COLLECTİON AND STORAGE OF ELECTRONİC EVİDENCE

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 77 - 107, 15.06.2020

Yusuf Başlar

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.690592

Cited By: 2

Öz

The availability of electronic evidence in criminal proceedings depends on the protection of data integrity. Because the deterioration of data integrity of an electronic evidence would negatively affect its validity and may cause its proving function to perish. One of leading the situations that can cause an electronic data to be corrupted is that it has not been collected and preserved under appropriate conditions. In this regard, the fact that the electronic evidence has a sensitive feature in terms of its structure and that it is easily corruptible requires some basic principles should be followed during the collection of such evidence, some analysis must be conducted such as live analysis, image and hash value taking, time stamp and chain of custody during the collection of evidence and the collected electronic data is required to be kept under suitable conditions. In this study, we discussed the principles and the procedures to be followed during the collection and preservation of electronic evidence.

Anahtar Kelimeler

Electronic Evidence, Forensic Image, Hash Value, Time Stamping, Computer Forensic

ELEKTRONİK DELİLİN TOPLANMASI VE MUHAFAZASI

Öz

Elektronik delilin ceza yargılamasında kullanılabilmesi veri bütünlüğünün korunmuş olmasına bağlıdır. Zira bir elektronik delilin veri bütünlüğünün bozulmuş olması onun geçerliliğini de olumsuz etkileyecek ve ispat fonksiyonunun ortadan kalkmasına neden olabilecektir. Bir elektronik verinin bozulmasına neden olabilecek durumların başında ise onun uygun koşullarda toplanmamış ve muhafaza edilmemiş olması yer almaktadır. Bu bakımdan elektronik delilin yapısı itibariyle hassas özellik arz etmesi ve kolay bozulabilen nitelikte olması bu delilin toplanması sırasında bazı temel ilkelere uyulmasını, delil toplama sürecinde canlı analiz, imaj alma, hash değeri alma, zaman damgası ve koruma zinciri gibi bazı işlemlerin yapılmasını ve toplanan elektronik verilerin uygun şartlarda muhafaza edilmesini gerekli kılmaktadır. Biz de bu çalışmamızda elektronik delilin toplanması ve muhafazası sürecinde uyulması gereken prensipleri ve yapılması gereken işlemleri ele aldık.

Anahtar Kelimeler

Elektronik Delil, Adli İmaj, Hash Değeri, Zaman Damgası, Adli Bilişim

Kaynakça

• AKARSLAN, Hüseyin, Bilişim Suçları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
• AKTEPE, Basri, “Emniyet Personelinin Bilgisayar ve Bilgisayarla İlintili Suçlarla Mücadelede Dikkat Etmesi Gereken Hususlar (Adli Tıp Esaslarına Uygun Olarak Delillendirme)”, 1. Polis Bilişim Sempozyumu (21-22 Ekim 2003), Ankara, 2013, (s. 66-69).
• ARSLAN, Çetin, “Dijital Delil ve İletişimin Denetlenmesi”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi (CHKD), Yıl: 2015, Cilt: 3, Sayı: 2, (s. 253-266).
• AYDOĞAN, Hakan, Adli Bilişim'de Yeni Elektronik Delil Elde Etme Yöntemleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, 2009.
• BAYRAM, Levent, Adli Bilimlerde Ses ve Konuşma İncelemeleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• BUCAK, Yeşim, Adli Bilişim ve Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Bilgisayarda Arama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Üsküdar Üniversitesi Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü, 2019.
• CASEY, Eoghan, “Error, Uncertainty, and Loss in Digital Evidence”, International Journal of Digital Evidence, Yıl: 2002, Cilt: 1, Sayı: 2, https://www.academia.edu/2983793/ Error Uncertainty_and_Loss_in_Digital_Evidence, (erişim tarihi: 02.02.2020).
• CASEY, Eoghan, Digital Evidence and Computer Crime: Forensic Science, Computers and the Internet, Third Edition, Academic Press, California, 2011.
• COSIC, Jasmin / COSIC, Zoran, “Chain of Custody and Life Cycle of Digital Evidence”, Computer Technology and Application, Yıl: 2012, Cilt: 3, Sayı: 2, (s. 126-129).
• COSİC, Jasmin / BACA, Miroslov, (Im)Proving Chain of Custody and Digital Evidence Integrity with Time Stamp, https://www.academia.edu/15316896/_ Im_proving_chain_of_custody_and_digital_evidence_integrity_with_time_stamp (erişim tarihi: 02.02.2020).
• ÇAKIR, Hüseyin / SERT, Ercan, “Bilişim Suçları ve Delillendirme Süreci”, Örgütlü Suçlar ve Yeni Trendler, Uluslararası Terörizm ve Sınıraşan Suçlar Sempozyumu (UTSAS 2010), (der. Oğuzhan Ömer Demir ve Murat Sever), Ankara, 2011, (s. 143-170).
• DANIEL, Larry / DANIEL, Lars, Digital Forensics For Legal Professionals: Understanding Digital Evidence from the Warrant to the Courtroom, Syngress Publishing, Waltham, 2012. DEĞİRMENCİ, Olgun, Ceza Muhakemesinde Sayısal (Dijital) Delil, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014.
• DELİDUMAN, Seyithan, “Elektronik Verilerin Delil Değeri”, Bilişim Hukuku, (der. Mete Tevetoğlu), Kadir Has Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2006.
• EKİZER, A. Hakan. Adli Bilişim (Computer Forensics), https://www.ekizer.net/adli-bilisim-computer-forensics/, (erişim tarihi: 02.02.2020).
• GÖZÜŞİRİN, Mesih, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Bilişim Suçları ve Bilişim Suçları ile Mücadeleye İlişkin Model Önerisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, 2011.
• GÜNDÜZ, M. Zekeriya, Bilişim Suçlarına Yönelik IP Tabanlı Delil Tespiti, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012.
• HENKOĞLU, Türkay, Adli Bilişim Dijital Delillerin Elde Edilmesi ve Analizi, Pusula Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• HOSMER, Chet, “Providing the Integrity of Digital Evidence with Time”, International Journal of Digital Evidence, Yıl: 2002, Cilt: 1, Sayı: 1, (s. 1-7).
• KESER BERBER, Leyla, Adli Bilişim, Yetkin Yayınları, Ankara, 2004.
• KARAGÜLMEZ, Ali, “Bilişim Suçlarında Delil Toplamayı Etkileyen Başlıca Konular”, 2. Polis Bilişim Sempozyumu (14-15 Nisan 2005), Ankara, 2005, (s. 30-34).
• KARAGÜLMEZ, Ali, Bilişim Suçları ve Soruşturma-Kovuşturma Evreleri, 2. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2011.
• KILIÇ, Mehmet Serkan, “Elektronik Deliller ve Yapısal Özellikleri”, Adli Bilişim ve Elektronik Deliller, (ed. Hüseyin Çakır / Mehmet Serkan Kılıç), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014, (s. 137-158).
• KUNTER, Nurullah / YENİSEY, Feridun / NUHOĞLU, Ayşe, Açıklamalı Ceza Muhakemesi Kanunu, Cilt I, Beta Yayınevi, İstanbul, 2013.
• MASON, Stephen (Ed.), International Electronic Evidence, BIICL, London, 2008.
• MUKASEY, Michael B. / SEDGWİCH, Jeffrey L. / HAGY, David W., Electronic Crime Scene Investigation: A Guide for First Responders, Second Edition, PhotoDisc, Inc, Washington, 2001.
• NILSSON, John. D. (Ed.), Digital Evidence in the Courtroom, Nova Science Publishers, Inc., New York, 2010.
• ORTA, Mesut, Bilişim Suçları ve Elektronik Delillerin Toplanması Muhafazası Değerlendirilmesi Sunulması (Adli Bilişim), Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• ÖZBEK, Murat, “Adli Bilişim Uygulamalarında Orijinal Delil Üzerindeki Hash Sorunları”, 1. Uluslararası Adli Bilişim ve Güvenlik Sempozyumu (20-21 Mayıs 2013), Elazığ, 2013, (s. 1-7).
• ÖZBEY, Özcan, “Adli Bilişim ve Sayısal Deliller (5271 Sayılı CMK’nın 134. Maddesi)”, Yargıtay Dergisi, Yıl: 2010, Cilt: 36, Sayı: 3, (s. 61-126).
• ÖZDİLEK, Ali Osman, Uygulamadan Örnek Olaylarla Bilişim Suçları ve Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2006.
• ÖZTÜRK, Mustafa İlker, Bilişim Cihazlarındaki Sayısal Delillerin Tespiti ve Değerlendirilmesinde İş Akış Modelleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• SARIAKÇALI, Turgay, İnternet Üzerinden Akdedilen Sözleşmeler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• SOYSAL, Tamer, “İnternet Servis Sağlayıcılarının Hukuki Sorumluluğu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl: 2005, Sayı: 61, 2005, (s. 304-339).
• SAY, Kubilay, Bilişim Suçlarında Elde Edilen Delillerin Olay Yerinden Toplanması ve Laboratuvarda İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• ŞEN, Bilal, “Elektronik Ekipmanlarda Arama El Koyma ve Elektronik Deliller”, Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı (11 Ocak-15 Ocak 2010), Cilt. 3, Ankara, 2010, (s. 69-70).
• ŞEN, Osman Nihat, “Polisin Adli Bilişimde Kullanabileceği Programların Bir Değerlendirmesi”, 2. Polis Bilişim Sempozyumu (14-15 Nisan 2005), Ankara, 2005, (s. 35-41).
• ŞEKER, Güven, “Bilişim Suçlarının Delillendirilmesinde Amerikan Uygulaması ve Ülkemizdeki Durum”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Yıl: 2004, Cilt: 1, Sayı: 1, (s. 1-13).
• ŞİRİKÇİ, Ahmet Serhat / Cantürk, Nergis, “Adli Bilişim İncelemelerinde Birebir Kopya Alınmasının (İmaj Almak) Önemi”, Bilişim Teknolojileri Dergisi, Yıl: 2012, Cilt: 5, Sayı: 3, (s. 29-34).
• TÜRKTRUST, Zaman Damgası Nedir?, https://www.turktrust.com.tr/tr/urunler/zaman-damgasi/ (erişim tarihi: 02.02.2020).
• ÜNVER, Yener / HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 1. Cilt, 8. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• YETİM, Servet, “Dijital Kanıt Araştırma Yöntemleri”, İstanbul Barosu Dergisi, Yıl: 2008, Cilt: 82, Sayı: 3, (s. 1201-1222).