Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastaların Hastalığı Kabullenmesi ve Dini Baş Etme Tarzlarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 2, 45 - 55, 31.05.2020

Ümmü Ayık Elanur Yılmaz Karabulutlu

https://doi.org/10.47565/ndthdt.2020.17

Öz

Amaç: Bu araştırma hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda hastalığı kabullenme,
dini baş etme tarzları, bunları etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve hastalığı
kabullenme ile dini baş etme tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla
yapıldı.
Gereç ve yöntem: Araştırmanın evrenini Erzurum il merkezinde bulunan üç
diyaliz merkezinde hemodiyaliz tedavisi alan 332 hasta oluşturdu. Örneklem
grubuna araştırmaya alınma kriterlerine uyan 297 hasta alındı. Aralık 2014–Ocak
2015 tarihleri arasında araştırma verileri toplandı. Verilerin toplanmasında;
hastaların tanıtıcı özelliklerini içeren soru formu, Hastalığı Kabul Ölçeği ve Dini
Başa Çıkma Tarzları Ölçeği kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde; frekans,
yüzde, korelasyon analizi, regresyon analizi, t testi, Anova testi, Kruskal Wallis h
testi ve Cronbach alfa analizi kullanıldı.
Bulgular: Hastalığı kabullenme puan ortalamasının 36.00±17.56, olumlu dini
başa çıkma tarzları puan ortalamasının 23.88±1.69, olumsuz dini başa çıkma etme
tarzları puan ortalamasının 8.63±1.53 olduğu belirlendi. Hastaların bazı hastalık
özelliklerine göre hastalığı kabullenme ve dini baş etme tarzları puanlarının
farklılık gösterdiği belirlendi (p<0.05). Hastaların hastalığı kabullenme puanları
ile olumlu dini baş etme tarzları puanları arasında pozitif yönde (r: ,218, p<0.001)
ve olumsuz dini baş etme tarzları ile negatif yönde (r: -,233, p<0.005) ilişki
bulundu.
Sonuç: Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların hastalığı kabullenme düzeylerinin
yüksek olduğu ve daha çok olumlu dini baş etme tarzlarını kullandıkları
belirlendi. Olumlu dini baş etme tarzlarını daha fazla kullanan hastaların hastalığı
daha çok kabullendiği, olumsuz dini baş etme tarzlarını daha fazla kullanan
hastaların ise hastalığı daha az kabullendiği tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Hastalığı kabullenme, Hemşire, Hemodiyaliz, Dini Baş Etme Tarzı

Examination of Acceptance of Illness and Religious Coping Styles of Patients Undergoing Hemodialysis Treatment

Öz

Aim: This research was carried out to examine the acceptance illness and
religious coping styles, the factors affecting them, and the relationship between
accepting the illness and religious coping styles in patients on hemodialysis
treatment.
Material and Method: This study has been done with 332 patients who receive
treatment in Atatürk University Research Hospital Dialysis Center, Teach and
Research Hospital Dialysis Center and Private Serhat Dialysis Center (receiving
HD threatment patients). 297 patients were taken the sample group who were
suitable the critics of the study. Research data were collected between the dates of
December 2014-January 2015. While collecting data ; questionnaire which
consists the specialities of patients, accepting illness measuring device and
religious coping styles were used. While evaluating the data; frequency,
percentage, correlating analysis, regression analysis, t test, anova test, kruskal
wallis test and cronbach alpha analysis were used.
Findings: It was identified that the point averages of accepting illness is
36.00±17.56, pozitive religious coping styles were 23.88±1.69, negative religious
coping styles are 8.63±1.53. It was determined that the scores of acceptance and
religious coping styles of patients differ according to some disease characteristics
(p<0.05). A positive correlation was found between patients' disease acceptance
scores and positive religious coping styles (r:, 218, p <0.001), and negative
religious coping styles (r: -, 233, p <0.005).
Result: It was determined that patients receiving HD treatment had high disease
acceptance levels and mostly used positive religious coping styles. It was
determined that patients who used positive religious coping styles more often
accepted the disease more. It was found that patients who used negative religious
coping styles more often accepted the disease less.

Anahtar Kelimeler

Accepting the illnes, Hemodialysis, Nurse, Religious coping style

Kaynakça

• 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Böbrek Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2014-2017). http://www.nefroloji.org.tr/pdf/Turkiye_Bobrek_Hastaliklari_Onleme_ve_Kontrol_Programi.pdf (10.04.2019)
• 2. Yürügen B. Hemodiyaliz. İçinde: Gökdoğan F (editör). Diyaliz Teknikerleri için Nefroloji Kitabı, 1.Baskı. Ankara, Akademisyen Tıp Kitabevi;2015:121-133.
• 3. Şanlıtürk D, Ovayolu N, Kes D. Hemodiyaliz hastalarında sık karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2018;1(13):17-25.
• 4. Yaman Z, Yılmaz M. Böbrek nakli sonrası bireylerde görülen psikososyal sorunlar ve hemşirelik yaklaşımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2014, 18:22-28.
• 5. Temiz G, Kaya A. Böbrek nakli sonrası bireylerde görülen psikososyal sorunlar ve hemşirelik yaklaşımı. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2017, 12(2):78-83.
• 6. Yavuz D, Yavuz R, Altunoğlu A. Hemodiyaliz hastalarında görülen psikiyatrik hastalıklar. Turkish Medical Journal 2012, 6(1):33-37.
• 7. Hornsten A, Sandstrom H, Lundman B. Personal understandings of illness among people with type 2 diabetes. Journal of Advanced Nursing 2004, 47(2):174-182.
• 8. Büyükkaya Besen D, Esen A. Hastalığı kabul ölçeğinin türk toplumundaki diyabetik bireylere uyarlanması. TAF Prev Med Bull 2011, 10(2): 155-164.
• 9. Souza EF, Martino MMF, Lopes MHBM. Nursing diagnoses in chronic renal patients using Imogene King’s conceptual system as reference. Rev Esc Enferm USP 2007;41(4):629-35.
• 10. Karakaş A, Koç M. Stresle başa çıkma ve dini başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2014, 3(3): 610-631.
• 11. Ayten A, Göcen G, Sevinç K, Öztürk E. Dini başa çıkma, şükür ve hayat memnuniyeti ilişkisi: hastalar, hasta yakınları ve hastane çalışanları üzerine bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 2012;12(2): 45-79.
• 12. Taheri-Kharameh Z, Zamanian H, Montazeri A, Asgarian A, Esbiri R. Negative religious coping, positive religious coping, and quality of life among hemodialysis patients. Nephrourol Mon 2016;8(6):e38009.
• 13. Ramirez SP, Macedo DS, Sales PM, Figueiredo SM, Daher EF et al. The relationship between religious coping, psychological distress and quality of life in hemodialysis patients. Journal of Psychosomatic Research 2012;72(2):129-135.
• 14. Vitorino L, Soares R, Santos A, Lucchetti A, Cruz J, Cortez P et al. The positive and negative impact of spiritual religious coping on quality of life and depression in dialysis patients. Journal of Holistic Nursing 2018;36(4): 332-340.
• 15. Santos P, Júnior J, Filho J, Ferreira T, Filho J et al. Religious coping methods predict depression and quality of life among endstage renal disease patients undergoing hemodialysis: a cross-sectional study. BMC Nephrology 2017;18:197.
• 16. Saffari M, Pakpour A, Naderi M, Koenig H, Baldacchino D et al., Spiritual coping, religiosity and quality of life: A study on Muslim patients undergoing haemodialysis. Asian Pacific Society of Nephrology, 2013;18(4): 269-275.
• 17. Halil E (2001). Başa çıkma, dinî başa çıkma ve ruh sağlığı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma, eğitim, ilahiyat ve mühendislik fakültesi öğrencilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi.
• 18. Barberis N, Cernaro1 V, Costa1 S, Montalto1 G, Lucisano1 S et al.The relationship between coping, emotion regulation, and quality of life of patients on dialysis. The International Journal of Psychiatry in Medicine 2017;52(2):111-123
• 19. Hiçdurmaz D, Öz F. Hemodiyaliz ve sürekli ayaktan periton diyalizi uygulanan hastaların stresle başa çıkma biçimleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009;1-16
• 20. Kurpas D, Mroczek B, Bielska D. The correlation between quality of life, acceptance of illness and health behaviors of advanced age patients. Arch Gerontol Geriatr 2013; 56(3):448-456.
• 21. Kurpas D, Mroczek B, Knap-Czechowska H, Bielska D, Nitsch-Osuch A, Kassolik K, Andrzejewski W, Gryko A, Steciwko A. Quality of life and acceptance of illness among patients with chronic respiratory diseases. Respir Physiol Neurobiol, 2013, 187:114-117.
• 22. Keogh AM, Feehally J. A quantitative study comparing adjustment and acceptance of illness in adults on renalreplacement therapy. ANNA J 1999;26(5):471-477.
• 23. Lewy R. The acceptance of dialysis as a part of everyday life is a long road. Soins 2018;63(826):24-26.
• 24. Özkurt S, Sağlan Y, Gölgeli H, Sağlan R, Balcıoğlu H ve ark. Hemodiyaliz hastalarında tedaviye uyumun değerlendirilmesi. Ankara Med J 2017:4:275-283.
• 25. Kara B. Diyaliz diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009;12(3): 20-27.
• 26. Valcanti CC, Chaves ECL, Mesquita AC, Nogueira DA, Carvalho EC. Religious/spiritual coping in people with chronic kidney disease undergoing hemodialysis. Rev Esc Enferm USP 2012;46(4):837-43.
• 27. Cruz JP, Colet PC, Alquwez N, İnocian EP, Al-Otaibi RS et al. Influence of religiosity and spiritual coping on health‐related quality of life in Saudi haemodialysis patients. Hemodialysis International 2017;21(1):125-132.
• 28. Mıstık S, Ünalan D, Kaya M, Karaduman M, Tokgöz B. Hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarının stresle baş etme tutumları. Turk Neph Dial Transpl 2016;25(3):302-308
• 29. Mutlu E (2007). Hemodiyaliz hastalarının sosyo-demografik özellikleri, sosyal destek kaynakları ve hastalık sürecinin benlik saygısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
• 30. Nairn RC, Merluzzi TV. The role of religious coping in adjustment to cancer. Psychooncology 2003;12(5):428-41.