Karasal Karbon Depolama Kapasitesinin Orman Düzeyinde Tahmin Edilmesi Amacıyla Geomatik Teknolojilerden Yararlanılması

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 3, 21 - 33, 24.12.2015

Merve Ersoy Mirici , Süha Berberoğlu , Ahmet Çilek

Öz

 Seragazı oluşumlarının tetikleyicisi olarak sayılan karbon bileşikleri küresel ısınma eğilimlerini belirleyen en büyük etmendir. Orman ekosistemleri ise toprakta ve bitkide (biyokütle yapısında) depoladıkları karbon miktarı ile doğal karbon tutulumunu sağlayarak karasal karbon yutaklarını meydan getirmektedir. Bu çalışmanı amacı, Türkiye Doğu Akdeniz Bölgesi Ceyhan ve Seyhan Havzalarının kesişiminde yer alan Kozan İlçesi’nin orman alanlarında karasal karbon depo kapasitesinin orman biyokütlesi ve toprak organik maddesi aracılığı ile tahmin edilmesidir. Bitkide depolanan karbon miktarı, ülkemizde LULUCF (Land Use Land Use Change and Forestry) uygulamaları kapsamında birim alan düzeyinde hesaplanan klasik biyokütle tahmin yöntemi ve ağaç kapalılık yüzdesi verisi esas alınarak tahmin edilmiştir. ArcGIS 10.2 yazılımından işlevsel olarak yararlanılan bu çalışmada biyokütle; (i)meşcere tipleri haritası, (ii) meşcere tipinin kapladığı alan miktarı, (iii) ağaç hacim değeri, (iv) BEF(Biyokütle Genişletme Faktörü), WD (Odun Yoğunluğu), R (Kök/Sak Oranı) katsayıları ve 30 m çözünürlüklü (LANDSAT) ağaç kapalılık yüzdesi verisi ile belirlenmiştir. Buna ek olarak toprakta depolanan karbon miktarı için; (i) alan, (ii) derinlik(m), (iii) hacim ağırlığı (g/cm3) ve (iv) karbon miktarı(%) verilerinden yararlanılarak EU JRC (Avrupa Birliği Ortak Araştırma Merkezi)’nin küresel ölçekte kullandığı toprak organik karbon hesaplama yöntemi esas alınmıştır. Kozan İlçesi orman alanlarında biyokütle ve toprak organik karbonu (TOK) verilerinin entegrasyonu sonucunda karasal karbon depolama kapasitesi ortalama değeri 338,7 Mg/ha olarak tahmin edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karasal Karbon Kapasitesi, Biyokütle, Toprak Organik Karbonu, Doğal Peyzaj, CBS

Kaynakça

• Watanabe, M.D.B., Ortega, E., 2011, “Ecosystem services and biogeochemical cycles on a global scale: valuation of water, carbon and nitrogen processes”, Environmental Science and Policy, 14,594-604
• IPCC, 2003, “Good Practice Guidance for Land Use, Land-Use Change and Forestry”, In J. Perman, M. Gytarsky, T. Hiraiski, T. Krug, D. Kruger, R. Pipatti, L. Buendia, K. Miwa, T. Ngara, K. Tanabe & F. Wagner (Eds.), IPCC National Greenhouse Gas Inventories Programme. Japan: Institute for Global Environmental Strategies (IGES).
• Lal, R., 2011, “Soil Carbon Sequestration”, SOLAW Background Thematic Report - TR04B, FAO
• Ravindranath, N. H., M. Ostwald, 2008, “Carbon Inventory Methods: Handbook for Greenhouse Gas Inventory, Carbon Mitigation and Roundwood Production Projects (Advances in Global Change Research)”, Beijing China, Forestry Publishing House.
• UNFCCC, 2007, “United Nations Framework Convention on Climate Change”. National Inventory Submissions.
• Tolunay, D. Çömez, A., 2008, “Türkiye Ormanlarında Toprak Ve Ölü Örtüde Depolanmış Organik Karbon Miktarları”, Hava Kirliliği ve Kontrolü Ulusal Sempozyumu 2008. 22-25 Ekim 2008, Hatay. 750-765.
• OGM, 2012, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı Hizmet İçi Eğitim Ders Notları. Ankara, Orman Genel Müdürlüğü.
• Hansen, M. C., P. V., Potapov, R., Moore, M., Hancher, S. A., Turubanova, A., Tyukavina, D., Thau, S. V., Stehman, S. J., Goetz, T. R., Loveland, A., Kommareddy, A., Egorov, L., Chini, C., Justice, J., 2013, “High-Resolution Global Maps of 21st-Century Forest Cover Change”, Science 342: 850–53.
• Dönmez, C., Berberoğlu, S., 2008, “Envisat Meris Uydu Verileri Kullanılarak Seyhan Yukarı Havzası Ormanlarında Meşcere Kapalılığının Haritalanması”. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 18-1.
• Aydın G., Lal R., Berberoğlu S., Akça E., Miavaghi S.R S.R., Çullu M.A., Ersoy M., Çilek A., Kapur S., 2014, "Carbon Stocks in Soils of Turkey", Istanbul Carbon Summit: Carbon Management, Technologies & Trade, İstanbul, Türkiye
• Şimşekli, N., Kapur, S. (2012). “Karapınar Rüzgar Erozyonunu Önleme Alanının Sürdürülebilir Arazi/Toprak Yönetimi Planının Geleneksel Yapının Perspektifinden Geliştirilmesi”, Çukuorva Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 27-1.
• Alemdağ, İ., 1980, “Aboveground-mas equations for six hardwood species from natural stands of the research”, Forest at Petawawa. Canada, Petawawa National Forest Institure.
• Ashton, S., McDonell, L., Barnes, K., 2010, “Wood Biomass Desk Guide & Toolkit. United State of America”, U.S. Department of Interior and the USDA Forest Service.
• Saraçoğlu, N.,2011, “Küresel İklim Değişiminin Yavaşlatılmasında Ormanların Rolü. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim”. 135: 60-71.
• Asan, Ü., 1995, “Global İklim Değişimi ve Türkiye Ormanlarında Karbon Birikimi”, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri:B, Cilt:41, Sayı:1-2, s.23-38.
• Brown, S., 1997, “Estimating Biomass and Biomass Change of Tropical Forest: A Primer”. United States of America, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
• Deware, R., Cannell, M., 1992, “Carbon seuestration in the trees, products and soil of forest plantations: an analysis using UK examples”, Tree Physilogy, 11, 49-72.
• FRA, 2008, “Guidelines For Country Reporting to FRA 2010”. Global Forest Resources Assessment. 2010 Rome.
• Levy, P., 2004, “Biomass Expansion Factor and Root:Shoot Ratios for Coniferous Tree Species in Great Britain”, Center for Ecology & Hydrology (CEH). England.
• Tolunay, D ., 2009, “Total Carbon Stock and Carbon Accumulation in Living Tree Biomass in Forest Ecosystems of Turkey”, TÜBİTAK, 265-279.
• Çömez, A., 2012, “Sündiken Dağları'ndaki (Eskişehir) Sarıçam (Pinus slyvestris L.) Meşcerelerinde Karbon Birikiminin Belirlenmesi”, Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitü Müdürlüğü. Eskişehir.
• As, N., Koç, H., Doğu, D., Atik, C., Aksu, B., & Erdinler, S., 2001, “Türkiye'de Yetişen Endüstriyel Öneme Sahip Ağaçların Anatomik, Fizik, Mekanik ve Kimyasal Özellikleri”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi.
• GEF, 2012, “Integrated Approach to Management of Forests in Turkey, with Demonstration in High Conservation Value Forests in the Mediterranean Region Project Report Turkey: Global Environment Facility Investing in Our Planet”.
• FRA, 2010, “Global Forest Resource Assessment Country Report”, Forest Department Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome.
• Hiederer, R., M. Köchy, 2011, “Global Soil Organic Carbon Estimates and the Harmonized World Soil Database” - JRC Scientific and Technical Reports. Italy, European Union.
• Demirci, S., 2008, “Farklı Arazi Kullanımlarında Agregatlara Bağlı Karbon İle Biyolojik Karbon ve Azot Fraksiyonlarının Belirlenmesi” Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak ABD YL. Tezi.