Fecrü’l-İslâm’da Hadis Tenkidi

Yıl 2024, Sayı: 13, 157 - 187, 31.12.2024

Ali Karakaş

https://doi.org/10.61218/hadith.1579138

Öz

Kahire’de doğan Ahmed Emin tüm tahsilini Mısır’da tamamlamıştır. Başta Carl Brockelmann olmak üzere bazı oryantalistlerden etkilenmiş ve eserlerinde batı tenkit sistemini uygulamıştır. O, Fecrü’l-İslâm, Duha’l-İslâm ve Zuhrü’l-İslâm adlı eserlerinde İslâm medeniyet tarihini tahlil ve tenkit etmiştir. Ahmed Emin, Fecrü’l-İslâm’dahadisin tanımını yaparak ilk dönemde yazılmadığını, şifahi olarak nakledildiğini ve bazı hadislerin uydurulduğunu iddia etmiştir. O, Buhârî ve Müslim’de uydurma hadislerin olduğunu, muhaddislerin cerh ve ta’dil konusunda tutarsızlık içerisinde bulunduklarını ve bazı sahabi ravilerin rivayetlerinde problemler olduğunu ileri sürmüştür. Bu konudaki görüşlerinden dolayı tenkide maruz kalmış ve 1954’te Kahire’de vefat etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Emin, Fecrü’l-İslâm, Hadis, Sahabe, Tenkid.

Kaynakça

• Accâc, Muhammed el-Hatîb. Sünnetin Tesbiti, çev. Mehmet Aydemir. İstanbul: Yeni Akademi Yayınları, 2005.
• Ateş, Ali Osman. Oryantalistlerin Hz. Peygamber ile İlgili İddialarına Cevaplar, İstanbul: Beyan Yayınları, 1996.
• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2012.
• Aynî, Bedruddin Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed.Umdetu’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2002.
• A’zamî, M. Mustafa. Menhecü’n-Nakd İnde’l-Muhaddisîn, Riyad. y.y. 1990.
• Azîmâbâdî, Ebû Abdirrahmân Şerefi’l-Hak Muhammed Eşref es-Sadîkî. Avnü’l-Ma’bûd Şerhu Süneni Ebî Dâvûd, Dımaşk: Darü’l-Feyhâi, 2013.
• Bağcı, H. Musa. Hadis Tarihi ve Usûlü, Ankara: Bilay Araştırma Yayınları, 2018.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. el-Muğire. Sahîh, Beyrut: Daru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî. t. y.
• Demircan, Adnan. “Ahmed Emin (Hayatı, Eserler ve Bazı Görüşleri)”, Doğu Araştırmaları dergisi1/1 (2008), 99-114.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşas es-Sicistânî el-Ezdî. Sünen, thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamid, İstanbul: Mektebetü’l-İslâmiyye. t. y.
• Efendioğlu, Mehmet. “Sahâbe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 35/491-500, İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
• Emin, Ahmed. Hayâtî (Otobiyografi), Kahire: Lecnetü’t-Te’lifve’t-Terceme ve’n-Neşr, 1950.
• Emin, Ahmed. İlâ Veledî, Kahire. y. y. 1976.
• Emin, Ahmed. Duha’l-İslâm, Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 2008.
• Emin, Ahmed. Zuhru’l-İslâm, Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 2008.
• Emin, Ahmed. Fecrü’l-İslâm, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2009.
• Emin, Ahmed. Fecrü’l-İslâm (İslâm’ın Doğuşu), çev. Ahmet Sedaroğlu, Ankara: Kılıç Kitabevi, 1976.
• Fazlurrahman. İslâm, çev. Mehmet Dağ-Mehmet Aydın, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2004.
• Gürânî, Şemsuddin Ahmed b. İsmail b. Osman b. Muhammed. “el-Kevserü’l-Cârî ilâ Riyâdi Ehâdîsi’l-Buhârî”, thk. Ahmed İzzu İnâye, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2008.
• Hamidullah, Muhammed. “Sünnet”, İslâm Ansiklopedisi,11/244-245, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1997.
• Hatipoğlu, Haydar. Sünen-i İbni Mâce Tercemesi ve Şerhi, İstanbul: Kahraman Yayınları, 2012.
• Hatiboğlu, Mehmed Said. İslami Tenkid Zihniyeti ve Hadis Tenkidinin Doğuşu, Ankara: Otto, 2016.
• Hattâbî, Ebû Süleyman Hamd b. Muhammed. A‘lâmu’l-Hadis fî Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, thk. Muhammed b. Sa’d b. Abdirrahman, Mekke: Merkezu İhyâi’t-Turâsi’l-İslâmî, 1988.
• Itr, Nureddin. Menhecü’n-Nakd fî Ulûmi’l-Hadis, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1992.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali. Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye, 2005.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed. Müsned, Beyrut. t. y.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî. Sünen, Mısır: İsa el-Bâbî el-Halebî ve Şurekâuh. t. y.
• Juynboll, Gautier Herald A. Modern Mısır’da Hadis Tartışmaları, çev. Salih Özer, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2000.
• Juynboll, Gautier Herald A. Hadis Tarihinin Yeniden İnşası, çev. Salih Özer, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Juynbol, Theodorus Willem. “Hadis”, İslâm Ansiklopedisi, 5/1, 47-54, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1977.
• Karabela, Nevin, “Hayatî Adlı Eserine Göre Ahmed Emin”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/11(2003), 125-138.
• Karakaş, Ali. Hadis Oksidentalizmi ve Fuat Sezgin, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Karakaş, Ali. “Sahabe Döneminde Hadis Tenkidi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi2/66, (2019), 1327-1343.
• Kastalanî, Şehâbuddin Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muhammed. İrşâdu’s-Sârî li Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2012.
• Kılıç, Hulusî, “Ahmed Emîn”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2/62-64, İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Kırbaşoğlu, Hayri, İslam Düşüncesinde Sünnet, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2011.
• Kirmanî, Şemsuddin Muhammed b. Yusuf b. Ali b. Said. Şerhu’l-Kirmânî alâ Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2010.
• Koçyiğit, Talat. Hadis Terimleri Sözlüğü, Ankara: Rehber Yayıncılık, 1992.
• Köktaş, Yavuz, Hadis ve Sünnette Oryantalist Yaklaşımlar İddialar ve Gerçekler, İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• Malik, Ebû Abdillah b. Enes. el-Muvatta’, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî. t.y.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. Sahîhu Müslim, Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1998.
• Naim, AhmediSahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi Mukaddimesi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1970.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman b. Şuayb. Sünen, Mısır: Şirketu Mektebe ve Matbaati Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1964.
• Nevevî, Muhyiddin Ebû Zekeriya Yahya b. Şeref. el-Minhâc Şerhu Sahîh-i Müslimi’bni’l-Haccâc, thk. Rıdvan Câmi’ Rıdvân, Kahire: el-Mektebetu’s-Sakâfî li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2001.
• Okiç, M. Tayyib.Tefsir ve Hadis Ders Notları, Ankara: Atlas Yayınları, 2017.
• Okiç, M. Tayyib. Tefsir ve Hadis Usulünün Bazı Meseleleri, İstanbul: Nûn Yayıncılık, l 1995.
• Öz, Betül, Ahmed Emin’in Hadise Bakışı, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: 2018.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. eş-Şerhu’l-Muyesser li Sahîhi’l-Buhârî el-Musemma ed-Dureru ve’l-Leâlî bi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye, 2014.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Fethu İlâhi’l-Mun’im fî Şerhi Sahîhi Müslim, Ankara: Kalkan Matbaacılık. t. y.
• Sezgin, M. Fuat. Buhârî’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar, Ankara: Otto Yayınları, 2012.
• Sibâî, Mustafa. İslâm Hukukunda Sünnet, çev. Edip Gönenç, İstanbul: Evs Yayıncılık, 1981.
• Şakir, Ahmed Muhammed, el-Bâisu’l-Hasîs Şerhu İhtisâri Ulûmi’l-Hadis, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1994.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali. Neylu’l-Evtâr Şerhu Munteka’l-Ahbâr, Beyrut: Dâru’l-Cîl,1973.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. Sünen, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1937.
• Ünal, İsmail Hakkı, “Fazlurrahman’ın Sünnet Anlayışı ve Yaşayan Sünnet Kavramı Üzerine”, İslâmi Araştırmalar Dergisi 4/4 (1990), 285-294.
• Yücel, Ahmet, Oryantalistler ve Hadis, İstanbul: İFAV, 2013.
• Zehebî, Şemsuddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Tezkiretu’l-Huffâz, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2012.