Validity and Reliability of Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Asthma Fatigue Scale

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 1, 48 - 60, 01.04.2013

Selda Arslan Gürsel Öztunç

Öz

Objective: The aim of the study was to evaluatevalidity and reliability of Chronic ObstructivePulmonary Disease COPD and Asthma Fatigue Scale for the Turkish patients with COPD andasthma.Method: It is a methodological study. The scalewas administered to 200 patients with COPD andasthma in a stable period for disease who wereolder than 18 years and selected by randomsampling procedure. The data were analyzedusing depended t test, Pearson’s correlation andfactor analyses. Written informed consent formswere obtained from the patients after approval ofthe ethics committee. Results: Forward-backward translation methodwas used for the linguistic validity of the scaleand it was found that the expert opinions wereconsistent with each other. The internal consistency coefficient for the Turkish version of COPDand Asthma Fatigue Scale was 0.926. Accordingto the explanatory factor analysis, 71.3% of totalvariance was explained. In the confirmatory factor analysis, fit indices of the scale were found tobe in acceptable range. In test-retest reliability ofthe scale, it was determined that there was no difference between the first and second evaluations p>0.05 .Conclusion: Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Asthma Fatigue Scale in Turkish wasdetermined to be reliable to assess fatigue statusof patients with COPD and asthma. It is suggested to use COPD and Asthma Fatigue Scale todetermine fatigue status of patients with COPDand asthma and plan nursing interventions accordingly

Anahtar Kelimeler

Asthma, chronic obstructive pulmonary disease, reliability, validity, fatigue

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Astım Yorgunluk Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenirliği

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH ve Astım Yorgunluk Ölçeği’nin COPD and Asthma FatigueScale KOAH ve astımlı bireylerde geçerlilik ve güvenirliğini değerlendirmektir.Yöntem: Metodolojik bir çalışmadır. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve astım tanısı alan, hastalık açısından stabil dönemde olan, 18yaşından büyük, rastgele örneklem yöntemiyle seçilen 200 hastaya ölçek uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde bağımlı gruplarda ttesti, Pearson korelasyon ve faktör analizleri kullanılmıştır. Çalışmada etik kurul onayı ile bireylerden yazılı bilgilendirilmiş izin formualınmıştır.Bulgular: Ölçeğin dil geçerliliğinde çeviri-geri çeviri yapıldı ve uzman görüşlerinin uyumlu olduğu saptandı. Kronik Obstrüktif AkciğerHastalığı ve Astım Yorgunluk Ölçeği’nin Türkçe sürümünün iç tutarlılık güvenirlik katsayısı 0.926’dır. Açıklayıcı faktör analizine göre toplam varyansın %71.3’ü açıklanmaktadır. Doğrulayıcı faktör analizisonucunda, ölçeğin model uyum indeksleri olması gereken sınır aralığında bulundu. Ölçeğin test-tekrar test güvenirliğinde birinci ve ikinci ölçüm arasında fark olmadığı belirlendi p>0.05 . Sonuç: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Astım Yorgunluk Ölçeği’nin KOAH ve astımı olan bireylerin yorgunluk durumunu değerlendirmede Türkçe için güvenilir olduğu belirlendi. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve astımı olan bireylerin yorgunluk durumunu belirlemek ve hemşirelik girişimlerini buna göre planlamak için bu ölçeğinkullanılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, geçerlilik, güvenirlik, yorgunluk

Kaynakça

• Small SP, Lamb M. Measurement of fatigue in chronic obstructive pulmonary disease and in asthma. Int J Nurs Stud 2000; 37(2): 127-133.
• Kinsman RA, Fernandez E, Schocket M, Dirks JF, Covino NA. Multidimensional analysis of the symptoms of chronic bronchitis and emph- ysema. J Behav Med 1983; 6(4): 339-357.
• Yurtsever S. Kronik hastalıklarda yorgunluk ve hemşirelik bakımı, Cumhuriyet Üniversitesi Hem- sirelik Yüksekokulu Dergisi 2000; 4(1): 16-20.
• Wong CJ, Goodridge D, Marciniuk DD, Rennie D. Fatigue in patients with COPD participating in a pulmonary rehabilitation program. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 2010; 5: 319-326.
• Aaronson LS, Teel CS, Cassmeyer V, Neuberger GB, Palikkathayil L, Pierce J, Press AN, Willi- ams PD, Wingate A. Defining and managing fa- tigue. Image J Nurs Sch 1999; 31(1): 45-50.
• Peters JB, Heijdra YF, Daudey L, Boer LM, Molema J, Dekhuijzen PN, Schermer TR, Ver- coulen JH. Course of normal and abnormal fati- gue in patients with chronic obstructive pulmo- nary disease and its relationship with domains of health status. Patient Educ and Couns 2011; 85(2): 281-285.
• Donesky D, Janson SL, Nguyen HQ, Neuhaus J, Neilands TB, Carrieri-Kohlman V. Determi- nants of frequency, duration, and continuity of home walking in patients with COPD. Geriatr Nurs 2011; 32(3): 178-187.
• Baltzan MA, Scott AS, Wolkove N, Bailes S, Bernard S, Bourbeau J, Maltais F. Fatigue in COPD: Prevalence and effect on outcomes in pulmonary rehabilitation, Chron Respir Dis 2011; 8(2): 119-128.
• Ritz T, Bobb C, Edwards M, Steptoe A. The structure of symptom report in asthma a reeva- luation. J Psychosom Res 2001; 51 (5): 639-645.
• Theander K, Unosson M. Fatigue in patients with chronic obstructive pulmonary disease. J Adv Nurs 2004; 45 (2): 172-177.
• Baghai-Ravary R, Quint JK, Goldring JJP, Hurst JR, Donaldson GC, Wedzicha JA. Deter- minants and impact of fatigue in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Respir Med 2009; 103(2): 216-223.
• Ream E, Richardson A. Fatigue in patients with cancer and chronic obstructive pulmonary di- sease: a phenomenological inquiry. Int J Nurs Stud 1997; 34 (1): 44-53.
• Kapella MC, Larson JL, Patel MK, Covey MK, Berry JK. Subjective fatigue, ınfluencing variab- les, and consequences in chronic obstructive, pulmonary disease. Nurs Res 2006; 55(1): 10-17.
• Çınar S, Olgun N. Determining of fatigue and sleep disturbance in patients with chronic obs- tructive pulmonary disease. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci 2010; 2(1): 24-31.
• Revicki DA, Meads DM, McKenna SP, Gale R, Glendenning GA, Pokrzywinski MHA. COPD and asthma fatigue scale (CAFS): development and psychometric assessment. Health Outco- mes Res Med 2010; 1(1): 5-16.
• Galera J, Lahoz R, Lleonart M, Miravitlles M. Validation of the Spanish versıon of the “copd and asthma fatıgue scale (cafs)” questionnaire. PR 42, October 2009 ISPOR 12 th Annual Eu- ropen Congress, Paris, France.
• Şencan H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. 1. Baskı, Ankara, Seç- kin Yayıncılık, 2005; 105-363.
• Bayram N. Yapısal eşitlik modellemesine giriş amos uygulamaları. Ankara: Ezgi Kitabevi Ya- yınları, 2010; 118-125.
• Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyar- laması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araş- tırma Geliştirme Dergisi 2003; 5: 1-25.
• Erefe İ. Veri toplama araçlarının niteliği, Erefe İ, Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemle- ri. 3. Baskı. İstanbul: Odak ofset, 2004; 169- 188.
• Aksayan S, Gözüm S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşa- maları ve dil uyarlaması. Hemşirelikte Araştır- ma Geliştirme Dergisi 2002; 4: 1-20.
• Akgül A. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel ana- liz teknikleri-SPSS Uygulamaları. 3. Baskı. An- kara: Emek Ofset, 2005; 382- 395.
• Karagöz Y, Kösterelioğlu İ. İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sos- yal Bilimler Dergisi 2008; 21: 82-97.
• Harrington D. Confirmatory factor analysis. New York: Oxford University Press, 2009; 21- 99.
• Şimsek ÖF. Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Cem Web Ofset, 2007; 45-114.
• Karasar N. Bilimsel araştırma yöntemi. 7. Bas- kı, Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık, 1995; 116-129.