Turkiye’de Aile Gelirinin Vergilendirilmesi: Gelir Dağılımı Üzerine Yeniden Düşünmek

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 63 - 76, 01.06.2016

Eda Özdiler Küçük

Öz

Modern vergi teorisi, optimal vergilendirme öğretisi çerçevesinde gelirin vergilendirilmesini, vergi avantajları, teşvikler ya da aile yardımı gibi para transferlerinden ayrı değerlendirmenin mümkün olmadığını kabul etmektedir. Kamu maliyesinde servet ve harcama dışında ödeme gücünün üç göstergesinden biri olan gelirin vergilendirilmesi bakımından kapsamlı gelir vergisi görüşü, “vergiyi ödeme gücü”nden çok “geliri harcama gücü”ne önem verir. “Geliri harcama gücü” ise “aile” bakımından “bireyler”e oranla farklıdır, çünkü iki zaman noktası arasında birey ile ailenin ekonomik gücündeki “net artış” farklıdır ve bu net artış oranı vergiye tâbi geliri ifade eder. Dolayısıyla “aile” ile “birey” bakımından ödeme gücünden kaynaklanan vergi miktarının farklı olması gerekir. Ailenin vergilendirmesi bakımından devletin vergi politikaları kapsamında ve sosyo-ekonomik değişiklikler sonucunda vergi reformları sürekli olarak gündemdedir. Aile gelirinin vergilendirilmesi bakımından farklı ekonomilerin vergi mevzuatlarının karşılaştırılması bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır

Anahtar Kelimeler

vergilendirme, vergi hukuku, evlilik, çocuklar, aile hukuku

Taxation of Family Income In Turkey: Reconsidering Distributive Measures

Öz

W ithin the framework of the literature on optimal taxation, modern tax theory rejects an analysis of income taxation separate from tax benefits, incentives or money transfers such as family allowances. In public finance, as one of the three indicators of ability to pay, rather than wealth and expenditures, taxation of income emphasizes on “ability to spend income” more than “ability to pay tax”. “Ability to spend income” is different for “family” as a social and economic unit from “individuals” as the net increase in economic ability between two time points -which legally defines the income subject to taxation- for family and individuals is different. This should be considered in tax implementations for individuals and family. With respect to taxation of families, tax reforms are constantly actual in the scope of tax policies and socio-economic changes. This paper surveys a comparative evaluation of tax legislations of economies in a theoretical aspect

Anahtar Kelimeler

taxation, tax law, marriage, children, family and personal law

Kaynakça

• Akıntürk, T., Yeni Medeni Kanun’a Uyarlanmış Aile Hukuku, Türk Medeni Hukuku, C.II, İstanbul 2002.
• Akkaya, M., Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım, Turhan Kitabevi, 2002.
• Akkaya, M., “Status of Efforts to Affect the Tax Obligation Under the Constitutional Principles of Taxation”, in B. Yaltı (ed.), International Tax Law Conference Series, 2: Preventing Tax Avoidance, Beta, 2014, 45-65.
• Apps, P. & R. Rees, “Australian Family Tax Reform and the Targeting Fallacy”, The Australian Economic Review, 43 (2), 2010, p. 153-175.
• Ateş, L., Vergilendirmede Eşitlik, Derin Yayınları, İstanbul 2006.
• Ateş, L., “Bir Başka Açıdan Asgari Geçim İndirimi”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 232, Y. 2008, s. 197-206.
• Başaran Yavaşlar, F., “Artan Oranlı Vergi Tarifesi Verginin Mali Güçle Orantılı Olması İlkesinin Zorunlu Bir Sonucu Mudur?”, Prof. Dr. Adnan Tezel’e Armağan, T.C. Marmara Üniversitesi Yayın No: 600, 2000, 87-102.
• Başaran Yavaşlar, F., Gelir Vergilendirmesinin Temelleri, Seçkin Yayınevi, 2011.
• Çağan N., “Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XXXVII, S. 1-4, Y. 1980, s. 129-151.
• Çelik Tüzün, B. Vergilemede Müdahale İlkesi, Anayasa ve Gelir Vergisi Hükümleri Açısından İncelenmesi, Gazi Kitabevi, 2001.
• David, C., “Chapter: 3, France”, in M. T. Soler Roch (ed.), Family Taxation in Europe, Kluwer Law International, 1999, 27-54.
• Everest-Phillips, M., “State Building Taxation for Developing Countries: Principles for Reform”, Development Policy Review, 28 (1), 2010, 75-96.
• Gunnarsson, A. “Chapter: 8, Sweeden”, in M. T. Soler Roch (ed.), Family Taxation in Europe, Kluwer Law International, 1999, 117-129.
• Güneş, G. Verginin Yasallığı İlkesi, Alfa Yayınları, 1998.
• Herber, “II. Gelir Vergisi Reformu”, Ord. Prof. Dr. Nihad S. Sayar’a Armağan, Çağdaş Vergilemedeki Son Gelişmeler (Derleme ve Çeviriler), 1980.
• Lang, J., “Chapter 4: Germany”, in M. T. Soler Roch (ed.), Family Taxation in Europe, Kluwer Law International, 1999, 55-71.
• Karakoç, Y., “Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Özel Sayı 2013, Prof. Dr. M. Polat Soyer’e Armağan, C. II, İzmir 2014, 1259-1308.
• Kristjansson A. S. Lambert, & P. J., Structural Progression Measures For Dual İncome Tax Systems,
• J Econ Inequal (13), 2015, 1-15.
• Messere, K., Tax Policy in OECD Countries: Choices and Conflicts, IBFD Publications BU. 1993.
• Mosschetti F. & R. Schiavolin,“Chapter-6: Italy”, in M. T. Soler Roch (ed.), Family Taxation in Europe, Kluwer Law International, 1999, 85-103.
• Öncel, M. & Kumrulu, A. & Çağan, Nami, Vergi Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Değişiklikler İşlenmiş 22. Baskı, Turhan Kitabevi, 2013.
• Öztan, B., Aile Hukuku, Ankara 2004.
• Saban, N., Vergi Hukuku, 5. Baskı, Beta, 2009.
• Soler Roch, M. T., “Chapter 1: Introduction”, in M. T. Soler Roch (ed.), Family Taxation in Europe, Kluwer Law International, 1999, 1-9.
• Şanver, S., “Vergi Ödevi”, Çağdaş Anayasalarda Ekonomik ve Sosyal Haklar ve Ödevler Uluslararası Semineri, 1982.
• Şener, O., Modern Public Finance, Revised 2nd Edition, Beta, 2014.
• Budak, T., Türk Vergi Hukukunda Anayasal Ölçüt: Mali Güç, (XII Levha Yayınları), İstanbul 2010.
• Tipke, K. Die Steuerrechtsordnung, vol. I, Köln, 1993.
• Tipke K. & J. Lang, Steuerrecht, 15th edn., Köln, 1996.
• Yaltı, B. ,“Vergi Adaleti Kavramında Soyuttan Somuta; Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarını Eşitlik, Özgürlük ve Sosyal Devlet Kavramları ile Okumak”, 13. Maliye Sempozyumu: Anayasal Mali Düzen, 1998.
• Yaltı, B., “Gelir Vergisinde Tartışmalı Bir Vergi Statüsü: Aile Vergilendirmesi-I (Kadının Konumu Açısından Bir Değerlendirme), Vergi Sorunları Dergisi (81), 1998, 72-94.
• Yaltı, B. (1998), “Gelir Vergisinde Tartışmalı Bir Vergi Statüsü: Aile Vergilendirmesi-II (Kadının Konumu Açısından Bir Değerlendirme), Vergi Sorunları Dergisi (82), 1998, 95-112.