PERDENİN KALDIRILMASI KURAMININ UYGULAMADAKİ SEYRİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı, 482 - 493, 31.10.2022

Barış Kaya

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1092811

Öz

Tüzel kişiliği haiz şirketlerde tüzel kişilik perdesinin kaldırılması meselesi, özellikle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun kanunlaşma sürecinden başlayarak bugüne kadar doktrinde birçok esere konu olmuştur. Yargıtay’ın farklı Hukuk Daireleri ve Hukuk Genel Kurulu tarafından verilmiş olan kararları incelendiğinde, özellikle son senelerdeki kararlar ile artık belirli kriterlerin yerleşmiş olduğundan söz edebilmek mümkündür. Konunun kapsamlı olarak tahlil edildiği kararlarda, Yargıtay’ın meseleye dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılması temelinden yaklaştığı, buradan hareketle organik bağ, muvazaalı işlem, yönetsel özdeşlik gibi perdenin kaldırılması kuramıyla ilişkili kavramları da dikkate aldığı söylenmelidir. Bu noktada Yargıtay’ın özellikle üzerinde durduğu husus üçüncü şahıslara bilinçli olarak zarar verme saikiyle hareket edilmiş olması ve buna ilişkin fiillerin bir takım somut deliller ile ispat edilmesidir. Ticari alacakların tahsili amacına yönelik perdenin kaldırılması talepleri konusunda Yargıtay’ın daha sıkı kriterler gözettiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Ancak farklı özel hukuk alanlarına ilişkin bir takım Özel Daire kararları bağlamında bu yaklaşımın aynı şekilde uygulandığı da ifade edilemez. Özellikle iş hukukuna ilişkin işçi alacağı davaları bakımından tespitlerimiz, en azından ilkesel bazda, Özel Daire yaklaşımının daha cesaretlendirici olduğu yönündedir. Bu durumu iş hukukunun kendine has özellikleri ve çalışanların haklarının korunması ilişkin saiklerle açıklamak mümkündür. Bunun yanısıra piyasadan yüksek kazanç karşılığında mevduat toplanmasına dayanan ihtilaflara ilişkin davalarda Yargıtay’ın kuramın uygulanmasına daha eğilimli olduğu söylenebilir. Söz konusu ihtilafların dayandığı olgular değerlendirildiğinde bu yaklaşım isabetli görülmelidir. Durağan olmayan içtihatlar sayesinde perdenin kaldırılması kuramının uygulamasına ilişkin kriter ve sınırların zaman geçtikçe daha da şekilleneceğini beklemekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Tüzel Kişilik Perdesi, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması, Yargıtay

Kaynakça

• BATTAL, Ahmet, “Bir Alan Araştırması Işığında Sermaye Şirketlerinin Sorumluluğu Konusundaki Hukuki Bilgi Eksikliğinin Olumsuz Sonuçları ve Perdenin Kaldırılması Teorisi Yardımıyla Giderilmesi”, Yargıtay Dergisi, Yıl: 1975, Cilt: 24, Sayı: 4, (s. 645-662).
• DURAL, Mustafa, “Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması”, Sermaye Piyasası Kurulu 15. Yıl Sempozyumu (Mayıs 1998), Sermaye Piyasası Kurulu, 1998, Yayın No. 119, (s. 97-107).
• EIDENMÜLLER, Horst, Ausländische Kapitalgesellschaften im deutschen Recht, Hrsg. Horst Eidenmüller, C.H.BECK, München, 2004.
• FASTRICH, Lorenz, Band 20, “Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung”, Beck’sche Kurz Kommentare, Aufl. 22, C.H.BECK, Müchen, 2019.
• GÜL, Hilal, Yüksek Mahkeme Kararları Işığında Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması, İstanbul Barosu Dergisi, 2017, C. 91, S. 6, (s. 203-215).
• KAPLAN, İbrahim, “Tüzel Kişiliğe Sahip Ticaret Ortaklıklarında Perdenin Kaldırılması Talepli Hukuki Sorumluluk Davaları”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Yıl: 2009, Cilt: XXV, Sayı: 4, (s. 37-46).
• KARAYALÇIN, Yaşar, Üst Kuruluşlar Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Yıl: 1991, Cilt: XVI, Sayı: 1, (s. 1-47).
• LIEDER, Jan, Kommentar zum Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung (GmbH-Gesetz), (Hrsg. A. Heidinger v.d.), C.H.BECK, Band 1, München, 2017.
• ÖZKAN, Aytül, “İş Hukukunda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Teorisi”, Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2020, Cilt: 5, Sayı: 1, (s. 2493-2522).
• SCHWEIZER, Kerstin, “Die (Durchgriffs-)Haftung der Gesellschafter in der "kleinen" Kapitalgesellschaft und die Grenzen der Dogmatik”, Zeitschrift für Vergleichende Rechtswissenschaft, Yıl: 2019, Sayı: 1, (s. 1-39).
• SEROZAN, Rona, Sözleşmeden Dönme, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1975.
• SEVEN, Vural/GÖKSOY, Y. Can, “Ticaret Şirketlerinde Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması”, İstanbul Barosu Dergisi, Yıl: 2006, Cilt: 80, Sayı: 6, (s. 2455-2470). TEKİNALP, Gülören / TEKİNALP, Ünal, Perdeyi Kaldırma Teorisi, Reha Poroy’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, 1995.
• ULUCAN, Devrim, “İş Hukukunda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2016, Cilt: 74, Özel Sayı, (s. 757 – 764).
• VERSE, Dirk A., Beck’sche Kurz Kommentare, Gesellschaftsrecht, (Hrsg. M. Henssler), Band 62, Aufl. 5, C.H.BECK, München, 2021.
• YANLI, Veliye, Anonim Ortaklıklarda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Pay Sahiplerinin Ortaklık Alacaklılarına Karşı Sorumlu Kılınması, Beta Yayınları, İstanbul, 2000.
• “Haftung der GmbH-Gesellschafter bei existenzvernichtendem Eingriff”, Neue Juristische Wochenschrift, Yıl: 2002, Sayı: 41, (s. 3024-3026).
• “Schutz der abhängigen GmbH gegen Eingriffe des Alleingesellschafters - Bremer Vulkan”, Neue Juristische Wochenschrift, Yıl: 2001, Sayı: 49, (s. 3622-3626).