Eğitim Örgütlerinde Anlamlı İş ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki

Yıl 2022, , 224 - 253, 31.12.2022

Hamit İmalı , Ahmet Kaya

https://doi.org/10.22596/hej.1209406

Öz

Bu araştırmanın amacı; eğitim örgütlerinde çalışan öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma ve örgütsel vatandaşlık davranışı gösterme düzeylerinin arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Nicel araştırma olan bu araştırmada betimsel tarama modeli ile korelasyonel araştırma modeli kullanılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini Kahramanmaraş ilinin Dulkadiroğlu ve Onikişubat merkez ilçelerine bağlı ilkokul, ortaokul ve ortaöğretimde 2020-2021 eğitim-öğretim yılında görev yapan 450 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Anlamlı İş Ölçeği”, iki adet “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği" ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Bu araştırmanın sonucunda öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı gösterme düzeyleri arasında birinci ve ikinci örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeklerine göre yüksek düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur. Bu sonuçla birlikte öğretmenlerin hem işlerini anlamlı bulma düzeyleri hem de örgütsel vatandaşlık davranışı gösterme düzeyleri yüksek seviyede bulunmuştur. Bu araştırmada öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma ve örgütsel vatandaşlık davranışı gösterme düzeylerinin okul türü, branş ve görev türü demografik değişkenlerine göre herhangi bir farklılık gösterip göstermediği de araştırılmıştır. Analiz sonucuna göre öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri branş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Örgütsel vatandaşlık davranışı gösterme düzeyleri, okul türü değişkenine göre ikinci örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğinde manidar farklılık göstermektedir. Görev türü değişkenine göre ise birinci örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğinde orta düzeyde anlamlı farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim örgütleri, Anlamlı iş, Örgütsel vatandaşlık davranışı

Teşekkür

Aday makalemizle ilgilendiğiniz için teşekkür ederiz.

The Relationship Between Meaningful Work and Organizational Citizenship Behavior in Educational Organizations

Öz

The purpose of this research; is to determine the relationship between the levels of teachers working in educational organizations finding their jobs meaningful and showing organizational citizenship behavior. In this quantitative research, descriptive survey model and correlational research model were used. The sample of this research consists of 450 teachers working in primary, secondary and secondary education in Dulkadiroğlu and Onikisubat central districts of Kahramanmaraş province in the 2020-2021 academic year. “Meaningful Work Scale”, two “Organizational Citizenship Behavior Scales” and “Personal Information Form” were used as data collection tools. As a result of this research, the level of teachers' finding their job meaningful and their organizational citizenship behavior levels were higher than the first and second organizational citizenship behavior scales. With this result, both the levels of teachers' finding their job meaningful and their organizational citizenship behavior were found to be high. In this study, there was no difference between the levels of teachers' finding their jobs meaningful and organizational citizenship behaviors according to the demographic variables of school type, branch and job type. According to the results of the analysis, the level of teachers' finding their job meaningful differs significantly according to the branch variable. There is a significant difference in the work behavior scale. According to the task type variable, a moderately significant difference was found in the first organizational citizenship behavior scale.

Anahtar Kelimeler

Educational organizations, meaningful work, organizational citizenship behavior

Kaynakça

• Acaray, A. (2020). İstismarcı Yönetici Algısı ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkide İşin Anlamlılığı, İşyeri Arkadaş Desteği ve Sorumluluk Kişilik Özelliğinin Düzenleyicilik Rolü. Journal Of Yasar University, 15 (Special Issue), 238-251.
• Akkaya, B. (2019). İlkokullardaki Öğretmenlerin Üretkenlik Karşıtı İş Davranışının Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Adalet ile İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim Kurumlarının Örgütsel Öğrenme Düzeylerinin Okul Etkililiği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Alpsoy, A. (2018). Akademisyenlerin İş Tatmininin Örgütsel Vatandaşlik Davranişina Etkisi ile Öz Yeterliliğin Araci Rolü Üzerine Bir Araştirma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2012). Okul Yöneticilerinin Kullandığı Güç Kaynakları ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1833-1852.
• Altinkurt, Y., Anasiz, B. T. ve Ekinci, C. E. (2016). Öğretmenlerin Yapısal ve Psikolojik Güçlendirilmeleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim (Education and Science), 41(187), 79-96.
• Ariely, D., Kamenica, E. ve Prelec, D. (2008). Man's Search for Meaning: The Case of Legos. Journal of Economic Behavior and Organization, 67(3), 671-677.
• Aycan, M. M. (2020). Öğretmenlerde Mesleki Motivasyon ve Örgütsel Vatandaşlik Davranişi Arasindaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Balci, A. (2003). Eğitim Örgütlerine Yeni Bakış Açıları: Kuram Araştırma İlişkisi II. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 33(33), 26-61.
• Bateman T. S. ve Organ D. W. (1983). Job Satisfaction and The Good Soldier: The Relationship Between Affect and Employee Citizenship. Academy of Management Journal, 26(4), 587-595.
• Balcı, A. (2006). Yeni Paradigmalar Işığında Türkiye Eğitim Sisteminin Örgütlenmesi ve Yönetimi. Şaban ABAK, Türk Eğitim Sisteminde Yeni Paradigma Arayışları Bildiriler Kitabı, Ankara, Eğitim-Bir-Sen, 248-267.
• Balcı, A. (2011). Etkili okul geliştirme: Kuram uygulama ve araştırma (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Barnard, C. I. (1938). The Functions of the Executive. Cambridge, Massachusetts: Harvard Üniversitesi Yayınları.
• Basım H.N. ve Şeşen H. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 61 (4), 83-102.
• Bassuk, A. ve Goldsmith, M. (2009). Meaning at Work: See Primary and Second Factors. Leadership Excellence, 26(1), 1-22.
• Begenirbaş, M. (2013). Kişiliğin Öğretme Stillerine Etkisinde Duygusal Emek ve Tükenmişliğin Aracılık Rolü: Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, T.C. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Belogolovsky, E. ve Somech, A. (2010). Teachers’ Organizational Citizenship Behavior: Examining the Boundary Between in-Role Behavior and Extra-Role Behavior from the Perspective of Teachers, Principals and Parents. Teaching and Teacher Education, 26(4), 914-923.
• Bidwell, C. E. ve Kasarda, J. D. (1980). Conceptualizing and Measuring the Effects of School and Schooling. American Journal of Education, 88(4), 401-430.
• Bozkurt, A. (2012). Öğrenen Örgütler. Cevat Elma ve Kamile Demir (Ed.), Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar içinde, Anı Yayıncılık, Ankara, 45-65.
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1992). Alternative Ways of Assessing Model Fit. Sociological Methods & Research, 21(2), 230-258.
• Bulut, M. Ş. (2011). İlköğretim Okullarındaki Performans Yönetimi Uygulamaları ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). SPSS ile Bilimsel Arastırma Surecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chalofsky, N. (2010). Meaningful Workplaces: Reframing How and Where We Work. San Francisco: Wiley Publishing.
• Chen, G. A. (2007). The Meaning of Meaningful Work: Subject-Object Meaningfulness in Knowledge Work. Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Michigan, ABD.
• Csikszentmihalyi, M. (2004). Good Business: Leadership, Flow, and the Making of Meaning. New York: Penguin Books.
• Çakıroğlu, K. (2016). Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çerezci, Ç. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ile Değişime Direnç Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yükek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Çetin, Ş. (2011). Okul Müdürlerinin Liderliği ile Müdür-Öğretmen İlişkisinin Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çınar, S. O. (2019). Okul Müdürlerinin Güç Kaynakları ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ve Örgütsel Kimlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Dede, E. (2017). İş Güvensizliği Algısının ve Örgütsel Güven Düzeyinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkileri: Devlet Ortaokulu ve Özel Ortaokul Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, A. (2014). Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Öncülü Olarak Okul Yöneticilerinin Kullandıkları Güç Kaynakları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Demirel, G. Ö. (2012). Okul Müdürlerinin Güç Kaynaklarını Kullanma Stilleri ve Müdür Desteğinin Kurumsal Vatandaşlık Davranışıyla İlişkisi (Ankara İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dipaola, M. F. ve Moran M. (2001). Organizational Citizenship Behavior in Schools and İts Relationship to School Climate. Journal of School Leadership, 11(5), 424-447.
• Dipaola, M. F. ve Hoy, W. K. (2005). Organizational citizenship of faculty and achievement of high school students. The High School Journal, 88(3), 35-44.
• Dipaola, M. F., Tarter, C. J. ve Hoy, W. K. (2005). Measuring Organizational Citizenship in Schools: The OCB Scale. Educational Leadership and Reform, 4(2), 319-341.
• Eker, N. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ile İş Yaşam Dengeleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Erok, M. (2018). Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Afyon Meslek Yüksek Okulu’nda Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma: Karaman İli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Fourie, M. ve Deacon, E. (2015). Meaning in Work of Secondary School Teachers: A Qualitative Study. South African Journal of Education, 35(3), 1-8.
• Gardner, H., Csikszentmihalyi, M. ve Damon, W. (2001). Good Work: When Excellence and Ethics Meet. New York: Basic Books.
• Göçen, A. ve Terzi, R. (2019). Eğitim Örgütleri İçin Anlamlı İş Ölçeği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 1487-1512.
• Gök, Ç. E. B. (2010). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stiline İlişkin Öğretmen Algılarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Güneş, A. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Sessizlik Düzeyleri ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki: Pendik İlçesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Gürbüz, S. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (2), 48-75.
• Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. R. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff Criteria for Fit İndexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Isaksen, J. (2000). Constructing Meaning Despite the Drudgery of Repetitive Work. Journal of Humanistic Psychology, 40(3), 84-107.
• Kalaycı, N. (2009). Yüksek Öğretim Kurumlarında Akademisyenlerin Öğretim Performansını Değerlendirme Sürecinde Kullanılan Yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 60(60), 625-656.
• Karagöz, Y. (2010). Nonparametrik Tekniklerin Güç ve Etkinlikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 18- 40.
• Kara, T. (2016). Stadyumlarda Çalışan Özel Güvenlik Personelinin Örgütsel Bağlılık ve İş Anlamı Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karacan, K. (2017). İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Algılarına Göre Örgütsel Sağlık ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karaman, K., Yücel, C. ve Dönder, H. (2008). Öğretmen Görüşlerine Göre, Okullardaki Bürokrasi ile Örgütsel Vatandaşlık Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53(53), 49-74.
• Karaman, A. ve Aylan, S. (2012). Örgütsel Vatandaşlık. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 35-48.
• Kayri, M. (2009). Araştirmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (Post-Hoc) Teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 51-64.
• Kline, R. B. (2016). Principles and Practice Of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
• Koçer, C. (2019). Bilinçli Farkındalığın Anlamlı İşe Etkisi Sürecinde Örgütsel Farkındalığın Moderatör (Düzenleyici) Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• Köprülü, T. (2011). İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ile Motivasyonları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Miller, C. (2008). Meaningful Work Over the Life Course. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fielding Graduate Üniversitesi, Santa Barbara.
• Moorman, R.H. (1991). Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior: Do Fairnees Perceptions Influence Employee Citizenship? Journal of Applied Psychology, 76(6), 845-855.
• Morrison, E. W. (1994). Role Definitions and Organizational Citizenship Behavior: The İmportance of the Employee's Perspective. Academy of Management Journal, 37(6), 1543-1567.
• Napierala, M. A. (2012). What is the Bonferroni Correction. AAOS Now, 6(4), 1-3.
• Organ, D.W. (1990). The Motivational Basis of Organizational Citizenship Behavior. Research in Organizational Behavior, 12, ss. 43-72.
• Organ, D.W. (1997). Organizational Citizenship Behavior: It’s Construct Clean-Up Time. Human Performance, 10 (2), 85-97.
• Önal, G. (2019). Öğretmenlerin Duygusal Emek Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yükse Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• Örücü, E. ve İzci, Ç. (2015). Otel Çalışanları Açısından Duygusal Zekanın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(45), ss. 31-47.
• Özdemir, T. Y. ve Orhan, M. (2019). Öğretmenlerin Öğretmenlik Mesleğinin İmajı Hakkındaki Görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 9(4), 824-846.
• Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren-Örneklem Sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2007(15), 394-422.
• Öztürk, İ. U. (2019). Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Moorman, R. H. ve Fetter, R. (1990). Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Followers' Trust İn Leader, Satisfaction, and Organizational Citizenship Behaviors. The leadership Quarterly, 1(2), 107-142.
• Podsakoff, P. M. ve Mackenzıe, S.B. (1994). Organizational Citizenship Behaviors and Sales Unit Effectiveness. Journal of Marketing Research, 31 (3), 351-364.
• Podsakoff, P.M., Mackenzıe, S.B., Paıne, J.B. ve Bachrach, D.G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoritical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26 (3), 513-563.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Polat, S. ve Celep C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Sayı:54, 307-331.
• Pratt, M. G. ve Ashforth, B. E. (2003). Fostering Meaningfulness in Working and at Work. Kim S. Cameron, Jane E. Dutton ve Robert E. Quinn (Ed.), Positive Organizational Scholarship: Foundations of a New Discipline içinde (s. 309-327). San Francisco: Berret-Koehler Publishers.
• Runhaar, P., Konermann, J. and Sanders, K. (2013). Teachers’ Organizational Citizenship Behaviour: Considering the Roles of Their Work Engagement, Autonomy and Leadermember Exchange. Teaching and Teacher Education, 30, 99-108.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Muller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Schnake, M. (1991). Organizational Citizenship: A Review, Proposed Model, and Research Agenda. Human Relations, 44(7), 735-759.
• Slavin, R. E. (1987). A Theory of School and Classroom Organization. Educatıonal Psychologıst, 22(2), 89-108.
• Smith, C.A., Organ, D.W. ve Near, J.P. (1983). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653-663.
• Steger, M. ve Dik, B. J. (2010). Work As Meaning: İndividual and Organizational Benefits of Engaging in Meaningful Work. Nicola Garcea, S. Harrington (Ed.), Oxford Handbook of Positive Psychology and Work içinde (s. 131-142). New York: Oxford University Press.
• Şahal, S. (2015). Örgütsel Adaletin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şen, S. (2020). Mplus ile Yapısal Eşitlik Modellemesi Uygulamaları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics. Pearson.
• Taşdan, M. ve Yilmaz, K. (2008). Organizational Citizenship and Organizational Justice Scales’ Adaptation to Turkish. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 33(150), 87-96.
• Tazegül Aydın, Y. (2017). İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Ankara Altındağ İlçesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Tecimen, M. (2020). Yöneticiye Duyulan Güvenin İşe Adanmışlık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Titrek, O., Bayrakçı, M. ve Zafer, D. (2009). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 1-28.
• Toptaş, B. (2016). Ankara İli Kamu İlkokullarinda Görev Yapan Öğretmenlerin İşlerini Anlamli Bulma Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vural, G. C. (2018). İşin Anlamlı Bulunmasının Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi: Sosyal Hizmet Kuruluşları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Williams, L.J. ve Anderson, S.E. (1991). Job Satisfaction and Organizational Commitment As Predictors of Organizational Citizenship and in Role Behaviors. Journal of Management, 17(3), 601-617.
• Yancı, F. (2011). Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Yilmaz, K. ve Taşdan, M. (2009). Organizational Citizenship and Organizational Justice İn Turkish Primary Schools. Journal of Educational Administration, 47(1), 108-126.
• Yılmaz, G. (2019). Lise Öğretmenlerinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının ve Nedenlerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yükse Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• Yöndem, Ş. (2019). Çalışanlarda İş Anlamı ile Motivasyon İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zengin, M. (2011). İlköğretim Okullarında Örgütsel Güven ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.