Elazığ’da Kurumsal İletişimde Kadın Temsilcilerin Tercih Nedenlerine İlişkin Dinamiklerin Analizi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 24, 49 - 72, 30.10.2025

Gökçe Güler , Feridun Nizam

Öz

Bu çalışma, Elazığ ilinde kurumsal iletişim alanında çalışan kadın temsilcilerin sektörde tercih edilme nedenlerini ve bu temsiliyetin toplumsal, kültürel ve kurumsal dinamiklerle nasıl şekillendiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Kuramsal çerçevesi Judith Butler’ın toplumsal cinsiyetin performatifliği, Foucault’nun iktidar ve gözetim kavramları, Bourdieu’nun sembolik şiddet teorisi ve Althusser’in ideolojik aygıtlar kuramları üzerine bina edilmiş çalışma, metodolojik olarak nitel araştırma deseniyle organize edilmiş, kurumsal iletişim sektöründeki 10 kadın temsilciyle derinlemesine görüşmeler yapılmış; elde edilen veriler tematik analiz tekniğiyle değerlendirilmiştir. Bulgular, kadınların iletişim becerileri, duygusal zekâları ve estetik temsil kapasiteleri dolayısıyla kurumsal yapılar tarafından tercih edildiğini; ancak bu tercihin çoğu zaman karar alma süreçlerinden dışlandıkları bir temsil biçimine dönüştüğünü göstermektedir. Ayrıca Elazığ gibi geleneksel yapının güçlü olduğu bir kentte kadınların kurumsal iletişim alanında var olabilmek için geliştirdikleri stratejiler; mikro direniş biçimleri, sessiz dayanışmalar ve toplumsal pazarlık pratikleri olarak tanımlanmıştır. Sonuç olarak kadınların kurumsal iletişim alanındaki temsiliyeti, sadece mesleki yeterliliklere değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet rejimleri, kültürel kodlar ve iktidar ilişkileriyle şekillenen çok katmanlı bir yapının ürünü olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kurumsal iletişim , kadın temsiliyeti , toplumsal cinsiyet , Elazığ

Etik Beyan

Fırat Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’nun 07.08.2025 tarih ve 2025/18 sayılı kararıyla izin alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yoktur

Analysis of the Dynamics of Preferences for Female Representatives in Corporate Communication in Elazığ

Öz

This study aims to analyse the reasons why female representatives working in the field of corporate communication in Elazığ province are preferred in the sector and how this representation is shaped by social, cultural and institutional dynamics. Theoretically grounded in Judith Butler's performativity of gender, Foucault's concepts of power and surveillance, Bourdieu's theory of symbolic violence, and Althusser's theory of ideological apparatuses, the study was methodologically organised as a qualitative research design, involving in-depth interviews with 10 female representatives in the corporate communications sector. The findings indicate that women are preferred by corporate structures due to their communication skills, emotional intelligence, and aesthetic representation capabilities; however, this preference often translates into a form of representation that excludes them from decision-making processes. Furthermore, in a city such as Elazığ, where traditional structures are strong, the strategies women have developed to establish themselves in the field of corporate communication have been defined as micro-resistance forms, silent solidarity, and social bargaining practices. Consequently, women's representation in the field of corporate communication is seen to be the product of a multi-layered structure shaped not only by professional qualifications but also by gender regimes, cultural codes, and power relations.

Anahtar Kelimeler

corporate communication , female representation , gender , Elazığ

Kaynakça

• Acker, J. (1990). Hierarchies, jobs, bodies: A theory of gendered organizations. Gender & Society, 4(2), 139–158.
• Basım, H. N., & Beğenirbaş, M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: Bir ölçek uyarlama çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), 77–90.
• Bozbay, Z., Gürşen, A. E., Akpınar, H. M., & Komitoğlu, Ö. Y. (2019). Tüketicilerin kadın temalı reklamcılık uygulamalarına ilişkin değerlendirmeleri: Kalitatif bir araştırma [Consumers’ evaluations towards women-themed advertising practices: A qualitative research]. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (31), 1–25.
• Bourdieu, P. (2002). Masculine domination. Stanford University Press.
• Butler, J. (1999). Gender trouble: Feminism and the subversion of identity. Routledge.
• Connell, R. W. (1995). Masculinities. University of California Press.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). Sage Publications.
• Çankaya, M., & Çiftçi, G. E. (2022). Kadın çalışanların cam tavan algısı: Sağlık sektörü örneği [Glass ceiling perceptions of female employees: Examples from the health sector]. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1–20.
• Deren van Het Hof, S., & Hoştut, S. (2016). Pembe getto: Türkiye’de kurumsal iletişim yöneticileri. Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 8(2), 101–109.
• Durmaz, Ş. (2016). İşgücü piyasasında kadınlar ve karşılaştıkları engeller. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 2(3), 37–60.
• Ertürk, A., Keskinkılıç Kara, S. B., & Zafer Güneş, D. (2016). Duygusal emek ve psikolojik iyi oluş: Bir yordayıcı olarak yönetsel destek algısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1723–1744.
• Foucault, M. (1978). The history of sexuality: Volume 1 – An introduction (R. Hurley, Trans.). Pantheon Books.
• Gill, R. (2007). Gender and the media. Polity Press.
• Hall, S. (Ed.). (1997). Representation: Cultural representations and signifying practices. SAGE Publications.
• Hochschild, A. R. (2012). The managed heart: Commercialization of human feeling (Updated ed.). University of California Press. (Original work published 1983)
• Kanter, R. M. (1977). Men and women of the corporation. Basic Books.
• Karcioğlu, F., & Leblebici, Y. (2014). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: “Cam tavan sendromu” üzerine bir uygulama [Career barriers among female managers: An application on the “glass ceiling syndrome”]. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4), 1–23.*
• Knoll, S., Eisend, M., & Steinhagen, J. (2011). Gender roles in advertising: A comparison of gender stereotyping on public and private TV channels in Germany. International Journal of Advertising, 30(5), 867–888.
• Korkmaz, A., & Başer, M. (2019). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında ataerkillik ve iktidar ilişkileri [Patriarchy and power relations within the context of gender roles]. STED, 28(1), 71–76.
• Korkmaz, O., Aydemir, S., & Uysal, H. T. (2017). Örgütsel özdeşleşme üzerinde örgüte hâkim kurum kültürünün etkisi [The influence of the dominant organizational culture on organizational identification]. BJSS Balkan Journal of Social Sciences, 6(12), 62–73.
• Mulvey, L. (1975). Visual pleasure and narrative cinema. Screen, 16(3), 6–18. https://doi.org/10.1093/screen/16.3.6
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice (4th ed.). SAGE Publications.
• Reklamverenler Derneği (RVD). (2019). Reklamlarda toplumsal cinsiyet eşitliği karnesi 2019. RVD Yayınları. Spivak, G. C. (2010). Madun konuşabilir mi? (N. Uğurlu, Çev.). Dipnot Yayınları. (Orijinal çalışma 1988’de yayımlandı.)
• Tuchman, G. (1978). Introduction: The symbolic annihilation of women by the mass media. In G. Tuchman, A. Kaplan Daniels, & J. Benét (Eds.), Hearth and home: Images of women in the mass media (pp. 1–37). Oxford University Press.
• Türkiye İş Kurumu (İŞKUR). (2024). 2024 Türkiye işgücü piyasası istatistikleri / Açık İş İstatistikleri. https://www.iskur.gov.tr/kurumsal/istatistikler/resmi-istatistik-programi/acik-is-istatistikleri/2024/
• Ünlü, O., & Yürür, S. (2015). Duygusal emek, duygusal tükenme ve görev/bağlamsal performans ilişkisi: Yalova’da hizmet sektörü çalışanları ile bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), 183–207.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Seçkin Yayıncılık.