ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINI BİÇİMLENDİRME ÇABASI OLARAK YORUM

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 63 - 105, 25.06.2021

Ömer Keskinsoy , Semih Batur Kaya

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.866047

Cited By: 2

Öz

Yorum çok boyutlu bir fenomendir. Bu yüzden hukukta yorum müessesi öteden beri tartışılmaktadır. Ancak anayasal yorum hususunda Kıta Avrupa’sındaki çalışmalar, çoğunlukla İkinci Dünya Savaşı sonrasına denk gelmektedir. Gerçekten de bu dönemden sonra anayasa yorumunun mahiyetinin diğer hukuk metinlerinden farklı olduğu veya farklı olması gerektiği ortaya konulmuştur. Peki, anayasal yorumu diğer hukuksal uyuşmazlıklara nazara özel yapan nedir? Özellikle bir anayasal demokraside anayasa yargıçları ne tür farklı yorum teknikleri kullanmaktadırlar? İşte çalışmamızda anayasanın bu çerçevede yorumlanması bahsini inceleyeceğiz. Bu doğrultuda biz aşağıda öncelikle yorum teorisini inceleyerek anayasal hermeneutiğe değineceğiz. Ardından anayasanın yorumlanmasını ve nihai olarak anayasaya özgü yorum yöntemlerini ele almaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Anayasa, Hermeneutik, Yorum, Normatiflik, Anayasal yorum

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

Evvela Sn. Dekan Rauf Karasu Beye ve editörya ekibine teşekkür ederim.

Kaynakça

• ALEINIKOFF, T. Alexander, “Updating Statutory Interpretation”, Michigan Law Review, Yıl: 1988, Cilt: 87, Sayı: 1, 1988, (20-66).
• ALEXY, Robert, Verfassungsrecht und einfaches Recht –Verfassungsgerichtsbarkeit und Fachgerichtsbarkeit, VVDStRL, 61, 2002.
• ANTONIOLLİ, W., Die rechtliche Tragweite der Baugesetze der Bundesverfassung, FS S. J. Merkl, 1970.
• ARISTOTLE, The Art of Rethoric, (çev. J. H. Freese), Loeb Classical Library, 1925.
• ARSLAN, Zühtü, “Anayasal Devletin Normatif Temelleri: Siyasal Tarafsızlık (I)”, Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 1999, Cilt: 16, Sayı: 2, 1999.
• ARSLAN, Zühtü, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Anayasa Yargısı: Uyum Sorunu ve Öneriler”, Anayasa Yargısı Dergisi, Yıl: 2000, Cilt: 17.
• ARSLAN, Zühtü, “Anayasa Mahkemesi’nin Siyasal Partiler Politikası: ‘Ve Çağı’nda ‘Ya-Ya Da’cı Yaklaşımın Anakronizmi Üzerine Bir Deneme”, Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 2001.
• ARSLAN, Zühtü, “Postmodern Söylem ve İnsan Hakları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 2002, Cilt: 56, Sayı: 1.
• AZRAK, Ali Ülkü, “İdari Yargıda Anayasa’ya Uygunluk Sorunu”, Anayasa Yargısı, Yıl: 1992, Sayı: 9.
• BECERMEN, Metin, “Dilthey, Heidegger ve Gadamer’de Anlama Sorunu”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2004, Sayı 6, (35-66).
• BOYAR, Oya, Anayasal Uyuşmazlıklarda Yorum, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• COŞKUN, Seyit, “Gadamer’de Hermeneutik Yöntem”, Kaygı Dergisi, Yıl: 2009, S. 12, (s. 27-37)
• ÇAĞLAR, Bakır, “Anayasa Yargısında Yorum Problemi Karşılaştırmalı Analizin Katkıları”, Anayasa Yargısı Dergisi, Yıl: 1985, Cilt: 2, (163-195).
• DWORKIN, Ronald, A Matter of Principle, Harvard University Press, Cambridge Mass, 1985.
• DWORKIN, Ronald, “Hakları Ciddiye Almak”, içinde Siyasal Düşünce, Der. Michael Rosen Jonathan Wolff, (çev. Sevda Çalışkan ve Hamit Çalışkan), Dost Yayınları, Ankara, 2006.
• DWORKIN, Ronald, Hakları Ciddiye Almak, (çev. Ahmet Ulvi Türkbağ), Dost Yayınevi, Ankara, 2007.
• EREN, Abdurrahman, “Hukuki Yorum Yöntemleri Açısından Bireysel Başvuru Kararlarının Anayasanın Yorumuna Etkileri”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 33, 2016, (231-301).
• GADAMER, Hans-Georg, “Tarih Bilinci Sorunu”, Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım, (çev. Taha Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1990.
• GADAMER, H. G., "Hermeneutik", (çev. Doğan Özlem), Hermeneutik (Yorumbilgisi) Üzerine Dersler, Ark Yayınları, Ankara, 1995.
• GADAMER, H. G., Truth and Method, (çev. Joel Weinsheimer ve Donald G. Marshall), The Continuum Publishing Company, New York, 1996.
• GEDİK, Ömer, Anayasa Mahkemesi Kararlarının Yorum Yöntemleri Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• GÖZLER, Kemal, “Yorum İlkeleri”, Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, Kamu Hukukçuları Platformu, 29-30 Eylül 2012, TBB Yayını, Ankara, 2013.
• GÜL, Yunus Emre, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kararlarında Yararlandığı Klasik ve Özgün Yorum Yöntemleri”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2018, Cilt: 18, Sayı: 36, (215-237).
• HASSEMER, Winfried, “Anayasa Mahkemelerinde Yapılanma, Almanya Raporu”, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Yıl:2004, Sayı: 21.
• HESSE, Konrad, Grunzüge des Verfassungsrechts der Bundesrebulik Deutscheland, 20. Auflage, C. F. Müller Verlag, Heidelberg, 1995.
• HILLGRUBER, Christian, “Anayasanın Yorumlanması”, (çev. Yüksel Metin), içinde Anayasa Teorisi, Ed. Otto Depenheuer ve Chritoph Grabenwarter, Lale Yayıncılık, 2014.
• ISENSEE, Josef, Salus publica –suprema lex?, Das Problem des Gemeinwohls in der freiheitlichen Demokratie, Nordrhein-Westalische Akademie der Wissenschaften, Vortrage G 407, Düsseldorf 2006.
• JACOBS, G. Francis/WHITE, C. A. Robin, The European Convention on Human Rights, Second Edition, Clarendon Press, Oxford, 1996.
• JAESTEDT, Matthias, Das mag in der Theorie richting sein…: Vom Nutzen der Rechtstheorie für die Rechtspraxis, Mohr Siebeck, 2006.
• KABOĞLU, İbrahim Ö., Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), Gözden Geçirilmiş 8. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• KELLY, James B. ve Micahel MURPHY: “Confronting Judicial Supremacy: A Defence of Judicial Activism and the Supreme Court of Canada’s Legal Rights Jurisprudence”, Canadian Journal of Law Society, C: 16, S. 1, 2001.
• MARMOR, Andrei, İnterpretation and Legal Theory, 2. Baskı, Hart Publishing, Oxford and Portland, Oregon, 2005.
• MEMİŞ, Emin, Anayasaya Uygun Yorum, 1. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2007.
• MERKEL, A. J., Das Interpretationproblem (1916), içinde ders., Gesammelte Schriften, Bd. I/1, 1991.
• METİN, Yüksel, Anayasanın Yorumlanması, Asil Yayınları, Ankara, 2008.
• ODER, Bertil Emrah, Anayasa Yargısında Yorum Yöntemleri, Beta Yayınevi, İstanbul, 2010.
• ÖKTEM, Niyazi: “Ronald Dworkin ve Hukuk Felsefesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, Yıl: 2011, Cilt: 28, 2011, (83-96).
• ÖZLEM, Doğan, Hermeneutik (yorum bilgisi) Üzerine Yazılar, 1. Baskı, Ark Yayınevi, Ankara, 1995.
• REİMER, Franz, Vefassungsprinzipien: Ein Normtype im Grundgesetz, Duncker-Humblot- Berlin, 2001.
• SAĞLAM, Fazıl, Temel Hakların Sınırlandırılması ve Özü, AÜSBF Yayınları, Ankara, 1982.
• SANCAR, Mithat, Temel Hakların Yorumu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995.
• STARCK, Christian, “Die Verfassungsauslegung”, içinde Handsbuch des Staatsrechts der Bundersrepublik Deutschland, Hrsg. Josef Isensee ve Paul Kirchhof, Band VII, C. F. Müller Verlag, Heidelberg 1992.
• TISCHENTSHER, A., Demokratische Legitimation der dritten Gewalt, Jus Publicum, Mohr Siebeck, 2006, & 7 I 1.
• UYGUN, Oktay, “İnsan Hakları Kuramı”, İnsan Hakları, Cogito, Ed. Korkut Tankutel, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000. VIII. Avrupa Anayasa Mahkemesi Konferansı, Avrupa İnsan Hakları Divanı Raporu.
• YAZICI, Hilal, Anayasa Mahkemesinin Değişen Rolü: Hegemonyacı Koruma Tezinden Hak ve Özgürlüklerin Korunması Tezine, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloku, İ.Ü. Basımevi, İstanbul, 1993.
• WALDRON, Jeremy: “Judicial Review and Conditions of Democracy”, The Journal of Political Philosophy, Cilt: 6, Sayı: 4, 1998.