Hemşirelik Alanında Yayınlanan Bilimsel Dergi Makalelerinde E-Kaynakların Kullanımı ve EKaynakların Erişilebilirliğinin Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 25 - 35, 10.05.2021

Zuhal Emlek Sert Esin Ateş Ayla Bayık Temel

Öz

Amaç: Bilimsel yazılarda Tekdüzen Kaynak Bulucu kullanma eğiliminde artış olduğu görülmektedir. Ancak son
derece yararlı bilgi kaynakları olsalar da bu kaynaklar zaman içinde bozulabilir ve erişilemez hale gelebilir. Bu
çalışmanın amacı, Türk Hemşirelik dergilerindeki (2015-2016) makalelerde e-kaynakların erişilebilirliğini ve
kullanımını değerlendirmektir.
Yöntem: Bu tanımlayıcı çalışmanın verileri, 2017 Ocak ve Mart ayları arasındaki üç aylık bir sürede toplanmıştır.
Çalışmanın evrenini, hemşirelik alanında e-kaynak kullanımına izin veren ve ücretsiz olarak erişilebilir tüm
dergiler (toplam 34) oluşturmaktadır.
Bulgular: E-kaynak kullanımının dağılımı, 2015 yılında 492, 2016 yılında da 636 olup, 2016 yılında kullanımda bir
artış gözlenmiştir. Dergilerde yayınlanan makalelerde kullanılan e-kaynakların erişilebilir olup olmadıkları
incelenmiş olup 2015 yılında 492 e-kaynaktan 203’üne (%41.2), 2016 yılında 636 e-kaynaktan 260’ına (%40.9)
erişilemediği görülmüştür.
Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre dergilerde yıllara göre e-kaynak kullanımı ve buna paralel erişilememe
durumu yıllara göre artma eğilimi göstermektedir. Bilimsel araştırma makalelerinde kaynak gösterilen ekaynaklara erişilememesinden kaynaklı bilgi kaybı düzeyini azaltma sorumluluğu yazarlar, editörler ve
hakemler tarafından sağlanmalıdır. Yazarlar ise birincil kaynağa ulaşmalı ve atıfta bulundukları e-kaynağın
Uniform Resource Loader adresini ya da Digital Object Identifier (Dijital Nesne Tanımlayıcı) numarasını eksiksiz
olarak yazmalı ve mutlaka erişim tarihi güncel olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Dergi makalesi, erişilebilirlik, e-kaynaklar.

Assessment of the Accessibility to and Usage of EResources in Articles in Turkish Nursing Journals

Öz

Objective: There appears to be an increased tendency to use Uniform Resource Loader in scientific articles.
However they are extremely useful sources of information, they may decay in time and become inaccessible. The
current study aimed to assess the accessibility to and usage of e-resources in articles in Turkish Nursing journals
(2015-2016).
Method: Data of this descriptive study were collected in a three-month period between January and March of
2017. The universe of the study was composed of all the journals (34 in total) published in the field of nursing that
allow the use of e-resources and that can be accessed free of charge.
Results: Distribution of e-resource use shows that 492 e-resources were used in 2015 and 636 e-resources were
used in 2016. The accessibility of e-resources used in journal articles was examined, and it was realized that 203
(41.2%) of 492 e-resources could not be accessed in 2015, and 260 (40.9%) of 636 e-resources could not be accessed
in 2016Conclusion: According to the results of the research, the use of e-resources in journals and inaccessibility tends to
increase over the years. Authors, editors and referees/reviewers should take the responsibility to decrease the loss
of information created by inaccessibility to e-resources that are cited in scientific research articles. Authors should
access the primary source and present the Uniform Resource Loader address or the Digital Object Identifier
number of the cited e-resources accurately and include the date of retrieval at all cases.

Anahtar Kelimeler

Journal article, accessibility, e-resources

Kaynakça

• 1. Uzbay T. Bilimsel araştırma etiği. Sağlık bilimlerinde süreli yayıncılık. Ed. Yılmaz O. TÜBİTAK-ULAKBİM Ankara. 2006;(4):19-26. Ulaşım adresi: http://uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum4/page19-26.pdf. (Ulaşımtarihi: 01/07/2019)
• 2. Nahcivan N. Araştırma konusunu belirleme & literatür tarama ve inceleme. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN (Ed.). Hemşirelikte araştırma, süreç, uygulama ve kritik. Nobel Tıb Kitabevi. İstanbul. 2014:29-63.
• 3. Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Etiği Komitesi (İnternet). Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunlar. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları. 2002. Ulaşım adresi: http://iibf.baskent.edu.tr/bilgi/bilimsel_etik.pdf E.T. 01.02.2018. (Ulaşımtarihi: 05/07/2019)
• 4. Day RA. Bilimsel Bir Makale Nasıl Yazılır ve Yayımlanır. Çeviri: Gülay Aşkar Altay. Ankara: TÜBİTAK Yayınları. 2001:1-97.
• 5. Wren JD. 404 not found: The stability and persistence of urls published ın medlıne. Bioinformatics. 2004; 20:668–72. doi:10.1093/bioinformatics/btg465.
• 6. Atıcı E, Ercan İ, Cangür Ş, Büyükuysal Ç. Sağlık bilimleri alanındaki bilimsel makalelerde elektronik kaynak kullanımı ve yayın etiği. Türkiye Klinikleri J MedSci. 2013;33(2):448–454.
• 7. Spinellis D. The decay and failure of web references, ACM. 2003;46(1):71–77.http://doi.acm.org/10.1145/602421.602422. 8.
• 9. Wren DJ. URL decay in medlıne—a 4-year follow-upstudy. Bıoınformatıcs. 2008;24 (11):1381–1385. doi:https://doi.org/10.1093/bioinformatics/btn127.
• 10. Denehy J. Web resources: the vanishing act. JOSN. 2005; 21(5):253–255.doı:http://dx.doi.org/10.1197/jamia.M2243232- 234.
• 11. Lawrence S, Pennock DM, Flake GW, Krovetz R, Coetzee FM, Glover E. Persistence of web references in scientificresearch, IEEE Comput. 2001;34(2):26–31.
• 12. Gören Y, Yalım N. Ulusal hemşirelik dergilerinin araştırma ve yayın etiği politikalarının dergi internet siteleri üzerinden incelenmesi. TJOB. 2015;2(2):137–54.
• 13. Oermann HM, Nordstrom CK, Ineson V, Wılmes NA. Web Citations in the nursing literature: how accurate are they? J Prof Nurs.2008;24(6):347–351. doi:10.1016/j.profnurs.2007.12.004.
• 14. Dellavalle RP, Hester EJ, Heilig LF, Drake AL, Kuntzman JW, Graber M. Information science. going, going, gone: lost Internet references. Science. 2003;302:787–8. doi:10.1126/science.1088234
• 15. Crichlow R, Davies S, Winbush N. Accessibility and Accuracy of Web Page References in 5 Major Medical Journals. JAMA. 2004;292(22):2720–2726. doi:10.1001/jama.292.22.2723-c.
• 16. Evangelou E, Trikalinos TA, Ioannidis JP. Unavailability of online supplementary scientificin formation from article spublished in major journals. FASEB J; 2005;(19):1943–4. https://doi.org/10.1096/fj.05-4784lsf.
• 17. Hester EJ, Heilig LF, Drake AL, Johnson KR, Vu CT., Schilling LM. Internet citations in oncology journals: a vanishing resource? J Natl Cancer Inst. 2004;(96):969–71.
• 18. Saberi MK, Abedi H. Accessibility anddecay of web citations in fiveopen Access. ISI journals. Internet Research. 2012: 22(2):234–247. doi: 10.1108/10662241211214584.
• 19. Wren JD, Johnson KR, Crockett DM, Heilig LF, Schilling LM, Dellavalle RP. Uniform resource locator decay in dermatology journals. Arch Dermatol. 2006:(142):1147–1152. doi:10.1001/archderm.142.9.1147.
• 20. Ergül S, Ardahan M, Temel AB, Yıldırım BO. Bibliometric review of references of nursing research papers during the decade 1994-2003 in Turkey. Int Nurs Rev. 2010:(57):49–55.
• 21. Ünsal A, Sökmen S. Atatürk üniversitesi hemşirelik yüksekokulu dergisinin makale ve yazar özellikleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2011;14(4):10–16.
• 22. Hiçdurmaz D, Seyman ÇC, Başaran S, Şahin NE, Çelik SŞ. Hacettepe üniversitesi hemşirelik fakültesi dergisi’nde yayınlanan yazıların özelliklerinin geriye dönük olarak incelenmesi. HUHEMFAD. 2015;37–53.
• 23. Karaca T, Aydın AK. Türkiye’deki hakemli hemşirelik dergilerinde 2011-2015 yılları arasında hemşirelik esasları alanında yayınlanan araştırmaların bazı özellikleri. UHD. 2016:(5);113–128.
• 24. Hoe D, Goh L, Ng PK. Link decay in leading ınformation. JASIST. 2007:58(1):15–24.
• 25. Gul S, Mahajan I, Ali A. The growth and decay of URL scitation: A case of an online Library & Information Science journal. MALAYS J LIBR INF SC. 2014:19(3):27–39.
• 26. Kumar BTS, Kumar DV. HTTP 404-page (not) found: Recovery of decayed URL citations. J. Informetrics. 2013:7(1):145–157.doi: 10.1016/j.joi.2012.09.007.
• 27. Aronsky D, Madani S, Carnevale RJ, Duda S, Feyder MT. The Prevalence and Inaccessibility of Internet References in the Biomedical Literature at the Time of Publication. J AmMedInformAssoc. 2007:14(2):232–234.
• 28. Tonta Y. Elektronik yayıncılıkta son gelişmeler. Bilgi Dünyası. 2000:1(1):89–132.
• 29. Bülbül T. Bilimsel yayınlarda etik. PAUEFD. 2004:(15):72–92.
• 30. Carnevale RJ, Aronsky D. The life and death of URLs in five biomedical informatics journals. Epub. 2007;76:269–273. doi:10.1016/j.ijmedinf.2005.12.001
• 31. Sellitto C. The impact of impermanent Web-located citations: A study of 123 scholarly conference publications. View issue TOC. 2005:56(7):695–703. doı: 10.1002/asi.20159.
• 32. Casserly MF, Bird JE. Web citation availability: a follow-up study. library resources & technical services. 2008;52(1):42- 53. Ulaşım adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/1907/d773f29491b6957026328f3a1c4623d83dac.pdf. (Ulaşım tarihi: 05/07/2019)