“MÜSLÜMAN DOSTU TURİZM” KONULU ÇALIŞMALARIN SİSTEMATİK DERLEME İLE İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 50 - 61, 29.12.2023

Meliha Sena Yıldırgan , Orhan Batman

https://doi.org/10.51973/head.1316092

Öz

Helal turizm terimi mevcut literatürde yoğun şekilde kullanılsa da son dönemde “Müslüman dostu turizm” kavramı tercih edilmektedir. Müslüman dostu turizm (MDT) kavramı, turizm endüstrisinde yeni olmasına rağmen önemli bir niş pazar olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda özellikle Müslüman çevreye hitap edebileceği düşünülen turizm alanlarında dikkate değer artışlar yaşanmıştır. Bu açıdan bakıldığında Müslüman dostu turizm üzerine gerçekleştirilen çalışmalar da önem arz etmektedir. Buradan hareketle bu çalışma, Müslüman dostu turizm konusunda yayımlanan makalelerin kapsamı ve içeriklerinin analiz edilmesi ve konu hakkında teorik bilgilere ulaşılması amacıyla sistematik derleme yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmada tarama işlemi 04.05.2023-09.05.2023 tarihleri arasında Scopus veri tabanı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, çalışmanın evreni Müslüman dostu turizm kapsamında araştırma gerçekleştirilen 13 makaleden oluşmaktadır. İncelenen makalelerden elde edilen sonuçlara göre, Müslüman dostu turizm kavramı ile ilgili yayınların 2020 yılında yoğunlaştığı görülmektedir. Makalelerin ana temalarına göre dağılımlarına bakıldığında ise Müslüman dostu medikal turizmi, Müslüman dostu nitelikler ve Müslümanların ziyaret niyeti temaları ön plana çıkmıştır. İncelenen makaleler, veri toplama aşamasında kullanılan destinasyonların farklılıklarını göz önüne alarak, Müslüman dostu turizm faaliyetlerinin farklı destinasyonlarda aktif olarak gerçekleştirildiğini ve bu sebeple yapılan çalışmaların veri toplama sürecinde değişiklik gösterdiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müslüman Dostu Turizm, Sistematik Derleme, Scopus

ANALYSIS OF THE STUDIES ON “MUSLIM-FRIENDLY TOURISM” BY SYSTEMATIC REVIEW

Öz

Although the term halal tourism has been used extensively in the literatu-re, recently the concept of Muslim-friendly tourism has been preferred. Although the concept of Muslim-friendly tourism (MDT) is new to the tou-rism industry, it is considered as a important niche market. In this context, there have been notable increases in tourism areas that are thought to appeal especially to the Muslim environment. From this point of view, studies on Muslim-friendly tourism are important. In this respect, this study was carried out with a systematic compilation method to analyze the scope and contents of the articles published on Muslim-friendly tourism and to reach theoretical information on the subject. In this respect, a very limited study has been found in the literature exami-ning the articles on Muslim-friendly tourism with a systematic compilation method. The scanning pro-cess in the research was carried out through the Scopus database between 04.05.2023 and 09.05.2023. This research constitutes the original value of the study. In this context, the universe of the study con-sists of 13 articles evaluated within the scope of Muslim-friendly tourism. According to the results ob-tained from the reviewed articles, it was seen that the publications on the concept of Muslim-friendly tourism intensified in the year of 2020. When the distribution of the articles according to the main the-mes was as follows, the themes of Muslim-friendly medical tourism, Muslim-friendly qualities and Muslims' visit intention came to the fore. When the analyzed articles are considered in terms of the destination from which data obtained, it was seen that the destinations for which data were collected differ due to the fact that there are various destinations where Muslim-friendly tourism activities are actively carried out. The articles examined, taking into account the differences in the destinations used in the data collection phase, and it reveal that Muslim-friendly tourism activities are actively carried out in different destinations, and therefore the studies conducted vary during the data collection process.

Anahtar Kelimeler

Muslim Friendly Tourism, Systematic Review, Scopus

Kaynakça

• Abror, A., Patrisia, D., Trinanda, O., Omar, M. W., & Wardi, Y. (2021). Antecedents of word of mouth in Muslim-friendly tourism marketing: the role of religiosity. Journal of Islamic Marketing, 12 (4), 882-899.
• Boğan, E., Dedeoğlu, B. B., Batman, O., & Yıldırgan, R. (2020). Exploring the predictors of prospective employees' job pursuit inten-tion in Muslim-friendly hotels. Tourism Management Perspectives, 34, 100663.
• Cuesta-Valiño, P., Bolifa, F., & Núñez-Barriopedro, E. (2020). Sustainable, smart and Muslim-friendly tourist destinations. Sustainability, 12(5), 1778.
• Fajriyati, I., Afiff, A. Z., Gayatri, G., & Hati, S. R. H. (2020). Generic and Islamic attrib-utes for non-Muslim majority destinations: application of the three-factor theory of cus-tomer satisfaction. Heliyon, 6(6), e04324.
• Han, H., Al-Ansi, A., Koseoglu, M.A., Lin, P. M., Park, J., Yu, J., & Kim, W. (2019). Halal Tourism: Travel Motivators and Cus-tomer Retention. Journal of Travel& Tourism Marketing, 36(9), 1012-1024.
• Han, H., Al-Ansi, A., Olya, H. G., & Kim, W. (2019). Exploring halal-friendly destina-tion attributes in South Korea: Perceptions and behaviors of Muslim travelers toward a non-Muslim destination. Tourism manage-ment,
• Hanafiah, M. H., & Hamdan, N. A. A. (2021). Determinants of Muslim travellers Halal food consumption attitude and behav-ioural intentions. Journal of Islamic Market-ing, 12(6), 1197-1218.
• Hanley, T. & Cutts, L. (2013). What is a systematic review?. Counselling Psychologi-cal Society, 28(4), 3-6. Jung, I., Yu, J., Jeaheng, Y., & Han, H. (2022). Halal Product Attributes/Quality and Its Influence on Muslim Guests’ Loyalty for a Hotel. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 1-25.
• Keleher, H., Parker, R., Abdulwadud, O. & Francis, K. (2009). Systematic review of the effectiveness of primary care nursing. Inter-national Journal of Nursing Practice, 15, 16-24.
• Mohtar, M., Taha, A. Z., Zakaria, Z., Ramli, S. Q., & Sulaiman, A. (2022). Muslim-friendly beauty and wellness framework and measurement. Cogent Social Sciences, 8 (1), 2127247.
• Pamukçu, H. & Sarıışık, M. (2017). Helal Turizm Kavramı ve Gelişimi Üzerine Genel Bir Değerlendirme, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 3 (1): 82-98.
• Pamukçu, H. & Yılmaz, M. (2022). Müslü-man Dostu Turizm ve Türkiye Deneyimi içinde. (ed. H. Pamukçu & Ö.M. Akgün). Müslüman Dostu Turizmde Turizm İşletmelerinin Standartları İçin Model Önerileri ve IHATO Modeli Örneği, 1.Baskı, Nobel Aka-demik Yayıncılık: Ankara.
• Prisma Transparent Reporting of Systematic Reviews and Meta-Analyses. http://www.prisma-statement.org/ Erişim Tarihi: 24.11.2023.
• Rahman, M. K., & Zailani, S. (2017). The effectiveness and outcomes of the Muslim-friendly medical tourism supply chain. Jour-nal of Islamic Marketing.
• Rahman, M. K., Zailani, S., & Musa, G. (2017). Tapping into the emerging Muslim-friendly medical tourism market: Evidence from Malaysia. Journal of Islamic Marketing.
• Shafiee, S., Ghatari, A. R., Hasanzadeh, A. & Jahanyan, S. (2019). Developing a model for sustainable smart tourism destinations: A systematic review. Tourism Management Perspectives, 31, 287-300.
• Sodawan, A., Hsu, R.L.W. (2022). Halal-Friendly Attributes and Muslims’ Visit In-tention: Exploring the Roles of Perceived Value and Destination Trust. Sustainability 2022, 14, 12002. https://doi.org/10.3390/ su141912002.
• Tan, A. H. T., Muskat, B. & Zehrer, A. (2016). A systematic review of quality of student experience in higher education. In-ternational Journal of Quality and Service Sciences, 8 (2), 209-228.
• TDVİA. (2022a). Helal. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim Tarihi: 24.04.2023, Link: https://islamansiklopedisi.org.tr/Helal
• Tekin, Ö.A. (2022). Müslüman Dostu Turizm ve Türkiye Deneyimi içinde. (ed. H. Pamukçu ve Ö.M. Akgün). Müslüman Dostu Turizm Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme, 1.Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık: Ankara. Tekin, Ö.A., Turhan, A.A. & Turhan, E.A. (2018). Helal Turizm Turist Profili Antalya Destinasyonu Teknik Rapor. Erişim Tarihi: 14.04.2023, Link:https://iibf.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/271/files/helal-turizm-raporu-08102017. Pdf
• Timothy, J. & Olsen, H. (2006). Tourism, Religion and Spiritual Journeys. Oxford: Routledge.
• Wingett, F., & Turnbull, S. (2017). Halal holidays: exploring expectations of Muslim-friendly holidays. Journal of Islamic Market-ing.
• Ye, B. H., Ye, H. & Law, R. (2020). Systematic review of smart tourism research. Sus-tainability, 12, 1-15.
• Yen, H. P., Chang, J. W., Ho, K. C., & Hung, H. K. (2022). Foreign Muslim Work-ers’ Perspectives of the Basic Needs of Mus-lim-Friendly Tourist Services: An Empirical Analysis of a Non-Muslim Destination. Secu-rity and Communication Networks, 2022.