt VI, 1. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
• http://www.rtuk.org.tr/, (Erişim Tarihi 09.10.2012).
• http://aihm.anadolu.edu.tr/, (Erişim Tarihi 09.04.2012).
• http://www.haberler.com/, (Erişim Tarihi 18.06.2012).
• http://arsiv.ntvmsnbc.com/, (Erişim Tarihi 18.06.2012).
• http://www.hurriyet.com.tr/, (Erişim Tarihi 18.06.2012).