Altyapının Kronikleşen Sorunu Taşeronluk Müessesesi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 91 - 104, 01.06.2015

Abdülsamet Güller

Öz

Taşeronluk kurumu, gündemimizi son derece yoğun bir biçimde meşgul edişine, sebep ve sonuçları yönüyle sürekli olarak tartışılmasına rağmen, doğurageldiği problemlere uyar bir çözüme kavuşturulamamaktadır. Onu salt bir İş Hukuku müessesesi telakki ederek, bu yolda taşeronluk ilişkisini düzenleyen mevzuat derinlemesine analiz edilmekte ve münhasıran kapsamlı şerhlerin açıklamalarıyla yetinilmektedir. Buna karşılık, taşeronluğa beden veren ilinti, yeter derecede incelenen bir zemin değildir. Hukukun, onu doğuran ilişkiden koparılmayarak tetkik edilmesi, bizi daha elverişli sonuçlara götürecektir. Bu bakımdan, taşeronluğa dönük gerçekçi bir çalışma, bu kurumun oluşmasında rol icra eden neo-liberal politikaların ve onun bünyesinde durduğu sosyal ve ekonomik yapının analiz edilmesini gerektirir. Aksi durum, emeğin sorunlarını gün ışığına çıkarmakla birlikte, ona bir çözüm getirmekten uzak kalacak ve bu düzenek, durmaksızın maksimize edilen kârlılığa karşılık, durmaksızın minimize edilen sosyal haklara müncer olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Alt işverenlik, taşeronluk ilişkisi, esneklik, esnek üretim sistemi, belirsizlik, üretim sürecinin parçalanması, sosyal işbölümü, teknik işbölümü

A Review on the Subcontracting Institution which is the Cronic Problem of Infrastructure

Öz

Although occupies our agenda intensively and discussed constantly regarding its reasons and consequences, subcontracting still has no adequate remedy that corresponds the inherent problems.
Currently, legislation is paraphrased in depth and the interpretations of comprehensive annotations
are being settled exclusively by way of perceiving subcontracting as a pure institution of labor law.
However, it seems that the relationship that gives rise to outsourcing, is not adequately studied. Analysing the law without isolating the relationship generating it, will lead us to more accurate conclusions. In that respect, a proper research on outsourcing requires an analysis of neo-liberal policies
that play a role in the existence of this institution and the socio-economic structure in which it is
present. A contrary perspective, even though sheds some light upon the problems of labor, would not
be able to resolve these said problems and this mechanism would perpetually minimise social rights
vis-à-vis increasingly maximised profitability.

Anahtar Kelimeler

Outsourcing, subcontracting relationship, flexibility, flexible production system, ambiguity, the fragmentation of manufacturing process, social division of labour, technical division of labour

Kaynakça

• ANSAL, Hacer, Esnek Üretimde İşçiler ve Sendikalar (Post-Fordizm’de Üretim Esnekleşirken İşçiye Neler Oluyor?), Birleşik Metal-İş Sendikası, Ankara, 1996.
• GÜZEL, Ali, “İş Yasasına Göre Alt İşveren Kavramı ve Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinin Sınırları”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Yıl: 2004, Cilt: 1, Sayı: 1, (31-65)
• İNCİROĞLU, Lütfi, Çalışma Hayatında Asıl İşveren-Alt İşveren (Taşeron) Uygulaması-I, http://www. lutfiinciroglu.com/content/view/11/19/ (erişim tarihi 04. 01. 2015)
• KOÇ, Yıldırım, Taşeronluk ve Fason Üretim: Sorunlar, Çözümler, Türk-İş Eğitim Yayınları, Ankara, 2001.
• NARMANLIOĞLU, Ünal, “Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisinden Doğan Sorumluluklar”, Türk İş Hukukunda Üçlü İlişkiler (der. M. Uçum), 1. Basım, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• ÖZDEMİR, Ali Murat “Belirsizliğin Düzenleyici Etkisi: Taşeronluk Müessessesi Üzerine Saptamalar”, Toplum ve Hekim Dergisi, Yıl: 2008, Cilt: 23, Sayı: 4, (s. 263-268)
• ÖZDEMİR, Ali Murat “Uluslararası Hukuk ve Sömürü”, Bilsay Kuruç’a Armağan, (der. S. Şahinkaya, vd.), 1. Basım, Mülkiyeliler Birliği, Ankara, 2011, (s. 983-991).
• ÖZVERİ, Murat “İş Hukukunun Altının Oyulması”, Tes-İş Dergisi, Yıl: 2008, Sayı: 2, (s. 109-114).
• ŞAFAK, Can “4857 Sayılı İş Kanunu Çerçevesinde Taşeron (Alt İşveren) Meselesi”, TBB Dergisi, Yıl: 2004, Sayı:51, (s. 111-132).
• ŞEN, Sabahattin “İşçilerin ve Sendikaların Kâbusu, İşverenlerin Truva Atı”, Tes-İş Degisi, Yıl: 2008, Sayı: 2, (s. 95-105).
• TOZLU, Ahmet / ERASLAN, Mehmet Tarık “Türkiye’de Alt İşverenlik Uygulaması”, Sayıştay Dergisi, Yıl: 2012, Sayı: 84, (s. 45-62).
• YÜCASAN-ÖZDEMİR, Gamze / ÖZDEMİR, Ali Murat, Sermayenin Adaleti, 1. Baskı, Dipnot Yayınları, Ankara, 2008.
• YÜCESAN-ÖZDEMİR, Gamze “Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Yıl: 2010, Cilt: 27, Sayı: 4, (s. 35-50).