The relationship of ḥadīths with evidences such as the Qur'an, Sunnah and consensus (ijmāʿ) is important. Ijmāʿ on the existence and meaning of a narration is one of the important presumptions in terms of ascertaining its belonging to the narrator and its proof-value. In this context, the existence of ijmāʿ in support of weak ḥadīth may indicate that the narration was reinforced by means outside of isnād. One of the examples on this subject is the following tradition (rivāyā): “Water is pure as long as its smell, taste, and color has not changed.” The subject of this study is to analyze the weak ḥadīth- ijmāʿ relationship through the example in question. In terms of ḥadīthtechnique, not all versions of the narration are free from weakness. Using the aforamentioned tradition as a case study, the present study seeks to find answers to such questions as “Does ijmāʿ reinforce the weakness of a given narration?”, “Is it the weak narration or the ijmāʿ that is taken as evidence in such matters?”, and “Does a given weak tradition have any impact on the formation of ijmāʿ and vice versa?” In this context, the aim of the study is to explain the weak ḥadīth-ijmāʿ relationship through furūʿ sources rather than theoretical knowledge. First of all, the narration in question was analyzed in terms of ḥadīthscience, and it was determined that it was weak and the exception mentioned therein is a latter addition (ziyāde). Following, the weak ḥadīth- ijmāʿ relation was traced especially through the commentaries on traditions. It is emphasized here that the tradition is weak, but that there is ijmāʿ on it. The fact that there is consensus on the weak exception section of the tradition supports the thought that that section was a later addition. In the fiqh literature, the views of different sects are have been researched. Here, the narration of the three qualities of water is conveyed either without pointing out its weakness or as a knowledge that is accepted/known by everyone. This shows that in fiqh books, narration is looked at in terms of whether or not to take it as evidence rather than in terms of its authenticity (sıhhāt).
Ḥadīth Weak Fiqh Water Cleanliness Dispute Consensus Authenticity
Hadislerin, Kur’ân, sünnet ve icmâ gibi delillerle ilişkisi önem arz etmektedir. Bir rivayetin varlığı ve anlamı konusunda icmâ olması, rivayetin söyleyenine âidiyeti ve delil alınışı açısından önemli karinelerden birisidir. Bu kapsamda zayıf hadis doğrultusunda icmânın varlığı, rivayetin isnad dışı olarak takviye edildiğini gösterebilir. Bu konudaki örneklerden birisi “Rengi, kokusu ve tadı değişmedikçe su temizdir.” rivayetidir. Çalışmanın konusu, zayıf hadis-icmâ ilişkisini söz konusu örnek üzerinden analiz etmektir. Hadis tekniği açısından rivayetin tüm tarikleri zayıflıktan âri değildir. Çalışmada, icmâ rivayetin zayıflığını takviye eder mi? yoksa böyle konularda zayıf rivayet mi icmâ mı delil alınır?, İcmânın oluşmasında zayıf rivayetin ya da zayıf rivayetin oluşmasında icmânın etkisi var mı? gibi soruların bir örneklem üzerinden cevapları aranmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, zayıf hadis-icmâ ilişkisini teorik bilgilerden ziyade fürû kaynaklar üzerinden izâh etmektir. Öncelikle söz konusu rivayetin hadis ilmi açısından analizi yapılmış ve zayıf olduğu, rivayetteki istisna bölümünün ziyâde olduğu tespit edilmiştir. Sonra şerhler üzerinden zayıf hadis-icmâ ilişkisinin izi sürülmüştür. Buralarda hadisin zayıflığına ancak üzerinde icmâ edildiğine vurgu yapılmıştır. Zayıf olan istisna bölümü üzerinde icmâ olması, o bölümün sonradan rivayete ziyâde edildiği düşüncesini güçlendirmiştir. Fıkıh literatüründe ise farklı mezheplerin görüşleri araştırılmıştır. Buralarda suyun üç vasfı rivayeti ya zayıflığına işaret edilmeksizin ya da herkesin kabul ettiği/bilinen bir bilgi olarak aktarılmışır. Bu ise fıkıh kitaplarında rivayete sıhhatten öte delil alınıp alınmaması açısından bakıldığını göstermektedir.
إنّ علاقة الأحاديث الضعيفة بالدلائل مثل: القرآن، والإجماع له أهمية كبيرة. لكون الإجماع في موضوع مفهوم الرواية ووجودها، هو أحد القرائن المهمة من حيث نسبة قائل الرواية ومدلولها. لأن الإجماع يتجه للاستفادة من الحديث الضعيف، فيستطيع أن يُبْرز دعم الرواية بخارج الإسناد. وهذا أحد الأحاديث التي مُثّل لهذا الموضوع، رواية "إِنَّ الْمَاءَ لَا يُنَجِّسُهُ شَيْءٌ، إِلَّا مَا غَلَبَ عَلَى رِيحِهِ وَطَعْمِهِ وَلَوْنِهِ". وطرق هذه الرواية ليست خالية من الضعف بحسب قواعد أصول الحديث. لكن حصل الإجماع على محتوى الرواية. وموضوع الدراسة حول تحليل علاقة الحديث الضعيف بالإجماع. فهذه الدراسة يُبحَث فيها عن أجوبة حول هذه الأسئلة: هل يؤيد الإجماع الرواية الضعيفة أم لا؟ وما هو حكم الإجماع في هذه المواضيع؟ هل يوجد أثر للرواية الضعيفة في تشكل الإجماع؟ أم هل للإجماع حكم آخر في الرواية الضعيفة؟ ومقصد الدراسة في هذا المجال هو إبراز علاقة الحديث الضعيف، بالإجماع، وإنها ليست عن طريق المعلومات النظرية بل عن طريق المثال الواقعي.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları, Hadis |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Temmuz 2023 |
Gönderilme Tarihi | 15 Kasım 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 10 |
Hadith Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.