Developing the Scale on Nurses Perceptions About Privatizations

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 2, 1 - 16, 01.08.2012

Arzu Kader Harmancı Aytolan Yıldırım

Öz

Objective: The present study was carried out to develop a scale for defining the perceptions of nursesof privatization practices in health services. Method: This is a methodological study. Fourhundred and sixty questionnaires completed andreturned by the sample group consisting of nurseswho were members of the same occupational organization and worked at public hospitals in Istanbul, were analyzed. Content validity, constructvalidity, internal consistency and perception score means were used in the evaluation of the scale. Results: Content validity index of scale was foundas 0.88, 0.84, and 0.96 in “general privatization”,“privatization in health”, and “effects of privatizations on nursing” subscales, respectively. Mean total score correlations of the scale were between0.41-0.75; Cronbach’s _ coefficient of the scale was0.95; Cronbach’s _ coefficients of the subscales were 0.82, 0.89, 0.92, respectively, and were over 0.70and significant. Explanatory factor analysis wasdone in construct validity, three-factor scale structure was confirmed and the items with factor loadless than 0.40 were removed. Goodness of fit statistics showed that the goodness of fit indexes of thescale were suitable. Mean total score of the scalewas 2.16±0.57 and the means of the subscales were 2.20±0.66 in general privatization, 2.10±0.59 inprivatization in health, and 2.21±0.65 in the effectsof privatization on nursing. Conclusion: The present study confirmed that thenurses perceived privatization practices, generalprivatizations, privatizations in health, and theeffect of privatizations on nursing negatively. Thescale developed in this study is reliable and valid,and the scale is recommended to be used in different sample groups in health services

Anahtar Kelimeler

Privatization, Health Services, Nursing, Scale developing, Perception, Reliabilityand validity

HEMŞİRELERİN ÖZELLEŞTİRMELERE İLİŞKİN ALGI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Öz

Amaç: Bu araştırma, hemşirelerin sağlık hizmetlerinde özelleştirmeuygulamalarına ilişkin algılarını belirlemek üzere bir ölçek geliştirmek amacıyla yürütülmüştür. Yöntem: Metodolojik bir çalışmadır. Meslek örgütüne üye, İstanbul’da, kamuda çalışan hemşirelerin oluşturduğu örneklem grubundan uygun şeklide doldurulup geri toplanan 460 anket değerlendirilmeye alınmıştır. Ölçeğin değerlendirilmesinde kapsam geçerliği, yapıgeçerliği, iç tutarlık analizi ve algı puan ortalamaları kullanılmıştır. Bulgular: Ölçeğin kapsam geçerlik indeksi, genel özelleştirme, sağlıkta özelleştirme ve özelleştirmelerin hemşireliğe etkisi alt boyutlarında sırasıyla 0,88; 0,84 ve 0,96 olarak bulunmuştur. Ölçeğin madde toplam puan korelasyonları 0,41-0,75 arasında ve Cronbach _ güvenirlik katsayısı 0,95, alt boyutlarda ise sırasıyla 0,82, 0,89, 0,92olarak 0,70’den yüksek ve güvenilir bulunmuştur. Yapı geçerliği başlığında doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, üç faktörlü ölçek yapısıdoğrulanmış ve faktör yükü 0,40’ın altında olan maddeler çıkarılmıştır. Uyum iyiliği istatistiklerinde, ölçeğin uyumunun iyi olduğu bulunmuştur. Ölçek toplam puan ortalaması 2,16±0,57’dir. Alt ölçeklerinortalaması sırasıyla; genel özelleştirme, 2,20±0,66; sağlıkta özelleştirme, 2,10±0,59 ve özelleştirmelerin hemşireliğe etkisi 2,21±0,65’tir. Sonuç: Bu çalışmaya göre hemşireler özelleştirme uygulamalarını,genel özelleştirmeleri, sağlıkta özelleştirmeleri ve özelleştirmelerinhemşireliğe etkisini olumsuz algılamaktadırlar. Bu çalışmada geliştirilen ölçek geçerli ve güvenilirdir. Sağlık hizmetlerinde farklı örneklem gruplarında kullanılması önerilir

Anahtar Kelimeler

Özelleştirme, Sağlık Hizmetleri, Hemşirelik, Ölçek geliştirme, Algı, Güvenilirlik ve geçerlilik.

Kaynakça

• Aktan CC. Türkiye’de Özelleştirme Uygulamala- rı. Ankara: TÜSİAD Yayınları, 1992; 1-27.
• Kaplan A. Özelleştirme, sağlık hizmetlerinde özelleştirmenin kavramsal boyutu. Yeni Türkiye Sağlık Özel Sayısı 2001a; 40(7): 1409-1430.
• Önder İ. Özelleştirmeye Genel Yaklaşım. İçinde E. Arıoğlu (Ed.), Dünyada ve Türkiye’de Özelleş- tirme. Ankara: Türkiye Maden İşçileri Sendikası Yayını, 1994; 5-50.
• Kaplan A. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler açisindan sağlik hizmetlerindeki özelleştirmelerin nedenleri, yaklaşımlar ve çeşitli uygulamalar. Ye- ni Türkiye Sağlık Özel Sayısı 2001b; 40(7): 1431- 1448.
• Scarpaci JL. The Theory and Practice of Health Services Privatization. İçinde JL Scarpaci (Ed). Health Services Privatization in Industrial Soci- eties. New Brunswik: Rutgers University Press, 1989; 1-23, 220-244.
• Friedman M. Bütçe ve Maliye Politikasına Haket- tiğinden Fazla mı Değer Veriliyor? İçinde Libera- lizm, Refah Devleti, Eleştiriler. (G Özcan, Çev.). Ankara: Bağlam Yayıncılık, 1993a.
• Friedman M. Parasalcı İktisat Siyasası. In, Refah Devleti, Eleştiriler. (G Özcan, Çev.). Ankara: Bağlam Yayıncılık, 1993b.
• Yeldan E. TEKEL workers’ resistance: Re-Awake- ning of the Proletariat in Turkey. 2010. (Online). Available from http://www.sendika.org/eng- lish/yazi.php?yazi_no=29021 (Accessed 2012 July 30)
• Boratav K. Türkiye İktisat Tarihi. (5. Baskı), İstan- bul: İmge Kitabevi, 2010.
• Hayran O, Sur H. Sağlık hizmetlerinde desantrali- zasyon. Management, Education, Research-Infor- matics for Health 2003. (İnternet). Ulaşım adresi: http://www.merih.net/m1/wosmhay16.htm (Ula- şım tarihi: 30/07/2012)
• Belek İ, Soyer A. Sağlıkta Özelleştirme. Ankara: Sorun Yayınları,1995.
• Pollock AM. NHS plc. The Privatizaiton of our health care. London: Verso, 2005.
• Homedes N, Ugalde A. Human resources: The Cinderella of health sector reform in Latin Ameri- ca. Hum Resour Health 2005; 3(1): 1-13.
• Soyer A, Yazgan A, Kılıç B, Yavuz CI, Şeyhoğlu CO, Akyol E, Yentük E, Erdoğan F, Belek İ, Erdo- ğan J, Pala K, Özelsoy L, Keysan N, Etiler N, Gü- nay O, Hamazaoğlu O, Keysan O, Kayıkçı Ö, Öz- can U, Yaş Y, Akyol Y. Sağlıkta Dönüşüm Progra- mı, 2003 Türkiyesi’nde Halka, Hekimlere ve Sağ- lık Personeline Ne Getiriyor? (2. Baskı), Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları, 2004.
• Üstündağ N, Yoltar Ç. Türkiye’de Sağlık Siste- mi’nin Dönüşümü: Bir Devlet Etnografisi. İçinde B Akkıyal (Ed.), Avrupa’da ve Türkiye’de Sağlık Politikaları, Reformlar, Sorunlar, Tartışmalar. İs- tanbul: İletişim yayınları, 2007.
• Pala K. Sağlık hizmetlerinde döner sermaye uygu- laması. Toplum ve Hekim 2005; 20(1): 71-74.
• Soyer A, Aslanhan B, Bilaloğlu E, Kılıç G, Öztürk O, Yavuz CI, Zencir M. Sağlıkta Piyasacı Tahri- batın Son Halkası: AKP. 2007. (İnternet). Ulaşım adresi: http://www.ttb.org.tr/kutuphane/saglik- ta_piyasaci_tahribat.pdf (Ulaşım tarihi: 30/07/2012)
• SB. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşki- lat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Ka- rarname. 2011. (İnternet). Ulaşım adresi: http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/10009 (Ulaşım tarihi: 30/07/2012)
• Kaplan A. Türkiye’de sağlık hizmetlerinde özel- leştirme yaklaşımları ve Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin özelleştirilmesi çalışmaları hakkında yüksek öğrenimli sağlık personelinin düşünceleri- nin tespiti. Yeni Türkiye Sağlık Özel Sayısı 2001c ;40(7): 1535-1554.
• Ataay F. Kamu Hastane Birlikleri Tasarısı Üzeri- ne Değerlendirme. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları, 2007.
• Guevara EB, Mendidas EP. A comparative analy- sis of the changes in nursing practice related to he- lath sector reform in five conutries of The Ameri- cas. Rev Panam Salud Publica, 2002; 12(5): 347–353.
• Corey-Lisle P, Tarzian AJ, Cohen MZ, Trinkoff A . Health care reform: Its effects on nurses. JONA 1999; 29(23): 30-37.
• Lister J. Sağık Politikası Reformu, Yanlış Yolda mı Gidiyoruz? Küresel “Sağlık Reform”u Endüstrisi- nin Eleştirel Klavuzu. (M İnan, A Kılıçaslan, N Er- ten Çev.). İstanbul: İnsev yayınları, (Orijinal baskı Middlesex University pres 2005), 2008.
• Engstörm AK, Axelsson R. The double spiral of change - experiences of privatization in a Swedish hospital. Int J Health Plan Mgmt 2010; 25: 156- 168.
• Pamukcu T, Yeldan E . Country Profile: Public Sector and Fiscal Policy Issues. 2005. (Online). Available from http://www.bilkent.edu.tr/~yelda- ne/FEMISE_Fiscal2005.pdf (Ulaşım tarihi: 5/02/2012)
• Zerwkh J, Calborn JL. Nursing Today. (2nd ed.). Philadelphia:W.B. Saunders Company, 1997.
• Marquis LB, Carol JH. Leadreship Roles and Ma- nagement Functions in Nursing. Philedelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2000.
• Wynne R. Clinical nurses’ response to an enviro- ment of health care reform and organizational restructuring. J Nurs Manag 2003; 11: 98-106.
• Yurdugül H. Ölçme Kuramı ve Güvenirlik Katsa- yıları. 2005. Available from: http://yunus.hacette- pe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/Guvenirlik.pdf (Ula- şım tarihi: 10/01/2012)
• Rigoli F, Dussault G. The interface between health sector reform and human resources in health. Hum Resour Helath 2003; 1(9): 1-12.
• Aksayan S, Bahar Z, Bayık A, Emiroğlu ON, Ere- fe İ, Görak G, Karataş N, Kocaman G, Kubilay G, Seviğ Ü. Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri. In İ Erefe (Ed), İstanbul: Odak Ofset, 2002. 49-63, 125-187.
• Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Ve- ri Analizi. 1. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2002.
• Baş T. Anket Nasıl Hazırlanır, Uygulanır, Değer- lendirilir. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2006.
• Çam MO, Baysan Arabacı L. Tutum ölçeği hazır- lamada nitel ve nicel adımlar. Hemşirelikte Araşt- rıma Geliştirme Dergisi 2010; 12(2): 59-71.
• Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri “SPSS Uygulamaları”. (3. Baskı), An- kara: Emek Ofset, 2005.
• Ural A, Kılıç İ. Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık, 2005. 3- 23, 258-263.
• Aksakoğlu G. Sağlıkta Araştırma ve Çözümleme. (2.Baskı), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Rek- törlük Basımevi, 2006. 64-95.
• Büyüköztürk Ş, Kılıç Çakmak E, Akgün ÖE, Ka- radeniz Ş, Demirel F. Bilimsel Araştırma Yöntem- leri. (5.Baskı), Ankara: Pegem Akademi, 2010. 102-122.
• Kolehmainen-Aitken RL. Decentralization’s im- pact on the health workforce: Perspective of ma- nagers, workers and national leaders. Human Re- sources for Health 2004; 2(5): 1-11.
• Öner N. Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler: Bir Başvuru Kaynağı. (Genişletilmiş 2. Baskı). İs- tanbul : Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2008.
• Şimşek ÖF. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Cem Ofset, 2007. 73-145.
• Harrington D. Confirmatory Factor Analysis. NewYork, Oxford University Press, 2009.