ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARINDA DEVLET MEMURLARININ İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ: HASAN GÜNGÖR, HASAN GÜNGÖR (2) VE ZEKİ ÇINAR BAŞVURULARI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 555 - 593, 25.06.2021

Ayşegül Kula

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.797090

Öz

İfade özgürlüğünün korunması demokrasinin en temel gereklerinden biridir; fakat devlet memurluğu statüsü memurların tarafsızlık yükümlülüğü çerçevesinde bu özgürlüğün sınırlanmasına sebep olabilmektedir T.C. Anayasa Mahkemesi, Hasan Güngör, Hasan Güngör (2) ve Zeki Çınar bireysel başvuru kararlarında, devlet memurlarının ifade özgürlüklerini detaylı olarak ele almakta ve ifade özgürlüklerinin ihlal edildiğine karar vermektedir. Bu çalışma ile bu kararların incelenmesi ve bu doğrultuda devlet memurlarının ifade özgürlüğünün değerlendirilmesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

bireysel başvuru, devlet memuru, ifade özgürlüğü, Hasan Güngör, Zeki Çınar

FREEDOM OF EXPRESSION OF CIVIL SERVANTS IN THE CONSTITUTIONAL COURT INDIVIDUAL APPLICATION DECISIONS: HASAN GÜNGÖR, HASAN GÜNGÖR (2) AND ZEKI ÇINAR APPLICATIONS

Öz

Protection of the freedom of expression is one of the main requirements of the democracy; however, the civil service status may cause limitation of the freedom of expression within the framework of the impartiality of the civil servants. The Turkish Constitutional Court analyzed the freedom of expression of civil servants in its individual application decisions Hasan Güngör, Hasan Güngör (2) and Zeki Çınar, and decided that the freedom of expression was violated. This paper aims to evaluate these decisions and assess the freedom of expression of civil servants with that regard.

Anahtar Kelimeler

individual application, civil servant, freedom of expression, Hasan Güngör, Zeki Çınar

Kaynakça

• AKILLIOĞLU, Tekin, “Düşünce ve Anlatım Özgürlüğü ve Kamu Görevlileri”, İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri, (Yayına Hazırlayan: M. Gülmez), Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara, 1992, (s. 25-34).
• AKYILMAZ, Bahtiyar, “Türk Hukukunda Kamu Görevlilerinin Devlete Sadakat Yükümlülüğü”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 149. Yıl Sempozyumu, Danıştay Yayınları No: 93, Ankara, Mayıs 2017, (s. 15-34).
• BATTIS, Ulrich, “Civil Servants and Politics in Germany”, Civil Servants and Politics, (der. C. Neuhold, vd.), Londra, 2013 (s. 152-169). Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz, https://www.gesetze-im-internet.de/bbg_2009/__60.html , (erişim tarihi 10.04.2020).
• ÇİTÇİ, Oya, “Siyasal Haklar ve Kamu Görevlileri”, İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri, (Yayına Hazırlayan: Mesut Gülmez), Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara, 1992, (s. 89-110).
• DURAN, Lütfi, İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
• ERSÖZ, A. Kürşat, “Devlet Memurlarının Siyaset Yapma Yasağı ve Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl: Nisan 2016, Sayı: 26, (s. 71-104). European Court of Human Rights Key Cases 2016, https://www.echr.coe.int/Documents/Cases_list_2016_ENG.pdf , (erişim tarihi: 10.04.2020)
• GİRİTLİ, İsmet, “Devlet Memurları Kanunu Tasarısı ve Bazı Eksiklikleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 30, Sayı: 1-2, (s. 3-12).
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, Cilt: 2, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa, 2003.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref / TAN, Turgut, İdare Hukuku Genel Esaslar I, 11. Basım, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
• GÜRAN, Sait, İfade Hürriyeti Üzerine İdare’nin Yetkileri, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1337, Cezaevi Matbaası, İstanbul, 1969.
• GÜRAN, Sait, Memur Hukukunda Kayırma ve Liyakat Sistemi, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1980.
• GÜRİZ, Adnan, “İfade Hürriyetinin Sınırları”, Düşünce Özgürlüğü, (Hazırlayan: H. Ökçesiz), Afa Yayınları, İstanbul, 1998, (s. 82-86).
• GÜVEN, H. Sami, “İdare Siyaset İlişkileri ve Personel Yönetimi Açısından Önemi”, Amme İdaresi Dergisi, Yıl: 1976, Cilt: 9, Sayı: 1, (s. 50-70).
• İNCEOĞLU, Sibel, “Hak ve Özgürlükleri Sınırlama ve Güvence Rejimi”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, (der. S. İnceoğlu), 3. Basım, Beta, İstanbul, Ekim 2013, (s. 23-52).
• KABOĞLU, İbrahim, “Düşünce Özgürlüğü”, İnsan Hakları, (der. K. Tankuter), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000, (s. 106-120).
• KABOĞLU, İbrahim, Özgürlükler Hukuku, Afa Yayınları, İstanbul, 1993.
• KAMAN KARAN, Nur, Devlet Memurluğunun Sona Ermesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
• KARAN, Ulaş, “İfade Özgürlüğü Hakkı”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, (der. S. İnceoğlu), 3. Bası, Beta, İstanbul Ekim 2013, (s. 355-379).
• KARAN, Ulaş, İfade Özgürlüğü Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi 2, Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi, Ankara, Nisan 2018. Legal Information Institute, Cornell Law School, https://www.law.cornell.edu/uscode/text , (erişim tarihi: 10.04.2020).
• ODER, Bertil Emrah, Anayasa Yargısında Yorum Yöntemleri, Beta, İstanbul, 2010.
• ODER, Burak, “Regülasyon Kavramı Üzerine Bir Deneme”, Ali Ülkü Azrak 75. Yaş Armağanı, İstanbul, Kasım 2008.
• OKAY TEKİNSOY, Özge, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, Mart 2011.
• ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt: 2, 3. Basım, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1966.
• SAĞLAM, Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 506, Ankara, 1982.
• SANCAKDAR, Oğuz, Disiplin Yaptırımı Olarak Devlet Memuriyetinden Çıkarma ve Yargısal Denetim, Yetkin Yayınları, Ankara, 2001.
• SELÇUK, Sami, “Düşün Özgürlüğü,” Düşünce Özgürlüğü, (Hazırlayan: H. Ökçesiz), Afa Yayınları, İstanbul, 1998, (s. 293-314).
• SUNAY, Reyhan, Avrupa Sözleşmesinde ve Türk Anayasasında İfade Hürriyetini Muhtevası ve Sınırları, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara, 2001.
• ŞİRİN, Tolga, Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bireysel Başvuru Hakkı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, Ekim 2015.
• TANÖR, Bülent, “Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Rejimi”, İnsan Hakları, (der. K. Tankuter), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000, (s. 47-56).
• TANÖR, Bülent, Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası, Öncü Kitapevi, İstanbul, 1969.
• TANÖR, Bülent / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 16. Basım, Beta, İstanbul, 2016.
• TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa Ruhan / SANCAKDAR, Oğuz, vd., İnsan Hakları El Kitabı, Güncellenmiş 7. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Eylül 2018.
• TEZİÇ, Erdoğan, “Türkiye’de Siyasal Düşünce ve Örgütlenme Özgürlüğü”, Anayasa Yargısı Dergisi, Yıl: 1990, Cilt: 7, (s. 31-46).
• TUTUM, Cahit, “Memurluk Statüsü”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2 Haziran, (s. 3-10).
• ULUSOY, Ali D., Yeni Türk İdare Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• US Office of Special Counsel, Federal Employee Hatch Act Information, https://osc.gov/Services/Pages/HatchAct-Federal.aspx#tabGroup13|tabGroup51 , (erişim tarihi: 10.04.2020).
• UYGUN, Oktay, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Hukukunda İfade Özgürlüğünün Sınırlanması”, Türkiye’de İfade Özgürlüğü, (der. T. Koçak, vd.), BGST Yayınları, İstanbul, 2009, (s. 15-67).
• Venice Comission, Report On the Freedom of Expression of Judges, Venedik 19-20 Haziran 2015, https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2015)018-e , (erişim tarihi: 10.04.2020).
• YAYLA, Yıldızhan, İdare Hukuku, 2. Basım, Beta, İstanbul, 2010.