Din Dersi Öğretmenlerinin Eğitime İnanma Düzeyleri İle İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 2, 652 - 674, 30.12.2023

Şengül Akgül , Nurullah Altaş

https://doi.org/10.14395/hid.1342857

Öz

Eğitime inanma kavramı, bu araştırmada bir kombinasyon olarak ele alınmakta ve bu yapının olumsuz duygu ve davranışlara karşı kalkan vazifesi üstlendiği ileri sürülmektedir. Nitelikli insan yetiştirme, toplumun aksayan yanlarını düzeltme, güzel ahlakı ve iyiliği öğretme sürecinde birçok olumsuz duygu ve davranışla mücadele etmek zorunda olan öğretmenlerin meslekte tükenmişlik yaşamamaları, işe yabancılaşmamaları için güçlü bir kalkana ihtiyaçları vardır. Bu anlamda eğitime inanmanın öğretmenlere ihtiyaç duyacakları gücü sağlayacağı savunulmaktadır. Ayrıca eğitime inanmanın yapısında bulunan olumlu özellikler, öğretmenin eğitim ve öğretim sürecine yönelik bakış açısında pozitif bir yön oluşturacaktır ve böylelikle öğretmen, yaptığı işten memnuniyet duyacaktır.
Eğitime inanma ve iş doyumu, öğretmenlerin mesleklerinin gereğini yerine getirmelerinde önemli rolü olan iki güçlü yapı olarak ifade edilebilir. İş doyumunu tekrar tartışmak ve bu değişkenin eğitime inanmayla ilişkisine açıklık getirmek alan yazına katkı sunacaktır. İlgili literatürde bu iki yapı arasındaki ilişkiyi açıklamaya yönelik herhangi bir çalışmaya rastlanmamış olması, alandaki boşluğa işaret etmekte ve bu çalışmanın keşiflerini önemli hale getirmektedir. Ayrıca araştırmanın örneklem grubunun din dersi öğretmenlerinden oluşması da araştırmanın özgünlük değerini desteklemektedir.
Din dersi, eğitim öğretim sürecinde müfredatın planlı bir şekilde işlendiği bir ders olarak algılanmamalıdır. Din dersinin toplumun ahlakı, birliği, düzeni için ihtiyaç duyulan iyi nitelikli insan yetiştirme amacıyla birlikte varoluşsal gerçeğin anlaşılmasında birincil bir önem taşıyan bir ders olarak görülmesi önemli bir konu olarak kabul edilmelidir. Din eğitimi perspektifini bir peygamberlik mesleği olarak çerçevelemek, uygulayıcılarına düşen sorumluluğu daha da anlaşılır hale getirmektedir. Dolayısıyla bu dersin öğretmenlerinin diğer branş öğretmenlerine kıyasla daha donanımlı olması ve rol model özelliğine daha fazla önem vermesi gerekmektedir. Bu araştırmada elde edilecek sonuçlar, din dersi öğretmenlerinin iş doyumu sağlaması için ihtiyaç duyacağı parametreleri tanımlaması ve bu parametrelerin eğitime inanma yapısında yer aldığını ortaya koyması açısından oldukça önemlidir. Bu önem dahilinde araştırma, karma yöntemde tasarlanan, nicel verilerin nitel verilerle açıklandığı açımlayıcı ardışık desende yürütülmüştür. Araştırmanın nicel verilerini toplamak için okul yöneticiliği görevini yapmayan din dersi öğretmenlerine ulaşılmış ve 106 erkek; 75 kadın katılımcı olmak üzere toplam 181 din dersi öğretmeni araştırmanın nicel boyutu için seçilen örneklem grubunu oluşturmuştur. Nicel boyut için seçilen örneklem içerisinden 18’i Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni; 13’ü ise İmam Hatip Lisesi Meslek Dersi Öğretmeni olmak üzere toplam 31 katılımcı nitel boyutun çalışma grubu olarak belirlenmiştir. Örneklem grubunun seçilmesinde kriter örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin toplanması için nicel boyutta “Öğretmenlerin Eğitime İnanma Düzeyi Ölçeği”, “Öğretmenlerin İş Doyumu Ölçeği” kullanılmış; nitel boyutta ise yarı yapılandırılmış görüşme formuna başvurulmuştur. Verilerin analizinde nicel boyutta verilerin normal dağılım sergilediği belirlendiği için bağımsız örneklem t testleri ve tek yönlü varyans analizini içeren parametrik testler uygulanmıştır. Din dersi öğretmenlerinin eğitime inanma düzeyleri ile iş doyumları arasındaki ilişkiyi tespit etmek için Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Eğitime inanma düzeyinin iş doyumuna etkisini belirlemek için regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise öncelikle tematik bir inceleme yapılmış, kategoriler ve kodlar oluşturulmuş sonraki aşamada kodların kendi aralarında kıyaslanması ve belli açıklamalar yapılması için içerik analizi yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmanın sonucunda katılımcılarda eğitime inanma düzeyinin ve iş doyumu düzeyinin orta düzeyde olduğu ve nitel bulguların bu sonucu açıkladığı belirlenmiştir. Din dersi öğretmenlerinin eğitime inanma düzeyi ile iş doyumu düzeyi arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca din dersi öğretmenlerinin eğitime inanma düzeyinin iş doyumu düzeyini anlamlı yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucuna dayanarak öğretmenlerde iş doyumu düzeyini artırmak ve öğretmenlerin eğitim öğretim hedeflerine daha fazla odaklanmalarını sağlamak için eğitime inanma davranışını geliştiren mesleki ve bireysel yeterliliklerin artırılması yönünde öneri sunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Din Dersi Öğretmeni, Eğitime İnanma, İş Doyumu, Mesleki ve Bireysel Yeterlilik.

Examination of the Relationship Between the Level of Belief in Education and the Levels of Job Satisfaction of Religion Teachers

Öz

The notion of believing in education is examined as a composite concept in this study, positing that it serves as a shield against negative emotions and behaviors. Teachers, who struggle with various adverse emotions and behaviors while striving to nurture capable individuals, rectify societal deficiencies, and instill values of goodness and morality, require a robust defense against professional burnout and detachment from their profession. Hence, it is argued that believing in education equips teachers with the necessary strength. Additionally, the affirmative traits intrinsic to believing in education will form a constructive facet of a teacher's outlook on the process of education and instruction, leading to contentment in their vocation.
Believing in education and job satisfaction can be regarded as pivotal constructs instrumental in a teacher's fulfillment of their professional obligations. Revisiting job satisfaction within a sample of teachers and elucidating its relationship with believing in education is of paramount significance in academic discourse. The absence of studies explicating this interconnection in the relevant literature underscores a research lacuna, magnifying the import of this study's discoveries. Furthermore, the inclusion of religious education teachers in the sample group bolsters the study's originality.
Religious education should not be misconstrued as a subject where curriculum is methodically dispensed. Instead, it should be recognized as a subject of paramount import in comprehending the existential reality coexistent with the aim of nurturing well-rounded individuals vital for societal morality, unity, and order. Framing the perspective on religious education as a prophetic profession further elucidates the responsibility incumbent on its practitioners. Consequently, instructors of this subject should exhibit greater proficiency relative to their peers in other disciplines, and accord heightened value to their role-model status.
The findings of this study will be immensely significant in terms of delineating the parameters requisite for religious education teachers to achieve job satisfaction, and demonstrating that these parameters are integral to the construct of believing in education. To this end, the research was executed in an explanatory sequential design, employing a mixed-method approach. For quantitative data collection, non-administrative religious education teachers were approached, resulting in a sample of 181 participants, comprising 106 males and 75 females. Among the sample selected for the quantitative dimension, 18 Religious Culture and Ethics Teachers and 13 Imam Hatip High School Vocational Course Teachers, a total of 31 participants were determined as the working group of the qualitative dimension. The sample group selection employed the criterion sampling method. Quantitative data was gathered using the "Teachers' Belief in Education Level Scale" and "Teachers' Job Satisfaction Scale," while a semi-structured interview form was utilized for the qualitative dimension. Since the quantitative data exhibited a normal distribution, parametric tests were applied, including independent samples t-tests and one-way analysis of variance. Pearson correlation analysis was used to ascertain the relationship between religious education teachers' belief in education levels and job satisfaction. Additionally, regression analysis was performed to discern the impact of belief in education level on job satisfaction. In the qualitative dimension of the study, an initial thematic examination was conducted, resulting in the creation of categories and codes, which were subsequently compared for content analysis.
As a result of the research, it is determined that the participants' level of belief in education and job satisfaction are at a medium level and the qualitative findings explain this result. It is determined that there is a moderate positive relationship between religious teachers' level of belief in education and their level of job satisfaction. In addition, it is concluded that religious teachers' level of belief in education significantly predicts their level of job satisfaction. In light of the research's findings, it is recommended that enhancing professional and individual competencies fostering the practice of believing in education be prioritized to heighten levels of job satisfaction among teachers, enabling them to concentrate more effectively on their educational objectives.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Religious Teacher, Belief İn Education, Job Satisfaction, Professional and Individual Competence.

Kaynakça

• Acuner, Haci Yusuf - Erbaş, Ahmet Akif. "Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve Diğer Branş Öğretmenlerine Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlilikleri". Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/1 (2016), 147-170.
• Ada, Şükrü vd. "Öğretmenlerin Motivasyon Etkenleri". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17/3 (2014), 151-166.
• Akcan, Emrullah - Polat, Soner. "Eğitim Konulu Türk Filmlerinde Öğretmen İmajı: Öğretmen İmajına Tarihi Bakış". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi 22/3 (2016), 293-320.
• Akça, Muhsin. “Social Sciences Teachers' Views About Distance Education During the Covid-19 Pandemic Process". Social Scientific Centered Issues 2/2 (2020), 81-88.
• Akgül, Derya. Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Rollerini Gerçekleştirme Düzeyleri ile İş Doyumu Arasındaki İlişki. Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Akı, Gülşah. Ortaöğretim Kurumlarında Görülen Bilgi İfşası (Whistleblowing) ve İş Doyumu Arasındaki İlişki. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Akın, Uğur - Yıldırım, Nail. "Öğretmenlerin Eğitime İnanma Düzeyleri Ölçeği (Öeidö), Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması". e-International Journal of Educational Research 6/1 (2015), 70-83.
• Altaş, Nurullah. Din Eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2022.
• Annakkaya, Eda Elif. Lise Öğretmenlerinin Algılarına Göre Örgütsel Destek ve Psikolojik Sermaye ile İş Doyumu Arasındaki İlişki. İstanbul: İstanbul Okan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Argon, Türkan - Cicioğlu, Murtaza. "Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Eğitime İnanma Düzeyleri ile Öğretme Motivasyonları". International Online Journal of Educational Sciences 57 (2017), 1-23.
• Argon, Türkan - Ertürk, Ramazan. "İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İçsel Motivasyonları ve Örgütsel Kimliğe Yönelik Algıları". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi 19/2 (2013), 159-179.
• Arıcı, İsmail. "Din Dersi Öğretmeni Yetiştirme Faaliyetlerinin Dünü ve Bugünü". Journal of International Social Research 11/56 (2018), 877-884.
• Ay, Mustafa Fatih. “Din Görevlilerinde Mesleki Doyum İle Örgütsel Adalet Algısı İlişkisi”. Tasavvur Tekirdağ İlahiyat Dergisi, 6/1 2020, 231-254.
• Ayele, Desta. Teachers’ Job Satisfaction and Commitment in General Secondary Schools of Hadiya Zone, in Southern Nation Nationality and People of Regional State. Ethiopia: Jimma Universıty, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Ayten, Ali vd. "Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12/2 (2012), 45-79.
• Bal, Muhammed Sıddık. Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumu ile Örgütsel Güven Algıları Arasındaki İlişki. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Baltacı, Ali - Coşkun, Mehmet Kamil. "Din Kültürü Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Mesleğe Tutumları ile Eğitime Olan İnançları Arasındaki İlişki". Dergiabant 7/14 (2019), 469-487.
• Başar, Savaş. Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Yöneticilerinin Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Siirt: Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Başaran, Semra Tican - Aksu, Meral. "Anadolu Öğretmen Liseleri: Avantajları, Sınırlılıkları ve Gelişme İçin Öneriler". Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 40/1 (2007), 157-179.
• Bearman, Margaret. "Focus On Methodology: Uncovering Rich Data: A Practical Approach to Writing Semi-Structured İnterview Programs". Focusing on Health Professional Education: A Multi-Professional Journal, 20/3 (2019), 1-11.
• Ceviz, Hasan. Toplumdaki Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Algı ile Öğretmenin Mesleki Motivasyonu Arasındaki İlişki. Düzce: Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Chang, Mei Ling. "An Appraisal Perspective of Teacher Burnout: Examining the Emotional Work of Teachers". Educational Psychology Review, 21 (2009), 193–218.
• Coştu, Kamil ve Sancak, Seyyid. “Mesleki Doyum Açısından Din Görevlileri (Bartın – Bayburt Örneği)”. Dergiabant, 7/14 2019, 488-509.
• Creswell, John W. - Plano Clark, Vicki L. Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi. İstanbul: Anı Yayıncılık, 2018.
• Creswell, John W. Literatür Taraması. çev. D. Dinçer. İstanbul: Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları Merkezi, 2017.
• Çapa, Yeşim- Çil, Nazlı. "Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumların Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18 (2000), 69-73.
• Çetindere, Elif Didem. Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik Algıları ile Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Çolak, Yaprak. İlkokul ve Ortaokullarda Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Darmody, Merike - Smyth, Emer. "Primary School Principals' Job Satisfaction and Occupational Stress". International Journal of Educational Management, 30 (2016), 115–128.
• De Nobile, John. "Organisational Communication and İts Relationships With Job Satisfaction and Organisational Commitment of Primary School Staff in Western Australia". Educational Psychology (2016), 1-19.
• Demir, İrem. Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Motivasyonu ve İş Doyumu Üzerine Etkisi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Deveci, Şeyda. Lise Öğretmenlerinin İş Yaşam Kalitesi ve İş Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişki. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Dicke, Teresa vd. "A Longitudinal Study of Teachers’ Occupational Well-Being: Applying the Job Demands-Resources Model". Journal of Occupational Health Psychology 23 (2018), 262–277.
• Dupriez, Vincent vd. "Teacher Shortage and Attrition: Why do They Leave?". British Educational Research Journal 42 (2016), 21–39.
• Ekşi, Duygu. Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yöneticilerinde Algıladıkları Liderlik Stilleri ile Kendi Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Edirne: Trakya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Evkaya, Cemile. Lise Öğretmenlerinde İş Etiği ve İş Tatmini Algısının Karşılaştırmalı Analizi: İstanbul İli Pendik İlçesi Örneği. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Feng, L. Hire Today, Gone Tomorrow: the Determinants of Attrition Among Public School Teachers. Munich: Munich Personal RePEc Archive, Doktora Tezi, 2005.
• Gallant, Andrea - Riley, Philip. “Early Career Teacher Attrition İn Australia: Inconvenient Truths About New Public Management”. Teachers and Teaching: Theory and Practice 23, (2017), 896–913.
• Gedik, Aytaç - Üstüner, Mehmet. “Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Meta Analiz Çalışması”. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi 8/2 (2017), 41-57.
• George, Darren - Mallery, Paul. Spss For Windows Step By Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 Update. Pearson, 2010.
• Getahun, Teferi vd. “Teacher’s Job Satisfaction and Its Relationship With Organizational Commitment in Ethiopian Primary Schools: Focus On Primary Schools of Bonga Town”. European Scientific Journal 12/13 (2016), 280-400.
• Gordon Thomas. Etkili Öğretmenlik Eğitim. İstanbul: Profil Yayıncılık, 8. Baskı, 2017.
• Gökçek, Tuba vd. “2003-2012 Yılları Arasında Türkiye'de Karma Araştırma Yöntemiyle Yapılan Eğitim Çalışmalarının Analizi”. International Journal of Social Science 6/7 (2013), 435-456. Doi: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1655.
• Gün, Feyza. “Öğretmenlerin Eğitime İnanma ve İşle Bütünleşme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi 10/4 (2017), 408-431.
• Hatipoğlu, Abdullah - Kavas, Erkan. “Veli Yaklaşımlarının Öğretmen Performansına Etkisi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/4 (2016), 1012-1034.
• Ingersoll, Richard M. “Teacher Turnover and Teacher Shortages: An Organizational Analysis”. Educational Research Journal 38/3 (2001), 499–534.
• Ingersoll, Richard. “Beginning Teacher İnduction: What the Data Tell Us”. Phi Delta Kappan 93, (2012), 47–51.
• Kabakaş, Mesut. Öğretmenlerin Eğitime İnanma Düzeyleri ile Öz Yeterliği Arasındaki İlişki: Malatya İli Örneği. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kennedy, Aileen. “Understanding continuing professional development: The need for theory to impact on policy and practice”. Professional Development in Education, 40/5 2014, 688–697.
• Kıvılcım, Pınar. Öğretmenlerde İş Doyumu, Özyeterlik İnancı ve Yaşam Doyumu İlişkisinin Karşılaştırılması. Mersin: Yüksek Toros Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lisans Tezi, 2014.
• Koç, Sümeyye ve Koç, Ahmet. “Kur’an kursu öğreticilerinin meslekî doyum düzeyleri”. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15 2020, 337-356.
• Lıpscomb Wıllıams, Belinda Joy. A Correlational Analysis of Burnout and Job Satisfaction Among Special Education Teachers. Arizona: University of Phoenix, Doctoral dissertation, 2014.
• Loeb, Susanna vd. “How Teaching Conditions Predict Teacher Turnover İn California Schools”. Peabody Journal of Education 80/3 (2005), 44–70.
• Mann, John. “The Normal Distribution: Understanding İts Properties and Applications”. Journal of Statistical Analysis 42/3 (2017), 123-145.
• Miles, Matthew B - Huberman, A. Michael. Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage, 1994.
• Nacar, Ahmet - Atalmış, Erkan. “Öğretmenlerin Eğitime İnanma Düzeyleri ile İşe Bağımlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki: Kahramanmaraş İli Örneği”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/1 (2022), 81-100.
• Nazıroğlu, Bayramali. İslam Eğitim Geleneğinde Öğretmenlik. İstanbul: Sarkaç Yayınları, 2011.
• Paksoy, Dilşad. Öğretmenlerin Eğitime İnanmaları ile Örgütsel Özdeşleşme Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Kahramanmaraş İli Örneği). Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Petty, Richard. Attitudes and Persuasion: Classic and Contemporary Approaches. Routledge. 2018.
• Rajappan, Smitha vd. “Exploring the Effect of Workplace Spirituality On Job Embeddedness Among Higher Secondary School Teachers İn Ernakulam District”. Cogent Business & Management 4/1 (2017), 1334419, 10.1080/23311975.2017.1334419
• Ranciere Jacgues. Cahil Hoca. İstanbul: Metis Yayınları, 2023.
• Riley, Philip. The Australian Principal Occupational Health. Safety & Well-Being Survey: 2016 Data. ACU, 2017.
• Ronfeldt, Matthew vd. “How Teacher Turnover Harms Student Achievement”. American Educational Research Journal 50, (2013), 4–36.
• Sarıkaya, Şeref. Öğretmenlerin İş Doyumunun Yordayıcısı Olarak Örgütsel Güven ve Örgütsel Destek Algısı. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Seferoğlu, Süleyman Sadi. “Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitimde Yeni Yaklaşımlar”. Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu, Eğitimde Yansımalar: VII, Sivas, 2003.
• Sular, Mahir. “Lise Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşmaları ile Eğitime İnanma Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi 3/1 (2020), 1-11.
• Sular, Mahir. Lise Öğrencilerinin Okula Yabancılaşmasında Okul İklimi ve Okulda İletişimin Rolü. Muğla: Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Şahin, İdris. “Öğretmenlerin İş Doyumu”. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi X/I (2013), 142-167.
• Şahin, İdris. İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin İş Doyum Düzeyleri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1999.
• Şimşek, Eyüp. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Öğretim Teknolojileri Alanındaki Yeterlikleri”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22/3 (2018),1631-1648.
• Şişman, Mehmet - Turan, Selahattin. “Eğitim ve Okul Yönetimi”. Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. ed. Y. Özden, 99-159. Ankara: Pegem A, 2004.
• Tipi, Bahar. Öğretmenlerde İş Stresinin İş Doyumu ve İşe Yabancılaşma Üzerine Etkisi (Ankara Yenimahalle İlçesi Örneği). İstanbul: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Türk, Mehmet - Çelik, Orhan. “Öğretmenlerin Meslekleri ile İlgili Karşılaştıkları Bazı Sorunlara İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. VI. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, Trabzon, 2013.
• Ural, Ayhan - Kılıç, İbrahim. Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık, 2013.
• Vicdan, Bahadır. Öğretmenlerin İdealistlik Düzeyleri ile Eğitime İnanmaları. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Yalçın, Sinan. “Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Memnuniyet/Memnuniyetsizlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/1 (2016), 1-16.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Yıldırım, Nail - Akın, Uğur. “Öğretmenlerin Eğitime İnanma Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13/1 (2017), 213- 227.
• Yıldız, Kaya. “Öğretmenlerin Örgütsel Özdeşleşmeleri ile Örgütsel İletişimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13/1 (2013), 251-272.