A Qualitative Study on Consumption Motivations in Turkish Marriage Rituals

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 142 - 163, 30.12.2024

Çiğdem Aliçavuşoğlu , Elif Boyraz

Öz

The main aim of this study is to reveal how cultural change and interaction shape today's marriage rituals and to what extent this situation is reflected in marriage consumption. This study is a non-experimental cross-sectional field study that analyzes data on variables collected over a period of time in a target sample. As a result of the study conducted, no scale that reveals marriage rituals and their reflection on consumption was found. For this reason, in order to explain the mechanisms behind the concepts and findings in the literature in depth, the method of this study was determined as qualitative method. The sample of the study was determined according to the maximum variation sampling method. The sample, which was determined according to this method, consists of those who will get married in the next year (2022), those who have been married until five years ago and mothers-in-law. As a result of the thematic analysis, the categories were determined as; meeting, marriage proposal, asking for the girl’s hand in marriage - betroth- engagement, bundle, henna night, to fetch the bride, marriage and wedding, photo shooting, shopping, jewelry sharing, material effect, the effect of the pandemic and using social media in ritual consumption. Themes were identified by analyzing the categories. Marriage rituals, consumption of marriage rituals, jewelry, the pandemic and social media are the themes identified. Findings were discussed in the line of relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Ritual Consumption, Marriage Rituals, Marriage Consumption, Consumer Behavior, Culture

Türk Evlilik Ritüellerine Yönelik Tüketim Motivasyonlarının İncelenmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma

Öz

Çok sayıda kültürel öğeler barındıran geçiş ritüellerinden biri olan evlilik ritüellerini anlamak incelenen toplum hakkında bilgi edinmenin anahtarını cebimize koymakla eşdeğerdir. Bu bağlamda ilgili araştırmanın amacı kültürel değişim ve etkileşimin günümüz evlilik ritüellerini nasıl şekillendirdiği ve bu durumun evlilik tüketimine ne ölçüde yansıdığını ortaya koymaktır. Bu araştırma hedef örneklemde belli bir zaman diliminde toplanan değişkenlere dair verileri analiz eden deneysel olmayan kesitsel bir alan araştırmasıdır. Yapılan araştırmalar neticesinde evlilik ritüelleri ve tüketime yansıyan halini ortaya koyan bir ölçeğe rastlanmamıştır. Bu nedenle literatürdeki kavram ve bulguların ardındaki mekanizmaları derinlemesine açıklayabilmek adına bu araştırmanın yöntemi nitel yöntem olarak belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemi maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemine göre belirlenmiştir. Bu yönteme göre belirlenmiş olan örneklemi önümüzdeki bir yıl içerisinde evlenecek olanlar (2022) ile beş yıl öncesine kadar evlenmiş olanlar ve kayınvalideler oluşturmaktadır. Tematik analiz neticesinde kategoriler; tanışma, evlilik teklifi, isteme-söz-nişan, bohça, kına, gelin alma, nikah ve düğün, fotoğraf çekimi, alışveriş, takı paylaşımı, maddi olarak etkilenme, pandeminin etkisi ve ritüel tüketiminde sosyal medyadan faydalanma olarak tespit edilmiştir. Kategoriler incelenerek temalar tespit edilmiştir. Evlilik ritüelleri, evlilik ritüelleri tüketimi, takı, pandemi ve sosyal medya tespit edilen temalardır. Bulgular ilgili literatür doğrultusunda tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ritüel Tüketimi, Evlilik Ritüelleri, Evlilik Tüketimi, Tüketici Davranışı, Kültür

Kaynakça

• Appadurai, A. (1997). Discussion: Fieldwork in the era of globalization. In: Bamford, S. and Robbins, J., Eds., Anthropology and Humanism, 22,115-118. https://doi.org/10.1525/ahu.1997.22.1.115
• Balaman, A.R. (1975). Güneydoğu Anadolu’da berdel ailesi. Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 16 (307). Retrieved from: https://turkfolklorarastirmalari.com/pdf/307.pdf
• Baron, R. & Byrne, D. (1981). Social Psychology: Understanding human behaviour. Allyn and Bacon.
• Boden S. (2003). Wedding preparations: The significance of consumption, ın: Consumerism, romance and the wedding experience. Palgrave Macmillan.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Collier, M. J. (1997). Cultural İdentity And Intercultural Communication. L. A. Samovar, R.E. Porter, E.R. McDaniel, C.S. Roy (Ed.), In intercultural communication: A reader (s. 36-44) içinde. Belmont, CA: Wadsworth Press.
• Çopuroğlu, C. (2000). Fırat havzası evlilik kültürü ı: Düğün öncesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 163-193. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/firatsbed/issue/6310
• Dittmar, H. (1992). The Social Psychology Of Material Possessions: To Have Is To Be. St. Martin's Press.
• Esen, R. (2019). Türkiye’de Evlilik Ritüelleri: Niğde Örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gennep, A. V. (1960). The Rites of Passage. (M. B. Vizedom ve G. Coffee, Çev.) The University of Chicago Press.
• Gibson, W. & Brown, A. (2009). Working With Qualitative Data. London: Sage.
• Gökaliler, E. & Saatcıoğlu, E. (2016). Reklamlar aracılığıyla betimlenen tüketim ritüelleri ve marka sadakati ilişkisi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (26), 24-46. https://doi.org/10.31123/akil.438557
• Hofstede, G. (2001). Culture Consequences: Comparing Values, Behaviors, İntitutions, and Organizations Across Nations. Sage Publications, Thousand Oaks.
• Hofstede, G. Pedersen,P. & Hofstede, G. (2002). Exploring Culture - Exercises, Stories And Synthetic Cultures. Intercultural Press.
• House, R., Wright, R. & Aditya, R.N. (1997). Cross-Cultural Research On Organizational Leadership: A Critical Analysis and A Proposed Theory. C. Earley ve M. Eriz (ed.). New Perspectives on International Industrial/Organizational Psychology (s. 535-625) içinde. The New Lexington Press/Jossey-Bass Publishers.
• Hurwitz, W. (2002). Wedding As Text: Communicating Cultural İdentities Through Ritual, Lawrence Erlbaum Associates.
• İlhan, N. (1998). Kültür Varlıklarının Korunması. T. Fişekçi (Ed.). Türkiye’de Kültür Politikaları (2. Baskı, s. 73-81). İstanbul: Ofset Filmcilik Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. Jenkins, R. (1996). Social Identity. Routledge.
• Karaman, K. (2010). Ritüellerin toplumsal etkileri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 227-236. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/117932
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• Mahiroğulları, A. (2005). Küreselleşmenin kültürel değerler üzerine etkisi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50), 1275-1288. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/9168
• McCracken, G. (1990). Culture and Consumption: New Approaches to the Symbolic Character of Consumer Goods and Activities. Midland Book Edition, Indiana University Press.
• Mullen, B. & Johnson, C. (1990). Distinctiveness-Based ıllusory correlations and stereotyping: A meta-analytic ıntegration. British Journal of Social Psyhology, 29 (1), 11-28. Retrieved from: https://bpspsychub.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.2044-8309.1990.tb00883.x
• Murtezaoğlu, S. (2012). Kültürel belleğin ritüel yoluyla kuruluşu. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, (2), 344-350. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/288513
• Odabaşı, Y. (2017). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. 5.Basım, İstanbul: Aura Kitapları.
• Örnek, S.V. (1995). Türk Halk Bilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özcan, D. (2016). Uşak yöresinde evlilikle ilgili ritüel ve büyüsel içerikli pratikler. Tarih Okulu Dergisi (TOD), (9), XXVIII, 259-272. Retrieved from: https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/53158440/Usak_evlilik-libre.pdf?1495010821=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DUSAK_YORESINDE_EVLILIKLE_ILGILIRITUEL_VE.pdf&Expires=1732185281&Signature=L6Erjj~z8NIK0R9fbfAhvM-FTIr8YNfeeYtMNc47xLC9yA0AAf6k7sMcwQWvF98eEZbogCbtCybnBhtSW0hOt0YPLcIb5JZgnkGfe4YkjEOcdQ71xgiB~l854-h6fdBsbQRF21D7HqBZqqBp0rfbNo8fhQmzmi7uevTW~MB~HFrkfnfBNUYhLRaYDih8H0Opnr-nuke4w4EwOpa86W4uH1jcXFwYZL13hXdEbWlKgxrqckPwkLaisa9gJBlfw2dC49HcUxJtAYGThY22oY5~YPq4k3QUeMtqffHt06WSKnU~Q3QN6FjpbQHHjy9V7TuxyvO68ddI4ucfjZX8JwWSOw__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
• Özkan, B. G. (2018). Türkiye’de tüketim kültürü çerçevesinde yeniden şekillenen evlilik ritüelleri üzerine bir inceleme. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 5 (10), 13-35. Retrieved from: https://milas.arel.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12294/2679/Ozkan_G_2016.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Park, C. (1997). Consumption in the Korean Wedding Ritual:Wedding Ritual Values, Consumer Needs and Expenditures. Journal of Family and Economic Issues, 18(2), 191-209. Retrieved from: https://link.springer.com/article/10.1023/A:1024928408262
• Rastegar, Y., Rabbanı, A. & Iman, M. (2014). Consumption ın the marriage rituals: A qualitative study on the meaning of consumption ın wedding. International Review of Social Sciences, 2 (5), 130-135. Retrieved from: https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=28b4d527d7af907c0965ca22bad58c3f9aa9e8e5 Reis, H. & Gosling, S. (2010). Social psychological methods outside the laboratory. Handbook of Social Psychology, 1, 82-114. Retrieved from: https://www.sas.rochester.edu/psy/people/faculty/reis_harry/assets/pdf/ReisGosling_2010.pdf
• Tacoğlu, T.P. (2011). Türkiye’de gerçekleştirilen geleneksel evlilik çeşitlerinin nedenleri ve evlilikler üzerinde törenin etkisi. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(4), 114- 143. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/273573
• Türkan, H.K. & Atahan, O. (2017). Hatay/Ovakent Özbeklerinde evlilik. Asos Journal, 5(52), 222-237. https://doi.org/10.16992/ASOS.12674
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. Baskı, Ankara: SeçkinYayıncılık.
• Yılmazçoban, A. M. (2016). Türk aile yapısında evlilik öncesi süreç etkisi görücü ve flört tipi yapılanma. Turkish Studies, 11(2), 1317-1340. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9486