EXPECTATION FROM OCCUPATIONAL HEALTH SERVICES OF EMPLOYEES IN ȘAȘMAZ AUTOMOTIVE INDUSTRIAL SITE

Yıl 2006, Cilt: 8 Sayı: 1, 46 - 58, 01.06.2006

Sevil Albayrak , Oya Nuran Emiroğlu

Öz

Aim of the study: It is a known fact that there are problems in offering occupational health services at small and medium size enterprises and in utilization of those services by the employees. The assessment of opinions and expectations of employees are important in planning occupational health services. Therefore,the aim of this study was to determine the occupational health services expectations of employees in Șașmaz Automotive Industrial Site. Material and Method: This descriptive study was conducted in Șașmaz Automotive Industrial Site between February 10 and Mart 25, 2002, with a sample group of 424 employees by face-to-face interviews using a questionnaire. The questionnaire, used for collecting data, consisted of the questions that aimed to bring out the expectations about the service, the offering form and the required health personnel in the framework of titles of the characteristics of employees and the offering of occupational health services. In the evaluation of the data, the characteristics of the employees have been analyzed in relation to the expectations of the employees about the offering occupational health services and x2 signiŞ cance test has been used. Findings and Conclusion: It has been determined that the majority of the employees 86.1% thought that the health services offered to them had not included the occupational health services. While it has been determined that the suggestions of approximately half of the employees about the occupational health services organization were about a separate occupational health unit, it has been determined that the half of those who suggested that has been expecting a plenary health institution. Employees have stated the “doctor” as the health personnel by whom they should be offered the health service and the “nurse” mostly for emergency health services. It has been concluded that the age of the employees, the increase in the employment duration, education level of the employees and position of the employees has effected the expectations about the occupational health services. In accordance with the conclusions of the study, it has been recommended a common occupational health services unit for all enterprises in Șașmaz Automotive Industrial Site to be founded, occupational health services to be offered and the importance given to the occupational health nurses to be increased in the occupational health team

Anahtar Kelimeler

Small-scale enterprize, employee, expectation, occupational health, nursing

ŞAŞMAZ OTO SANAYİ SİTESİNDE ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI HİZMETİNDEN BEKLENTİLERİ

Öz

Amaç: Küçük ve orta boy ișletmelerde iș sağlığı hizmetlerinin sunumu ve bu hizmetlerden çalıșanların yararlanmasında sorunlar yașandığı bilinen bir gerçektir. İș sağlığı hizmetinin planlanmasında, çalıșanların görüș ve beklentilerinin değerlendirilmesi hizmetin uygulanabilir olmasında önemli yere sahiptir. Bu nedenle, araștırma, Șașmaz Oto Sanayi Sitesinde çalıșanların iș sağlığı hizmetlerinden beklentilerini belirlemek yapılmıștır. Materyal ve Yöntem: Tanımlayıcı araștırma türünde yapılan bu çalıșma, Șașmaz Oto Sanayi Sitesinde, 424 çalıșanı kapsayan örneklem grubunda, soru kağıdı aracılığı ile yüz yüze görüșülerek, 10.Șubat- 25.Mart 2002 tarihleri arasında uygulanmıștır. Veri toplama aracı olarak kullanılan, soru kağıdı, çalıșanların özellikleri yanı sıra iș sağlığı hizmetinin sunum bașlıkları çerçevesinde; hizmet, sunum biçimi ve olması gereken sağlık personeline yönelik beklentileri ortaya çıkarmak amacıyla hazırlanan sorulardan olușturulmuștur. Verilerin değerlendirilmesinde, çalıșanların özellikleri, iș sağlığı hizmetinden beklentileriyle ilișkili olarak incelenmiș ve x2 ki-kare önemlilik testi kullanılmıștır. Bulgular ve Sonuç: Çalıșanların çoğunluğunun %86.1 , kendilerine sunulan sağlık hizmetinin, iș sağlığı hizmetini kapsamadığını düșündüğü belirlenmiștir. Çalıșanların, yaklașık yarısının, iș sağlığı hizmeti organizasyonuna yönelik getirdikleri önerilerin, ayrı bir iș sağlığı biriminin olmasına yönelik olduğu saptanırken, bu öneriyi getirenlerin yarısının ise tam teșekküllü bir sağlık kurulușu beklentisi içinde oldukları saptanmıștır. Çalıșanların, iș sağlığı hizmetini sunmasını istedikleri sağlık personeli olarak öncelikle hekimi belirtikleri, hemșireyi ise daha çok acil hizmetlerinde görmek istedikleri belirlenmiștir. Çalıșanların yașının ve çalıșma süresindeki artıșın, çalıșanın eğitim düzeyinin ve çalıșma pozisyonunun iș sağlığı hizmetlerinden beklentiyi etkilediği sonucuna varılmıștır. Bu çalıșmanın sonuçları doğrultusunda, Șașmaz Oto Sanayisinde, tüm ișyerleri için, iș sağlığı hizmeti verecek ortak bir iș sağlığı biriminin olușturulması, iș sağlığı hizmetinin sunulması ve iș sağlığı ekibi içinde iș sağlığı hemșiresinin etkinliğinin geliștirilmesi ve değerlendirilmesi önerilmiștir

Anahtar Kelimeler

küçük boy ișletme, çalıșanlar, beklenti, iș sağlığı, hemșirelik

Kaynakça

• Akgemici, T. (2001). KOBİ’lerin Temel Sorunları ve Sağlanan Destekler, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayii Geliștirme ve Destekleme İdaresi Bașkanlığı (KOSGEB), Ankara.
• Akın, O., Pala, K. (1998). Türkiye İçin İșçi Sağlığı Model Önerisi, 3.Ulusal İșçi Sağlığı Kongresi Kitabı, Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayını, 397-412.
• Allender, A. J., Spradley, B.W. (2001). Comunity Health Nursing Concepts And Practise, Fifth Edition, Philedelphia, Lippincott. American Assocation Of Occupational Health Nurses Inc. http://www.aaohn.org/practise/ standards.cfm (Erișim Tarihi: 15.09.2003).
• Bazas, T. (2001) Occupational health practise in Greece, Journal Of Occupational Health, Vl:43.
• Bilir, N. (1997). Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Ed:Bertan, M., Güler, Ç. 2. Baskı, Ankara, Güneș Yayınevi, 265-281.
• Christiani, D.C., Tang, X., Wang, X. (2002). Occupational health in China, Occupational Medicine 17(3), 355-370.
• Clemen-Stone, S., Mcguire, S.L., Eigsti, D. (1998). Comprehensive Comunity Health Nursing, Philedelphia, Mosby Inc.
• Çetin, H. (2002). KOBİ’lerin Türkiye ve dünya ekonomisindeki konumu, Sanayicinin Sesi Dergisi, 9, 3.
• Dias, E. C., Mendes, R., Scwartz, B. (2002). Occupational health in Birazil, Occupational Medicine, Jul-Sep 17(3), 523-37.
• Dirican, R., Bilgel, N. (1993). Halk Sağlığı (Toplum Hekimliği), 2. Baskı, Bursa, Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Ekinci, A. (1998). Petrol-İș Sendikasının Örgütlü Bulunduğu 107 İș Yeri ve Bu İșyerlerinde Çalıșan 7948 İșçiyi Kapsayan, İșçi Sağlığı ve Güvenliği Konularını İnceleyen Anket Değerlendirmesi, III. Ulusal İșçi Sağlığı Kongresi Kitabı, Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayını, 448-456.
• Emiroğlu N. (1990). İșçilerin İș Sağlığı Hizmetinden Beklentileri Ve İșyeri Hemșiresinin İș Sağlığı ve Güvenliği Çalıșmalarındaki Yeri, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Eren, C.M. (2001). Toplu İș Sözleșmesinde İșçi Sağlığı Ve İș Güvenliğine Sendikal Bakıș, Adana, İçel, Hatay, Osmaniye 2000 Yılı Örnekleri, İș Sağlığı Ve İș Güvenliği Kongresi Program Bildirileri Kitabı/İSİG09, Adana, Oda Yayınevi.
• Fișek, G. (2001). KOBİ’ler ve İș Yeri Ortak Sağlık Birimi, İș Sağlığı-İș Güvenliği Kongresi Bildiriler Kitabı, 11-12 Mayıs, Adana, Oda Yayınevi.
• Hane Halkı İstatistikleri, İstihdam, http: //www.die.gov.tr/TURKISH/SONIST/ISGUCU/310703ie.htm (Erișim Tarihi: 17.10.2003).
• Hitchcock, J. E., Schubert, E. P., Thomas, A. S. (1999). Comunity Health Nursing - Caring İn Action, USA, Delmor Publishers.
• http://www.europa.eu.int/comm/enterprise policy/sme definition/index en.htm (Erișim Tarihi:13.10.2003).
• ILO Convention 155, 161, 171 (1985), International Labour Organization, Geneva, Cited in, Whitaker, S., Baranski, B. (editör) (2001).
• The Role Of The Occupational Health Nurse In Workplace Health Management, WHO Regional Office For Europe, Copenhagen, www.who.dk/document/e73312.pdf.
• Jung, M. H. (1999). The prospect for occupational health nursing activities in small and medium sized workplaces, Journal Of Occupational Health, Jan, 41, 47-50.
• Kaan, E. S. (Çev.) (2002). Küçük Ve Orta Ölçekli İșletmelerde İș Yeri Sağlığının Geliștirilmesinde Mevcut Durum, Avrupa Birliği İșyeri Sağlığının Geliștirilmesi Ağı’nın (ENWHP) Portekiz- Lizbon Toplantısı Raporu, Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayını.
• KOSGEB (2003) erișim adresi: www.kosgeb.gov.tr/KOSGEB/ KOSIsletmeler.asp (Erișim Tarihi 13.10.2003)
• Mehrtens, G., Beyer, D., Brandenburg, S., Sanders, S. (1998). Industrial Employment Accident İnsurance Fund For Health Service And Welfare Work, From Protection To Promotion Occupational Health And Safety İn Small-Scale Enterprises, İnternational Symposium Abstracts, 4-6 Mayıs HelsinkiFinlandiya.
• Mizoue, T., Huuskonen, M.S., Muto, T., Koskinen, K., Husman, K., Bergström, M. (1998). Comparative Study On OHS For SMEs Between Japan And Finland, From Protection To Promotion Occupational Health And Safety İn Small-Scale Enterprises, İnternational Symposium Abstracts, 4-6 Mayıs, HelsinkiFinlandiya, 80.
• Mutlu, Ö. (1988). Yenice İș Sağlığı Merkezi (YİSME) Çalıșması, Türk Tabipler Birliği 2. Ulusal İșçi Sağlığı Kongre Yayını, 4-5-6- 7 Nisan-Haziran, Ankara.
• Paek, D., Hisaraga, N. (2002). Occupational health in South Korea, Occupational Medicine, Jul-Sep, 17(3), 391-408.
• Resmi Gazete, 16 Aralık 2003 tarihli, 25318 Sayılı İșyeri Sağlık Birimleri ve İșyeri Hekimlerinin Görevleri ile Çalıșma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik.
• Salazar, M.K. (Ed) (2001). Core Curriculum For Occupational Enviromental Health Nursing, American Association Of Occupation Health Nurses Inc, Second Edition.
• Sarıaslan, H. (1996). Türkiye Ekonomisinde Küçük Ve Orta Ölçekli İșletmeler, TOBB, Ankara, Aydoğdu Ofset.
• Stanhope, M., Lancaster, J. (2000). Comunity&Public Health Nursing, 5th Ed., St.Louis, Missouri, Mosby İnc.
• Swanson, M. J., Nies, E. M. (1997). Comunity Health Nursing / Promoting The Health Of Aggregates, 2nd Edition, W B. Sounders Company.
• Tabuk, O. (1997). Ankara Siteler Sanayi Bölgesinde Küçük ve Orta Ölçekli İșyerlerine Yönelik Ortak Sağlık Birimi Olușturulması İçin İșveren Yaklașımı, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tașyürek, M., İșlek, H. (1998). Küçük, Orta Büyüklükteki İșletmeler İle Büyük Ölçekli Kurulușları Kapsayan İșyeri Ortak Sağlık Birimi, 3.Ulusal İșçi Sağlığı Kongresi Kitabı, 20-24 Nisan, Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayını, 682-687.
• Wang, J., Cheng, T., Guo, Y. L. (2002). Occuoational health in Taiwan Occupational Medicine, Philadelphia, Copyright Harley-Belfus, Jul-Sep 17(3), 427-435.
• Whitaker, S., Baranski, B. (Ed.) (2001). The Role Of The Occupational Health Nurse In Workplace Health Management, WHO Regionel Office For Europe, Copenhagen, www.who.dk/document/e73312.pdf.