ERNİS KÖY ENSTİTÜSÜ

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 21, 71 - 88, 06.06.2024

Batuhan Demir Turgay Murat

Öz

Cumhuriyetin ilanıyla başlayan siyasal alandaki köklü değişim adımları diğer alanlarda da bir bütün olarak devam etmiştir. Bu açıdan sosyal, kültürel, ekonomik, askeri ve eğitim alanında birçok yenilik yapılmaya başlanmış, kurumlar açılmış ve bu sayede modern Türkiye’nin dönüşümü başlamıştır. Bu dönüşüm hareketinin temel taşını ise toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek, özgür ruhlu, araştırma-incelemeyi ilke edinen, çağdaş gelişmeleri esas alan ve modern yöntemleri kullanacak bir eğitim sistemi bu dönüşümü sağlayacaktır.
Bu çağdaş gelişmelerin yaşanabilmesi ve uygulamaya koyulabilmesi için Mustafa Kemal Atatürk’ün de ısrarla üzerinde durduğu, kırsal kalkınmayı sağlamak için öncelikle köylü ile kentte yaşayan insanlar arasındaki eğitim farklılıklarının ortadan kaldırılması gerektiğini ifade etmiştir. Bu hedef doğrultusunda açılmış olan Köy Enstitüleri bu misyonu başarıyla üstlenmiştir. Taassuptan uzak, seküler anlayışa sahip modern bir toplum yapısı bu okullarda gerçekleştirilen eğitim faaliyetleriyle oluşturulmaya çalışılmıştır.
Bu çalışmada son kurulun Köy Enstitüsü olan Ernis Köy Enstitüsü’nü inceleyip, uygulamış olduğu eğitim metotlarını, ideolojik unsurların bu enstitünün açılışına etkilerini, kuruluş aşamasında yaşanan olayları, enstitü binalarının yapılma aşamalarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Demokrat Parti’nin iktidara geldikten sonra bu okullara bakış açısının oluşturduğu kaotik ortamda enstitülerin eğitim faaliyetlerinde yaşanan değişimi, eğitmen ve öğrencilerin bu ortamda yaşadıkları sorunları, dönemin değişen siyasal konjonktürünün enstitülerin faaliyetlerini kısıtlamaya ve sonrasında kapatılma sürecine giden aşamaları irdeleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Köy Enstitüleri, Ernis Köy Enstitüsü, Demokrat Parti Dönemi Köy Enstitüleri

Kaynakça

• AKAR H.(2011). “Türkiye’deki Köy Enstitülerinin Toplumsal Değişmedeki Yeri”. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı, İzmir.
• DEMİRKAYA GÜLER, B. (2015). Köy Enstitüleri Bağlamında Eğitim ve İdeolojinin Toplumsal Değişime Etkisinin İncelenmesi: Köy Enstitüleri Dergisi (1945-1947), Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• KALYONCUOĞLU, Z. (2002). “Cumhuriyet Dönemi Eğitiminde Hasan Ali Yücel ve Köy Enstitüleri”. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Ankara.
• KAPLUHAN, E.(2010). “Atatürk Dönemi Eğitim Seferberliği ve Köy Enstitüleri”,Marmara Coğrafya Dergisi,(26).
• KOÇER, H. A. (1973). “Eğitim Reformları Açısından Öğretmen Yetiştirme Problemi”,Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6 (1).
• KONİ, K. (Aralık 1948) “Yeni Açılan Bir Kültür Yuvası: Ernis Köy Enstitüsü”, Ülkü Halkevleri ve Odaları Dergisi, II/24. Maarif Vekilliği (MV). (1941). Köy Enstitüleri 1. İstanbul: Maarif Matbaası.
• MURAT, T. (2015). 1946 Genel Seçimlerinde Demokrat Parti’nin Tutumu, Türk Araştırmaları Dergisi, (105)
• YILMAZ, B. (2013). “Türkiye’de Köycülük ve Köy Enstitüleri”. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Trabzon.
• Maarif Vakfı (2003), Köy Enstitüleri I-II, Ankara, Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Yayınları.
• DEWEY, J. (1999). “Türkiye Maarifi Hakkında Rapor T.C Maarif Vekilliği Ana Programa Hazırlıklar”, Seri B, No.1, Devlet Basımevi, İstanbul.
• KİRBY, F. (2019). Türkiye’de Köy Enstitüleri, Tarihçi Kitabevi Yayınları, 8.Baskı, İstanbul.
• TONGUÇ, İ. H. (2019). Canlandırılacak Köy, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2.Baskı, İstanbul.
• TÜRKOĞLU, P. (2019). Tonguç ve Enstitüleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 7.Baskı, İstanbul.
• Ayın Tarihi Dergisi, 1943.
• Ayın Tarihi Dergisi, 1948.
• Van Gazetesi, 23 Aralık 1944.
• Şehri Van Gazetesi, 30 Temmuz 2022
• Van Bölge Gazetesi, 23 Ocak 2017
• Van Sesi Gazetesi, 18 Haziran 1949